چرا دندان مصنوعی‌تان درد می‌کند؟ علل شایع و راه‌های درمان سریع

مجموعه: بیماری ها و راه درمان

درد دندان مصنوعی اغلب به دلیل عدم تناسب پروتز ایجاد می‌شود

درد دندان مصنوعی؛از دلایل تا درمان‌های خانگی و حرفه‌ای

دندان مصنوعی یا پروتز دندانی، راه‌حلی عالی برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته است و به افراد کمک می‌کند تا دوباره لبخند بزنند، غذا بخورند و صحبت کنند. با این حال، بسیاری از افراد در ابتدای استفاده یا حتی پس از مدتی، با درد و ناراحتی مواجه می‌شوند. این درد معمولاً طبیعی است و با گذشت زمان کاهش می‌یابد، اما اگر ادامه‌دار باشد، ممکن است نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تر باشد.

پروتزهای شل می‌توانند باعث زخم و درد دندان مصنوعی شوند

انواع دندان مصنوعی و نقش آن‌ها در ایجاد درد

دندان‌های مصنوعی بر اساس نیاز بیمار به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. درک این انواع کمک می‌کند تا بفهمیم چرا برخی افراد بیشتر با درد مواجه می‌شوند:

• پروتز پارسیل (Partial Dentures): برای جایگزینی چند دندان از دست رفته استفاده می‌شود و بر پایه دندان‌های طبیعی تکیه دارد. این نوع معمولاً کمترین درد را ایجاد می‌کند، زیرا فشار کمتری به لثه‌ها وارد می‌کند.

• پروتز فوری (Immediate Dentures): بلافاصله پس از کشیدن دندان‌ها قرار داده می‌شود و برای دوره بهبودی موقت است. نیاز به تنظیمات مکرر دارد و ممکن است باعث درد و زخم شود.

• پروتز کامل (Complete Dentures): برای جایگزینی تمام دندان‌ها در یک فک استفاده می‌شود و بر پایه لثه‌ها قرار می‌گیرد. این نوع اغلب باعث درد اولیه می‌شود، زیرا فرد باید به حضور مداوم آن در دهان عادت کند.

• سایر انواع: مانند پروتزهای ایمپلنت‌دار (Snap-in Dentures) یا اوردنچر (Overdentures) که بر ایمپلنت‌ها تکیه دارند و معمولاً پایدارتر هستند، اما اگر نامناسب باشند، درد ایجاد می‌کنند.

درد اغلب به فرد بستگی دارد تا نوع پروتز، اما پروتزهای کامل و فوری بیشتر مستعد ایجاد ناراحتی هستند.

علل اصلی درد دندان مصنوعی

درد پروتز می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. بر اساس بررسی‌ها، پنج علت اصلی عبارتند از:

• عدم تناسب پروتز (Improper Fit): شایع‌ترین علت است. اگر پروتز شل یا تنگ باشد، حرکت کرده و لثه‌ها را ساییده می‌کند، منجر به زخم، تاول یا درد می‌شود. با گذشت زمان، استخوان فک تحلیل می‌رود و پروتز قدیمی نامناسب می‌شود.

• حساسیت یا آلرژی (Allergies): برخی افراد به مواد پروتز مانند رزین، اکریلیک یا چسب‌ها حساسیت دارند، که باعث التهاب، سوزش، تورم یا زخم می‌شود. این مورد نادر است اما جدی.

• فشار جویدن (Chewing Pressure): پروتزها فشار جویدن را مستقیماً به لثه‌ها منتقل می‌کنند، برخلاف دندان‌های طبیعی که به استخوان فک متصل هستند. خشکی دهان این مشکل را تشدید می‌کند.

• بهداشت ضعیف دهان (Poor Oral Hygiene): عدم تمیز کردن پروتز باعث تجمع باکتری، پلاک یا قارچ می‌شود، منجر به عفونت لثه (مانند استوماتیت پروتزی) یا برفک دهانی.

• دوره سازگاری (Adjustment Period): در ۳۰ روز اول، دهان به پروتز عادت می‌کند و درد طبیعی است. اگر درد ادامه یابد، مشکل دیگری وجود دارد.

علل دیگر شامل زخم‌های دهانی، گیر کردن ذرات غذا، عفونت لثه، تغییرات شکل دهان، درد فک، خشکی دهان و جویدن نادرست هستند.

عفونت لثه یکی از علل شایع درد دندان مصنوعی است

راه‌های درمان درد دندان مصنوعی

خوشبختانه، اکثر موارد درد پروتز با درمان‌های ساده قابل حل است. اگر درد شدید یا مداوم باشد، فوراً به دندانپزشک مراجعه کنید.

درمان‌های خانگی و روزمره 

• تمیز کردن منظم: پروتز را روزانه با مسواک نرم و محلول مخصوص تمیز کنید و شب‌ها در آب یا محلول خیس کنید. لثه‌ها، زبان و کام را نیز مسواک بزنید تا از عفونت جلوگیری شود.

• شستشو با آب‌نمک: ۱ قاشق چای‌خوری نمک در آب گرم حل کنید و ۱۵-۳۰ ثانیه دهان را شستشو دهید. این کار التهاب را کاهش می‌دهد و زخم‌ها را تمیز می‌کند.

• خارج کردن پروتز در شب: این کار به لثه‌ها اجازه استراحت می‌دهد و از فشار مداوم جلوگیری می‌کند.

• رژیم غذایی مناسب: با غذاهای نرم مانند سوپ، ماست و تخم‌مرغ شروع کنید. از غذاهای سفت، چسبناک یا اسیدی اجتناب کنید و غذا را در هر دو طرف دهان بجوید.

• داروهای تسکین‌دهنده: از مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن استفاده کنید تا درد و التهاب کاهش یابد. همیشه با پزشک مشورت کنید.

• چسب پروتز: برای کاهش حرکت پروتز و جلوگیری از گیر کردن غذا مفید است.

• درمان‌های گیاهی: از زردچوبه، میخک، آلوئه‌ورا یا چای سیاه برای کاهش التهاب استفاده کنید، اما این‌ها جایگزین درمان پزشکی نیستند.

درمان‌های حرفه‌ای

• تنظیم پروتز: دندانپزشک پروتز را بررسی و تنظیم می‌کند. چکاپ سالانه ضروری است، زیرا دهان با زمان تغییر می‌کند.

• بررسی حساسیت: اگر آلرژی علت باشد، پروتز با مواد ضدحساسیت جایگزین می‌شود.

• درمان عفونت: برای عفونت‌هایی مانند استوماتیت، داروهای ضدقارچ تجویز می‌شود.

• جایگزینی پروتز: اگر پروتز قدیمی باشد، ممکن است نیاز به پروتز جدید باشد.

نکات پیشگیری از درد دندان مصنوعی

برای جلوگیری از درد:

• پروتز را روزانه تمیز کنید و شب‌ها خارج کنید.

• چکاپ‌های منظم (هر ۶-۱۲ ماه) انجام دهید.

• وزن خود را کنترل کنید، زیرا تغییرات وزن بر تناسب پروتز تأثیر می‌گذارد.

• از خشکی دهان جلوگیری کنید: آب زیاد بنوشید، آدامس بدون شکر بجوید یا از جایگزین‌های بزاق استفاده کنید.

• تمرینات فک انجام دهید تا عضلات قوی شوند.

چکاپ منظم دندانپزشکی برای تناسب پروتز ضروری است

سوالات متداول

1. چرا دندان مصنوعی‌ام باعث درد می‌شود؟

درد دندان مصنوعی معمولاً به دلیل عدم تناسب پروتز، فشار جویدن، بهداشت ضعیف، حساسیت به مواد یا دوره سازگاری اولیه ایجاد می‌شود. برای رفع مشکل، به دندانپزشک مراجعه کنید.

2. چگونه می‌توانم درد پروتز دندانی را در خانه کاهش دهم؟

شستشو با آب‌نمک، استفاده از غذاهای نرم، خارج کردن پروتز در شب و استفاده از چسب پروتز می‌تواند کمک‌کننده باشد. اگر درد ادامه داشت، با دندانپزشک مشورت کنید.

3. آیا درد پروتز در ماه اول طبیعی است؟

بله، در ۳۰ روز اول به دلیل دوره سازگاری، کمی درد دندان مصنوعی طبیعی است. اما اگر درد شدید یا مداوم باشد، باید پروتز تنظیم شود.

4. چگونه از زخم لثه ناشی از پروتز جلوگیری کنم؟

پروتز را روزانه تمیز کنید، از چسب پروتز استفاده کنید و به‌طور منظم برای چکاپ به دندانپزشک مراجعه کنید.

5. چگونه پروتز دندانی را تمیز کنم تا از عفونت جلوگیری شود؟

پروتز را روزانه با مسواک نرم و محلول تمیزکننده بشویید، شب‌ها در آب یا محلول خیس کنید و لثه‌ها و زبان را مسواک بزنید.

6. آیا چسب پروتز برای کاهش درد مفید است؟

بله، چسب پروتز می‌تواند حرکت پروتز را کاهش دهد و از ساییدگی لثه جلوگیری کند، اما نباید جایگزین تنظیم حرفه‌ای شود.

7. آیا تغییر وزن بدن روی تناسب پروتز تأثیر می‌گذارد؟

بله، کاهش یا افزایش وزن می‌تواند شکل فک و لثه‌ها را تغییر دهد و باعث شل شدن پروتز و در نتیجه درد دندان مصنوعی شود.

نتیجه‌گیری

درد دندان مصنوعی نباید بخشی از زندگی روزمره شما باشد. با رعایت بهداشت، تنظیم منظم و درمان به‌موقع، می‌توانید از پروتز خود بدون ناراحتی لذت ببرید. اگر درد بیش از ۳۰ روز ادامه یافت یا با علائم عفونت همراه بود، حتماً به دندانپزشک مراجعه کنید. مراقبت پیشگیرانه کلید موفقیت است. اگر نیاز به مشاوره دارید، با یک کلینیک دندانپزشکی معتبر تماس بگیرید.

گردآوری:بخش سلامت بیتوته