تقویم تاریخ - 21 تیر

مجموعه: تقویم تاریخ

605م:12 ژوئيه سال 605 ميلادي، ارتش ايران به تصميم خسرو پرويز، شاه وقت، براي جنگ با روم شرقي ا دو سمت - جنوب شرقي و جنوب غربي - به سوي قلمرو اين كشور به حركت درآمد. واحد هاي اين دو ستون پس از تصرف سوريه و ارمنستان، در سال 608 (دو سال پيش از بعثت پيامبر اسلام) از كوههاي «تاروس» گذشتند تا به سوي قسطنطنيه (استانبول امروز) پيش تازند.

«تاريخ» از اين لشكر كشي به عنوان جنگ غير ضروري كه باعث تضعيف هردو امپراتوري و بعدا رفتن هر دو دولت ــ يكي پس از ديگري شد نام برده است.

اين تجربه تاريخي در قرون معاصر سبب شد كه بسياري از ملل از جمله ايالات متحده آمريكا در قوانين اساسي خود «جنگ غير لازم» را منع كنند. بسياري از اصحاب نظر لشکر کشي آمريکا به عراق و تصرف اين کشور در بهار سال 2003 ميلادي را يک جنگ غير ضروري خوانده اند. پس از توپ و تشرهايي كه دولت واشنگتن در زمستان 2005 و ژانويه 2006 به ايران زد و اخطارهايي را که در رابطه با فعاليت هاي هسته اي داد و احتمال حمله نظامي مي رفت مفسران آمريكايي در مقالات خود در مارس 2006 ضمن يادآوري لشكركشي غيرضروري سال 605 خسروپرويز به روم، اندرز دادند كه سياست «كابوي بازي» كه ممكن است به جنگ غير ضروري منتهي شود كنار گذارده شود كه بعدا انعطاف هايي در اين سياست مشاهده شد.

1800م:دهم ژوئيه 1800 لرد ريچار ولسلي Lord R. C. Welessley صاحب اختيار وقت كمپاني دولتي انگليسي هند شرقي و فرماندار قسمت هايي از هند كه به تصرف آن دولت درآمده بود در محل يك قرارگاه نظامي در بنگال غربي (كلكته) يك موسسه آموزش عالي ويژه شرق شناسي و زبانهاي هندي به نام كالج فورت ويليام Fort William College تاسيس كرد. هدف باطني وي از اين كار، پايان دادن به اقتدار و نفوذ زبان پارسي در شبه قاره و رو به گسترش بودن آن بود. زبان پارسي در تمامي دوران حكومت تيموريان بر هند و مخصوصا از زمان پادشاهي همايون شاه، زبان رسمي دولت هند شده بود و بسياري از كتاب هاي منتشره در ايرانزمين (ايران بزرگتر ـ در شرق محدود به سيردريا تا سند) در هند انتشار يافته بود و در اين شبه قاره، ملاك داشتن سواد؛ خواندن اين كتاب هاي پارسي و به ويژه ديوان اشعار (حافظ، سعدي، فردوسي و ...) بود. پس از قتل نادرشاه در كودتاي قوچان، انگلستان كه راه را براي خارج ساختن حكومت هند از دست تيموريان و حكام محلي (راجه ها) و قطع نفوذ ايران، پارسيان و زبان پارسي هموار ديده بود؛ برنامه تملك هندوستان و نفوذ فرهنگي خود در اين شبه قاره را از حذف زبان پارسي آغاز كرده بود. كار اصلي كالج ويليام ترجمه كتابهاي پارسي به اردو و ساير زبانهاي محلي هند و آموزش زبان انگليسي و بسط اين زبان و دوستي كردن با پارسيان هند بود. انگليسي ها كه از قصه سنجان (سنگان) و جريان مهاجرت ايرانيان به هند و استقرار در گجرات و رواج زبان پارسي آگاه بودند و سرسختي و توان ايستادگي آنان را مي دانستند درگيري را به مصلحت ندانسته بودند. مي دانيم كه زبان هاي پارسي و سانسكريت هند خويشاوند هستند و اردو با اندكي تفاوت در گرامر، همان پارسي جديد و قديم به علاوه واژه هاي به عاريت گرفته پارسي از عربي است.

1343ش:حسين علاء 21 تيرماه 1343 (1964ميلادي) در هشتاد سالگي در گذشت. علاء تقريبا هيچگاه بدون مقام نبود. يا سفير و وزير بود و يا نخست وزير و وزير دربار!. يك بار نيز به قصد کشتن، به او حمله شده بود.

مروري برتاريخ 180 ساله اخير؛ خواننده را در برابر اين سئوال قرار مي دهد كه چرا مقامهاي كشوري ما تنها در انحصار افرادي کم و معين بود و در هر تغييري تنها مهره ها جا به جا مي شدند، آيا در ايران افراد شايسته ديگري نبودند؟!.

اين وضعيت كه زماني اختصاص به كشورهايي همچون ايران داشت در دهه هاي اخير به ساير كشورها از جمله ممالك پيشرفته هم سرايت كرده و اصالت دمكراسي را كه اين همه در باره مزايايش نوشته اند، ولي هنوز از مرحله فرضيه خارج نشده است زير سئوال قرار داده است، كه با ثابت ماندن و يا مختصر جا به جايي مقامهاي انتخابي و انتصابي؛ چه فرقي است ميان حكومت انتخابي و غير انتخابي؟!.

*** ضمنا در همين روز در سال 1348 خليل ملكي، يک چپگرا و ازچهره هاي سياسي دهه هاي 1320 و 1330 درگذشت.

1828م:دوازدهم ژوئيه (امروز) زادروز نيكلاي چرني شفسكيNikolai Chernyshevsky فيلسوف روس و صاحب فرضيه ناروديسم (نوعي پاپيوليسم) است كه در سال 1828 به دنيا آمد و 61 سال عمر كرد. وي برپايه عقايد ليبرال سوسياليستي خود يك كتاب مدينه فاضله نوشته كه همچنان مورد توجه روشنفكران است. چرني شفسكي از رهبران انقلاب دمكراتيك روسيه در سال 1860 بود كه ضمن آن دستگير و به سيبري تبعيد شده بود. تزار وقت كتاب وي تحت عنوان «آنچه را كه بايد كرد» را باعث آن انقلاب دانسته بود كه در سطحي وسيع توزيع شده بود.

1819م:چارلز كينگزلي نويسنده بزرگ انگليسي قرن نوزدهم 12 ژوئن 1819 به دنيا آمد، 56 سال عمر كرد و 36 كتاب و عمدتا داستان تاريخي درباره قهرمانان ملي و رويدادهاي جالب كشورهاي مختلف از يونان تا مصر و حتي آمريكاي جنوبي نوشت. كينگزلي رشته تاريخ ملل و تاريخنگاري را در كمبريج تحصيل كرده و حرفه داستان نگاري برپايه رويدادهاي جالب و جاذب و قهرماني تاريخ را پيشه خود ساخته بود زيرا كه عقيده داشت از اين راه بهتر مي تواند به بشر خدمت و احساسات نهفته را بيدار كند. گويا كينگزلي در زمان ناصرالدين شاه با دفتر صدراعظم او؛ ميرزا حسين خان قزويني (سپهسالار) تماس گرفته و خواسته بود كه يك مترجم آشنا به تاريخ ايران به او معرفي شود تا دست كم يك داستان تاريخي برپايه رويدادهاي ايران باستان بنويسد كه دولت تهران اعتنا نكرده بود. تفسير نگاران ادبي که به اين موضوع توجه کرده اند، اين بي اعتنايي دولت وقت ايران را حمل بر ناآگاهي و ضعف احساس وطندوستي مقامات تهران آن زمان ذکر كرده اند. به نظر برخي، بي اعتنايي تهران نسبت به درخواست كينگزلي به اين علت بود كه انگلستان در سال 1862 بيشتر قسمتهاي بلوچستان را به هندوستان (در آن زمان هندوستان انگلستان) ضميمه كرده بود كه اينك در قلمرو پاكستان قرار دارند. اين عمل باعث خشم دولت تهران شده بود مخصوصا كه نيروي نظامي قابل ملاحظه نداشت كه مانع از اين تقسيمبندي انگليسي ها و تجزيه ايران زمين شود. بلوچستان (مكران) از آغاز تاسيس ايران واحد به دست كوروش بزرگ، بخشي از ايران بود و آزمايشهاي اخير «دي. ان. ا.» پارسي بودن بلوچها و پشتونها را ثابت كرده است.

1996م:دوازدهم ژوئيه 1996 «سيلويو برلوسكني» سرمايه دار ايتاليائي و صاحب يك امپراتوري رسانه اي در اين كشور تحت تعقيب قضايي قرار گرفت. وي قبلا نخست وزير ايتاليا بود و پس از اين اتهام! دوباره نخست وزير شد، و اين بار پارلمان ايتاليا راي داد تا زماني كه برلوسكني نخست وزير باشد، پرونده هاي كيفري او مسكوت بماند!!. اين وضعيت حکومتي در يک کشور غربي - کشوري که از پيش از ميلاد مسيح ، دمکراسي بوده است - تحقق دمکراسي طبق فرضيه هاي انديشمندان سه - چهار قرن اخير اروپا را دور از انتظار نشان مي دهد و ثابت مي کند که اين نوع دمکراسي هنوز در مرحله فرضيه است و همه مردم آماده براي رعايت دقيق آن نشده اند تا هنگام دادن آراء خود احساسات و منافع شخصي و آني را کنار بگذارند و تنها به جامعه و منافع آن بيانديشند و عمل کنند. برلوسکني در سال 2006 سمت نخست وزيري را از دست داد.

1920م:دوازدهم ژوئيه زادروز «پير فرانسيس برتون» روزنامه نگار، تاريخ نگار، مولف و ميهندوست بنام كانادايي است كه در 1920 به دنيا آمد و 84 سال عمر كرد. وي كه بيش از 50 كتاب نوشت «تاريخ» را به صورت داستان مي نوشت و در اين زمينه يك برنامه منظم تلويزيوني داشت و مخاطبان را در دنياي انگليسي زبان به زباني ساده و دلچسب با گذشته آشنا و از تجربه گذشتگان آگاه مي ساخت. به باور برتون، آموزش نوجوانان و جوانان و اصلاح پي در پي برنامه هاي مدارس با هدف نيل به فرهنگي بهتر و جامعه اي شريفتر بايد درصدر برنامه هاي هر دولت باشد و براي اين كار از انديشه و معلومات بهترين كارشناسان استفاده كند. وي بود كه واژه «كانادائيانا» را ترويج داد كه هدف از آن؛ ناميدن فرهنگ، ادبيات و ... كانادايي ها است. وي بخشي از كار رسانه هاي عمومي را «آموزش مردم» مي داند و در رديف مدارس بشمار مي آورد و دادن پاسخ به پرسش هاي مخاطبان را (كه آموزگار در دسترس ندارند) وظيفه روزنامه نگار مي داند. بنابراين، مي توان گفت كه فكر ايجاد چنين ستون هايي در جرايد ازوست كه اينك به راديو ـ تلويزيون هم گسترش يافته اند. در ايران، ر. اعتمادي مبتكر صفحات پاسخ به مخاطبان بوده است كه از نيمه دوم دهه 1340 در مجله اطلاعات جوانان به چاپ مي رسيد. روزنامه اطلاعات نيز در نيمه اول سال 1357 چنين ستوني را داير كرده بود كه با كاهش صفحات، بعدا تعطيل شد.

1981م:در ژوئيه 1981(تيرماه 1360) و اندكي پس از پيدايش سيستم تلويزيون كابلي (سيمي و بدون فرستنده بزرگ و آنتن)، يك روزنامه نگار قديمي آمريكايي كه مالك هشت نشريه در اين كشور بوده است تصميم به ايجاد يك شبكه تلويزيوني كابلي تخصصي گرفت كه تنها اخبار مربوط به هوا و تغييرات جوّي را پخش كند.

«فرانك باتن» مدير وقت کمپاني رسانه اي «لندمارک»كه زماني هم از اعضاي هيات مديره اسوشييتدپرس بود با سرمايه اي نه چندان زياد، شبكه هوا (Weather TV) را در شهر آتلانتا و در ساختماني اجاره اي تاسيس كرد. كاركنان اين شبكه شماري كم و چون مطالب با سيم منتقل مي شد؛ ابزار و هزينه چشمگير هم نداشت. همين شبكه موفق شد سال گذشته (سال 2007) از طريق مشترك (دريافت ماهيانه از كمپاني هاي صاحب شبكه كابل) و نيز پخش آگهي، بيش از پانصد ميليون دلار درآمد داشته باشد. کمپاني «لندمارک» در آغاز سال 2008 تصميم به فروش اين شبكه گرفت و پنجم ژوئيه 2008 آن را به سه ميليارد و پانصد ميليون دلار (صدها برابر سرمايه اوليه) به كمپاني ژنرال الكتريك و شريك فرانسوي آن كمپاني يونيورسال ستوديو (توليد فيلم و موسيقي) فروخت و قرار است ضميمه شبكه بزرگ ان.بي.سي شود. به اين ترتيب تاسيس رسانه هم كاري پردرآمد است. رسانه ها اخبار مربوط به تغييرات هوا را از موسسات ويژه دولتي (سازمانهاي هواشناسي) دريافت مي كنند و به علاوه، پوشش اخبار مربوط به توفان، گردباد، گرما ـ سرما، برف و يخبندان دشوار نيست (زيرا كه مشهود است) و مي شود آنها را از رسانه هاي محلي و يا روزنامه نگاران مستقل (فري لنس) هم خريداري و پخش كرد.

100پیش ازمیلاد:ژوليوس سزار، امپراتور روم كه 12 ژوئيه سال 100 پيش از ميلاد (روزي چون امروز) به دنيا آمد و پانزدهم مارس سال 44 پيش از ميلاد در سناي روم ترور شد، در همين روز در سال 47 پيش از ميلاد سناي روم را مجبور به قبول اين باور خود كرده بود كه ايران را به دليل هوش سرشار و وطندوستي مردمش از برنامه لشكر كشي هاي آينده او حذف كند. وي در آن جلسه سنا گفته بود كه به نظر او ايران ـ با توجه به هوش و استعداد و خصال مردمش ـ قدرتي پايدار و هميشگي است. شرح مكتوب اين مذاکرات سناي روم تا به امروز باقي مانده است.

1543م:‏هنري هشتم پادشاه انگلستان 12 ژوئيه در سال 1543 با ششمين زن خود «كاترين پار» ازدواج كرد!. کاترين که اميرزاده انگليسي بود آخرين همسر هنري هشتم بشمار مي رود. اين پادشاه انگلستان که به سبب مخالفت پاپ با ازدواجهاي پي در پي اش و ابطال اين ازدواجها، كليساي انگلستان را از حيطه قدرت پاپ جدا كرده و خود را رئيس آن اعلام داشته بود در تاريخ، به پادشاه گردن زن هم شهرت يافته است. وي به جاي طلاق، دو تن از همسران خود را هريک به بهانه اي متهم كرد و به دست جلاد سپرده بود تا گردن بزند. هنري هشتم بسياري از مخالفان سياسي خود را نيز به جلاد سپرده بود تا گردن بزند. مذهب کاتوليک، طلاق همسر و ازدواج مجدد را نهي کرده است.

پاپ کلمنت هفتم در 11 ژوئيه 1533 پس از اطلاع از نخستين طلاق هنري هشتم وي را تهديد کرده بود که اگر به همسر مطلقه خود «کاترين اراگون»بازنگردد اورا تکفير خواهد کرد. کليساي انگلستان از زمان هنري هشتم، جدا از دستگاه پاپ عمل مي کند.

1902م:12ژوئيه 1902 حكومت استراليا كه در طول يك قرن پيش از اين، از مهاجران انگليسي و پس از نابودي بسياري از بوميان به وجود آمده بود مهاجرت به آن سرزمين پهناور را محدود كرد!!. دسته هاي نخست مهاجران انگليسي به استراليا عمدتا از ميان زندانيان و محكومان و زنان ولگرد آن كشور انتخاب شده بودند. علت محدود كردن مهاجرت اين بود كه مردمي از نژادهاي منطقه (چيني ها، ژاپني ها، كره اي ها و اندونزيايي ها) به آنجا نروند و اكثريت نيابند و استراليا را از دست انگليسي ها بيرون نياورند. اين بيم هنوز از ميان استراليايي هاي انگليسي تبار رخت بر نبسته و ترس آنان عمدتا از قدرت چين است كه جوامع چيني آسياي جنوب شرقي به انگليسي تبارهاي استراليا به چشم خارجي متجاوز نگاه مي كنند. به همين لحاظ است كه مقامات استراليا كه عموما انگليسي تبار هستند مي كوشند با آمريكا همپيمان باشند و رابطه خود را با سلطنت لندن قطع نكنند.

1941م: 12ژوئيه 1941 زد و خورد نيروهاي انگليسي با نيروهاي دولت «ويشي» فرانسه در سوريه پايان يافت. سوريه بعد از جنگ جهاني اول و شكست عثماني، سهم فرانسه از غنائم شده و تحت الحمايه اين دولت بود و چون دولت فرانسه با آلمان سازش كرده بود، انگلستان كه نسبت به خاورميانه حساسيت پايان ناپذير داشته است به سوريه نيرو فرستاد تا اين سرزمين را به اين بهانه كه دولت فرانسه با آلمان سازش كرده، و ديگر دوست انگلستان به حساب نمي آيد تصرف كند!.

1977م:12 ژوئيه 1977 جيمي كارتر رئيس جمهوري وقت آمريكا (كه اينك پرچم دمكراسي خواهي و انساندوستي بر دوش گرفته است) تمايل خود را به ساخت بمب نوترئن ابراز داشت. وي دليل اين تمايل را چنين بيان كرد كه بمب نوتروني به تاسيسات (نه مردم و جانداران) آسيب كمتري وارد مي آورد!!. كارتر که مشهور به دفاع از حقوق بشر و استقرار دمكراسي بوده با چنين استدلالي، بسيار از هواداران خود را از دست داد و مفسران وقت نوشتند که کارتر با اين گفته خود نشان داد که «تاسيسات و اشياء» را بر جان انسانها ترجيح مي دهد!.

1977م:ساعت 21 و 34 دقيقه 13 ژوئن سال 1977 جريان برق شهر نيويورك قطع شد و بخش بزرگي از اين شهر در تاريكي فرو رفت ، غارت شد و... . وسعت غارت به حدي بود كه پليس بيش از سه هزار غارتگر را دستگير كرد. اين رويداد پر معنا مدتها از لحاظ كشف علل و اسباب تحت بررسي جامعه شناسان بود كه چرا در نيمه دوم قرن 20 و در شهر نيويورك كه مقر سازمان ملل است چنين قانون شكني روي داده بود. اين وضعيت ،تمدن و قانونمندي بشر معاصر را زير سئوال برد که خود را کاملتر از همنوعنان گذشته مي خواند.

1920م:12 ژوئيه سال 1920 آبراه پاناما كه ميان دو اقيانوس اطلس و آرام حفر شده است، به روي رفت و آمد عادي كشتي ها باز شد. اين آبراه كه در كنترل دولت آمريكا بود اخيرا به دولت پاناما واگذار شده است، ولي نيروهاي نظامي آمريكا هنوز در آنجا هستند. اين آبراه قبل از اين تاريخ يک بار اسما افتتاح شده بود ، ولي آغاز کار عادي آن از 12 ژوئيه سال 1920 است.

1990م:در اين روز در سال 1990 و درجريان كنگره بيست و هشتم حزب كمونيست شوروي، بوريس يلتسين از عضويت اين حزب كناره گيري كرد. وي كه يك كارگر ساختماني در سيبري بود و تحصيلات دانشگاهي نداشت با استفاده از پلكان حزب كمونيست كه او خود را مومن به آن ايدئولوژي نشان داده بود بالا آمده بود و آخرين سمت حزبي او رئيس حزب كمونيست مسكو و عضو دفتر سياسي حزب بود!. يلتسين كه ديداري از آمريكا بعمل آورده بود از سوي پراودا متهم شده بود كه در طول ديدار از آمريكا در نوشيدن ودكا افراط كرده بود و ....

1994م:12 ژوئن سال 1994 ياسر عرفات رئيس وقت شوراي عالي فلسطين پس از 27 سال دوري از فلسطين به غزه بازگشت و در فلسطين استقرار يافت. عرفات جواني را در مصر بسر برده و در آنجا تحصيل كرده بود. وي با به اميد به اجراي وعده اي كه درباره ايجاد يك كشور فلسطيني در جوار اسرائيل به او داده شده بود به فلسطين بازگشته بود، ولي تا پايان عمر نه تنها موفق به تحقق آن نشده بود بلکه تا روزي که براي درمان به فرانسه انتقال يافت و در آنجا درگذشت در اقامتگاهش تحت نظر نيروهاي اسرائيلي قرار داشت و تضميني براي حفظ جان او نيز در کار نبود. هنوز جزئيات علت مرگ عرفات دقيقا اعلام نشده است.

2007م:عصيان مسجد لعل در شهر اسلام آباد پاكستان يازدهم ژوئيه 2007 با حمله همه جانبه و ورود افراد مسلح دولت پاكستان به آن مسجد و كشته شدن «عبدالرشيد قاضي» برادر و معاون متصدي مسجد پايان يافته اعلام شد.

در جريان اين عصيان كه ظاهرا از سوم ژوئيه آغاز شده بود، طبق گزارش مقامات رسمي پاكستان شصت و دو نفر ازجمله 9 نظامي پاكستاني كشته شدند. منابع ديگر، جمع تلفات را هشتاد تا دويست تن گزارش كرده بودند. مسجد لعل (كه خبرگزاري هاي غرب آن را «مسجد سرخ» ناميده بودند) و مدارس ديني ضميمه آن در محله اي در اسلام آباد واقع شده است كه برخي از سفارتخانه ها هم در آنجا قرارگرفته اند. متصدي اين مسجد، مولانا عبدالعزيز بود كه در جريان اين عصيان هشت روزه دستگير و بازداشت شده بود. انگيزه ظاهري اين عصيان مسلحانه، مخالفت مقامات دولتي پاكستان با ساختن مسجد بدون مجوز سازمانهاي اداري مربوط بود، ولي متصديان مسجد از پيش با عزل بدون دليل افتخار محمد چودري رئيس ديوان عالي (قاضي القضات) پاكستان از سوي پرويز مشرف رئيس جمهور پاکستان(و هوادار آمريكا) مخالفت و به گسترش مراكز لهو و لعب (فاحشه خانه و ...) در آن كشوراسلامي و مواردي ديگر از فساد اعتراض كرده بودند. مقامات دولتي، متصديان مسجد لعل را متهم كرده بودند به تلاش براي گسترش مقرراتي مشابه آنچه را كه طالبان در افغانستان به اجرا درآورده بودند و نيز يك انقلاب اسلامي. به اظهار مقامات پاكستاني، عبدالرشيد قاضي در داخل مسجد يك دادگاه اسلامي (شرع) براي مجازات متخلفان از قوانين اسلام تشكيل داده بود. عصيان از سوم ژوئيه با درگيري دختران مدرسه ديني مسجد لعل با مامورين پليس و متخلفان از شريعت در خيابانها آغاز شده بود كه بعدا متصديان و مراجعان و محصلان مدارس مسجد در داخل ساختمان متحصن و سنگرگيري كرده بودند.

1799: تاسيس انجمن هاي سياسي در انگلستان ممنوع شد.

1806: ناپلئون بناپارت تحت حمايت فرانسه از 12امير نشين آلماني منطقه« راين» از جمله باواريا ، ماينز و بادن يك كنفدراسيون به وجود آورد.

1960: دولت فرانسه پذيرفت كه به مستعمرات آفريقايي خود نيژر ،چاد ، ساحل عاج ، ولتاي عليا ، كنگو (برازاويل ) ، افريقاي مركزي و داهومي استقلال دهد.

1993: يك زمين لرزه شديد صدها تن را در شمال ژاپن كشت . امواج دريا ناشي از اين زلزله به شهرهاي ساحلي آسيب فراوان رساند.

منبع:iranianshistoryonthisday.com