نامه به بن سلمان؛تکذیب وزارت خارجه، تهدید کیهان و جرم کواکبیان/ جدال داخلی بر سر اصل میانجیگری
- مجموعه: اخبار سیاست خارجی
- تاریخ انتشار : چهارشنبه, ۰۵ آذر ۱۴۰۴ ۰۹:۴۱
رویداد ۲۴| روزنامه لبنانی الاخبار در گزارشی مدعی شده است که ترامپ پیشنهاد بن‌سلمان برای میانجیگری عربستان میان ایران و امریکا را پذیرفته است. این گزارش در حالی منتشر شده که وزارت امور خارجه ارسال پیام از سوی پزشکیان به ترامپ از طریق بن سلمان را تکذیب کرده است و مصطفی کواکبیان نماینده سابق مجلس نیز در پی بیان این مطلب که پزشکیان به ولیعهد عربستان نامه‌ای نوشته با اعلام جرم دادستانی رو به رو شده است. در کنار این مسائل کیهان نیز از ارسال این پیام انتقاد و تکذیب وزارت امور خارجه مبنی بر این که محتوای پیام ربطی به میانجی گری نداشته است را رد کرده و اتهاماتی را به دولت پزشکیان وارد کرده است.
اخبار در لبنان و مصاحبه در تهران
در نخستین ساعات روز سه شنبه چهارم آذر روزنامه الاخبار چاپ بیروت و نزدیک به حزب الله لبنان به نقل از منابع آگاه نوشت: ترامپ مسوولیت مذاکرات ایران و امریکا را به بن سلمان واگذار کرد. او به بن سلمان اختیار داد تا مدیریت گفتگوی آمریکا و ایران را بر عهده بگیرد. بن سلمان برای میانجیگری بین تهران و واشنگتن اقدامات خود را شروع کرده است.
در بخش دیگری در این گزارش نیز قید شده است که محمد بن سلمان ولیعهد سعودی و ترامپ رئیس جمهور امریکا در دیدار هفته گذشته در کاخ سفید، درباره احتمال توافق با ایران، سخنان مثبتی مطرح کردند. قبل از این سفر، پیام مکتوب مسعود پزشکیان رئیس جمهور ایران خطاب به بن سلمان ارائه شد.
دونالد ترامپ و محمد بن سلمان در دیدار روز ۲۷ آبان خود در کاخ سفید دربارهٔ ایران اظهارنظر کردند. رئیس‌جمهوری آمریکا گفت که تهران «به‌شدت مشتاق توافق است. من کاملاً پذیرای آن هستم. ما با آنها در حال مذاکره هستیم و روندی را آغاز کرده‌ایم، و خوب است که با ایران به توافق برسیم». ولیعهد عربستان سعودی هم گفت: «ما متحدان نزدیکی هستیم و در این زمینه با هم همکاری نزدیکی داریم و تمام تلاش خود را برای کمک به دستیابی به توافق بین آمریکا و ایران انجام خواهیم داد».
همزمان با این گزارش الاخبار گفت و گوی کواکبیان با عصرایران منتشر شد. گفت و گویی که در آن این نماینده سابق مجلس با اشاره به سفر اخیر محمد بن سلمان ولیعهد سعودی به آمریکا و دیدار با ترامپ تاکید کرد: بن سلمان حامل پیام پزشکیان رئیس جمهور ایران برای ترامپ بود. آقای پزشکیان در این پیام آمادگی ایران را برای مذاکره با امریکا بدون پیش شرط و دیکته مواضع، اعلام کرده است.
او همچنین در این گفت و گوی ویدئویی می‌گوید: «محتوای پیام این بود که ما حاضر هستیم بشینیم با همدیگر صحبت بکنیم نه صحبتی که از سر تسلیم باشد و اینکه شما دیکته بکنید که این باشد آن نباشد بلکه بنشینیم و باب گفت‌و‌گو رو باز می‌کنیم در مسائل با هم صحبت بکنیم و این منتقل شد؛ در همین سفر اخیر آقای بن سلمان البته با اجازه رهبری هم بوده است».
اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت امور خارجه، در پاسخ به ادعای مصطفی کواکبیان درباره محتوای نامه رئیس‌جمهور به ولیعهد عربستان گفت: همانطور که در چند نوبت توضیح داده شد محتوای نامه رئیس‌جمهور به ولیعهد عربستان یک مکاتبه کاملا معمول و منحصرا راجع به موضوع حج بوده است و هیچ مطلبی راجع به مباحث مذاکراتی در این نامه وجود نداشته است. او با ابراز تعجب و تاسف از اصرار برخی فعالین سیاسی بر نشر مطالب خلاف واقع در این خصوص تصریح کرد: اصرار بر نشر گمانه‌زنی‌های بی‌اساس و طرح ادعا‌هایی که صریحا در مورد نادرست‌بودن آنها اعلام موضع شده است، هیچ سودی برای پیشبرد منافع ملی ندارد.
کیهان مقابل میانجی گری؛ انتقاد تند شریعتمداری از پزشکیان
حسین شریعتمداری در یادداشتی در روزنامه کیهان نوشت: روی سخن در این بند، با رئیس‌جمهور محترم کشورمان است و سخن از احتمال ترفند موسوم به «بازی در دو نقش» در میان است. با این توضیح که پیشنهاد ارسال نامه یاد شده به محمد بن‌سلمان از سوی چه کسانی مطرح شده است؟! و آیا این پیشنهاد، در حالی که بن‌سلمان عازم سفر به آمریکا و دیدار با ترامپ بوده است، مشکوک به نظر نمی‌رسد؟! نامه تقدیر از خدمات سعودی‌ها در مراسم حج، در اواخر ماه جمادی‌الاول و آغاز ماه جمادی‌الثانی ارسال شده است و این در حالی است که ۵ ماه از مراسم حج سال قبل گذشته است و ۶ ماه به آغاز مراسم حج امسال باقی مانده است.
او همچنین نوشته است: «به بیان دیگر نامه قدردانی از همکاری عربستان در مراسم حج سال گذشته، نه در پایان مراسم بوده است که توجیه‌پذیر باشد و نه در آستانه مراسم حج بعدی بوده است که ضرورت آن قابل تفسیر باشد؟! اکنون این پرسش - با انگیزه همکاری و همراهی با جناب پزشکیان- در میان است که با توجه به غیر‌قابل توجیه بودن زمان ارسال نامه یاد شده آیا احتمال نمی‌دهید کسانی که ارسال نامه قدردانی از بن‌سلمان را در زمان غیر‌قابل توجیه مورد اشاره (۵ ماه بعد از پایان حج قبلی و ۶ ماه قبل از مراسم حج بعدی) به جنابعالی پیشنهاد داده‌اند، همان‌هایی باشند که دروغ درخواست شما از بن‌سلمان برای میانجیگری را شایع کرده‌اند؟!»
ریشه یابی از حملات به ایده میانجی گری
علی رغم این که وزارت امور خارجه تاکید کرده که محتوای پیام در مورد موضوع میانجی گری نبوده، اما طیفی از اصولگرایان با شمایل حسین شریعتمداری از قبول مساله سرباز می‌زنند در اینباره چند نکته و احتمال وجود دارد.
حتی اگر فرض و اتهامات حسین شریعتمداری را درباره ارسال پیام را درست بدانیم او بر چه اساسی چنین سونامی حملاتی را علیه دولت پزشکیان به راه انداخته است و دولت بر چه اساسی چنین رویه‌ای را در سکوت رسانه‌ای پیگیری کرده است
مشخصا دولت پزشکیان بدون هماهنگی با بالاترین بخش‌های حاکمیت نمیتواند چنین پیامی را ارسال کرده باشد به بیان روشن‌تر اگر بر فرض محال چنین پیامی ارسال شده باشد یا در آینده ارسال شود قطعا با هماهنگی و مجوز رهبری خواهد بود.
در مقابل طیف تندرو و سوپر انقلابی که هم سروصدای زیادی علیه عربستان دارند و هم ردپای پیاده نظام شان در دهه ۹۰ در سفارت این کشور افتاد بعضا برخی از اظهارات رهبری در سال‌های گذشته در نقد رفتار‌های و سیاست‌های آل سعود را دستمایه برای بیان اظهارات خود و حتی حمله به دولت پزشکیان برای احتمال تعیین میانجی از سرزمین عربستان قرار دادند.
نکته مغفول، اما همان داستان همیشگی است که عقلای نظام و شخص رهبری کشور‌های دیگر را در دسته بندی دوست و دشمن همیشگی قرار نمی‌دهند و بر اساس منافع ملی و رویه رفتاری ان‌ها سیاست خارجی را تعیین میکنند. این که رهبری بار‌ها با ادبیاتی آل سعود را مخاطب قرار داده که منجر به تغییر رفتار ان‌ها شده- نمونه مشخص آن در فاجعه منا- با این که در برهه‌های دیگر رویه سیاست خارجی دیگری را در مورد کشور‌های منطقه در پیش در گرفته به مشی رهبری و دکترین جمهوری اسلامی باز می‌گردد که جز در مورد اسراییل رویه سیاست خارجی با کشور‌ها می‌تواند متغیر باشد.
