به حداکثر رساندن کارایی سیستم بخار: نقش حیاتی تله بخار

مجموعه: خدمات فنی و تاسیسات

تله بخار قطعه ای برای جلوگیری از خروج بخار سیستم است

تله بخار چیست و چه انواعی دارد؟

تله بخار چیست؟

تله های بخار در واقع تجهیزاتی مانند شیر آلات هستند که در مسیر لوله های بخار نصب می شود تا مانع از خروج بخاری شود که لازمه گرمایش در سیستم ها هستند. تله بخار را استیم تریپ هم می گویند.

بخار آب داخل سیستم ها باعث ایجاد گرمایش سیستم های گرمایشی می شود و باید در حد لازمی داخل سیستم باشد. این بخار پس از از دست دادن گرمایش خود به کندانس تبدیل می شود. اگر این کندانس داخل سیستم باقی بماند می تواند باعث ضربه قوچ شود.

پدیده قوچ می تواند باعث آسیب رساندن به تجهیزات گرمایشی شود؛ بنابراین لازم است که کندانس و گازها خارج شود و بخار داخل سیستم باقی بماند. تله بخار برای همین کار است.

تله بخار مانع از دست دادن بخار می شود. هنگام عبور دادن گازهای محلول و نامحلول از مسیر کمترین میزان بخار از سیستم هدر می رود و همین باعث می شود سیستم به خوبی کار کند.

شیر تله بخار باید در جای مناسبی نصب شود تا عملکرد درستی داشته باشد. از جمله بهترین مکان ها برای نصب شیر تله بعد از سیستم مبدل یا بعد از کندانسور است. همچنین تله بخار را می توان در انتهای لوله اصلی بخار هم نصب کرد. 

تله بخار به خروج کندانس از سیستم کمک می کند

کاربرد تله بخار در سیستم های مبتنی بر بخار

تله بخار برای سلامت یک سیستم گرمایشی مبتنی بر بخار آب ضروری است. در واقع این تجهیز مانع خروج بخار آب زنده از سیستم می شود و کندانس چگالیته و گازهای محلول و نامحلول و سایر میعانات داخل سیستم را به بیرون می راند. در صورتی که این گازها و کندانس از سیستم خارج نشود پدیده ای به نام ضربه قوچ در سیستم ایجاد می شود.

ضربه قوچ یک ضربه ناگهانی در سیستم است که می تواند به سیستم بخار آب آسیب وارد کند. پس، از کاربردهای مهم تله بخار در درجه اول حفظ بخار زنده داخل سیستم و لوله های بخار و در درجه دوم خارج کردن کندانس به محض ایجاد شدن است ( کندانس در اثر از دست دادن گرمای بخار ایجاد می شود و برای سیستم مضر است چون دیگر گرما و بخار ندارد و مایع است.) به جر کندانس شیر تله بخار می تواند هوای داخل سیستم را هم خارج کند.

گازهایی که غیر قابل چگالش هستند را هم از شیر اصلی خود به بیرون منتقل می کند. پس این تجهیز ایمنی برای بالا بردن راندمان کاری سیستم های بخار کاملا ضروری است. 

تله بخار برای سلامت سیستم های گرمایشی بخار ضروری است

تله بخار بر مبنای سیستم های بخار به انواع مختلفی تقسیم می شود. از لحاظ عملکردی می توان این محصول را به سه نوع کلی: مکانیکی، ترموستاتیکی و ترمودینامیکی تقسیم کرد. بهتر است بدانید که هر کدام از این تله بخارها خود انواع مختلفی دارند که در ادامه می خواهیم آن ها را بیشتر به شما معرفی کنیم. 

تله بخار مکانیکی

تله بخار های مکانیکی بر مبنای اختلاف چگالی آب و بخار کار می کنند. تله های بخار مکانیکی انواع مختلفی دارد از جمله نوع: فلوتری و سطلی معکوس. 

تله بخار فلوتری 

عملکرد این محصول بدین شکل است که هنگامی که آب یا کندانس حاصل شده از بخار آب به تله بخار وارد می شود باعث می شود که گوی شناوری که داخل تله است به سمت بالا حرکت کند. وقتی گوی شناور حرکت می کند شیر یا مسیر خروج آب تله بخار باز می شود. وقتی مسیر خروجی باز شود کندانس آب از آن خارج می شود. 

تله بخارهای فلوتری از نظر شکل گوی هم به دو نوع تقسیم می شوند. یا گوی به یک اهرم متصل است که با بالا رفتن گوی اهرم هم بالا رفته و مسیر خروج آب را باز می کند. گاهی گوی به شکل شناور داخل سیستم قرار دارد و به چیزی اتصال ندارد. در این مورد با بالا رفتن و پایین آمدن گوی شناور مسیر خروجی باز یا بسته می شود. 

تله بخارهای فلوتری در فشارهای کم عملکردی پیوسته و بسیار مطلوب دارند، یعنی کندانس حاصله به شکل مداوم و پیوسته از آن ها خارج می شود. این محصول در سایزهای مختلفی وجود دارد و قابلیت متصل شدن هم به وسیله جوش کردن دارد و هم با استفاده از فلنچ یا حتی به شکل دنده ای. 

تله بخار در انواع مختلفی وجود دارد

تله بخار سطلی معکوس

دومین نوع از تله های مکانیکی نوع سطلی معکوس است. همه تله های مکانیکی بر مبنای اختلاف چگالی کندانس و بخار عمل می کنند. این محصول مانند فلوتری است اما داخل سیستم به جای اینکه یک گوی وجود داشته باشد یک سطل به حالت بر عکس یا وارونه قرار گرفته است که تقریبا عملکردی مشابه گوی شناور دارد. در قسمت انتهای این سطع یک سوراخ تعبیه شده که گازهای غیر قابل چگالش از این سوراخ خارج می شود.

این سطع دقیقا مانند گوی در زمانی که نباید اجازه دهد بخار خارج شود بالا می رود و مسیر خروجی تله بخار را مسدود می کند. در واقع به محضی که بخار وارد سیستم می شود این سطع که حالت شناور دارد به سمت بالا رفته و در مسیر خروجی قرار می گیرد و مانع خروج بخار می شود.

در حالتی هم که قرار است کندانس خارج شود سطل به سمت پایین غوطه ور می شود و مسیر خروجی را باز می کند تا هم گازها و هم کندانس حاصله خارج شوند. پس از اینکه این موارد خارج شد سطل مجددا مسیر خروجی را می بندد تا بخارها خارج نشوند. 

تله بخار مکانیکی یکی از انواع تله بخارهاست

تله بخار ترموستاتیک

این تله های بخار بر مبنای اختلاف دما بین کندانس مایع و بخار عمل می کنند. تله های ترموستاتیکی هم انواع مختلفی دارند که می تواند از بین آن ها به نوع ویفری و بیمتالیک و فانوسه ای  اشاره کرد. در ادامه آن ها را به شما معرفی خواهیم کرد.

تله بخار ویفری

این تجهیزات همان طور که گفتیم  بر مبنای اختلاف دما عمل می کند. داخل این محصول به جای گوی یا سطل شناور یک کپسول تعبیه شده است. این کپسول اغلب از الکل پر شده است. در واقع عملکرد تله و باز و بسته شدن مسیر خروجی در این محصول مبتنی بر انبساط و انقیاض مایع داخل کپسول است. 

هنگامی که بخار آب به کپسول می رسد مایع داخل آن دچار انبساط می شود یعنی باز می شود. وقتی انبساط اتفاق می افتد کپسول از بالا به سمت پایین حرکت می کند. این حرکت تا جایی ادامه پیدا می کند که به مسیر خروجی تله رسیده و آن را مسدود می کند. این عملکرد تله ویفری برای جلوگیری از خروج بخار زنده است.

حال اگر بخواهد مایع کندانس را خارج کند باید انقباض یابد تا مسیر خروجی باز شود. این چرخه همین طور ادامه می یابد. در توضیح تله بخار فانوسه ای تنها کافی است که بدانید که محلول داخل کپسول الکل نیست و یک مایع است که نقطه جوش ان پایین تر از آب است.

تله بخار ترموستاتیک هم از مهم ترین انواع تله بخار است

تله بخار بیمتالیک

این مدل تله های ترموستاتیکی بر مبنای تفاوت انبساط دو فلز عمل می کنند. در واقع برای اینکه بتوان از عملکرد انبساط و انقباض در این تله بخار استفاده کرد ضریب انبساط آن ها باید با هم متفاوت باشد.

با ورد بخار به این دو فلز که در قسمت بالایی تله قرار داده شده اند فلزات منبسط می شوند. اما از آنجا که ضریب انبساط یکی نیست باعث تغییر شکل در آن ها شده و حالتی منحنی شکل پیدا می کنند. این حالت انحناء ایجاد شده باعث بستن مسیر خروجی تله بخار شده و بخار زنده را به دام می اندازد. 

حال برای انقباض هم دقیقا به حالت عکس عمل می کند. با رسیدن مایع کندانس فلز منقبض شده و مسیر باز شده و کندانس را از مسیر خروجی خارج می کند. 

تله بخار ترمودینامیک

اخرین نوع از تله های بخار با نام ترمودینامیکی شناخته می شود. این تله ها بر مبنای سرعت زیاد بخار و همچنین بر مبنای چگالی بیشتر آب نسبت به بخار عمل می کند. یکی از شناخته شده ترین این تله ها نوع دیسکی هستند. در واقع باز و بسته شدن مسیر خروجی و مسیر ورودی با استفاده از دیسکی انجام می شود که در مسیر قسمت بالایی تله قرار گرفته است. 

تله بخارهای دیسکی یکی از ساده ترین عملکرد ها را در بین انواع تله بخار دارند. این دیسک مدور بر مبنای مکش حاصل شده از سرعت و شدت بخار آب عمل کرده و مسیر را باز یا بسته می کند. یکی از مقاوم ترین تله های بخار در مقابل پدیده قوچ تله های دیسکی هستند. این تله های بخار همچنین از همه انواع دیگر تله بخار بهتر آب و کندانس حاصل از بخار را خارج می کند. 

تله بخار دیسکی یکی دیگر از تله بخارها است

کلام پایانی

در سیستم های مبتنی بر بخار آب تجهیزات مختلفی نصب است که هر کدام برای عملکرد بهتر این سیستم هستند. تله بخار یک نوع شیر ورودی و خروجی است که در قسمت های مختلف با توجه به نوع سیستم بخار نصب می شود. در واقع همان طور که از نامش مشخص است این سیستم برای جلوگیری از خروج بخار زنده در مسیر خروجی و همچنین برای هدایت گازهای غیر قابل چگالش و کندانس از همان مسیر تعبیه شده است.

گردآوری: بخش دانش کسب و کار بیتوته