نشریه دیپلمات: داعش را آمریکا و متحدانش ایجاد کردند نه ایران
- مجموعه: اخبار سیاست خارجی
- تاریخ انتشار : دوشنبه, 30 -3443 03:25
اخبار سیاست خارجی - نشریه دیپلمات:
داعش را آمریکا و متحدانش ایجاد کردند نه ایران
نشریه «دیپلمات» در جدیدترین مقاله خودبه قلم «بن رینولدز»، با نگاهی به رویدادهای اخیر منطقه خاورمیانه و پیشرویهای داعش به بررسی علل و عوامل پیدایش این گروه تروریستی پرداخته است.
به گزارش «تیک»، در این مقاله آمده است: «بارونز ترنر» یکی از اعضا کمیته پارلمانی بریتانیا در مقاله اخیر خود در مجله «دیپلمات» ادعا کرد ایران نه تنها "نیروی محرکه اصلی” جنگ داخلی در عراق است، بلکه عامل و مسبب اصلی درگیریهای گسترده در خاورمیانه نیز هست، درگیریهایی که ظاهراً امید کشورهای خاورمیانه برای برقراری ثبات دوباره را به یأس مبدل کرده است. اما این کشور مسئول و مسبب اصلی جنگ داخلی در عراق و یا درگیریها و اغتشاشات گسترده در منطقه خاورمیانه نیست. اگرچه ممکن است مخالفان نظام ایران به آسانی این کشور را به دست داشتن در ایجاد و خلق گروه تروریستی داعش متهم سازند، اما تاریخ داستان متفاوتتری را برای ما بازگو میکند.
آمریکا و متحدانش آنها مسببان اصلی ظهور گروههای تروریستی هستند
در واقع آمریکا، اروپای غربی و متحدان منطقهای آنها مسببان اصلی ظهور گروههای تروریستی و افراطی همچون داعش هستند. حمله آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳ میلادی و بویژه حمایت و پشتیبانی انگلیس از این جنگ یک فاجعه استراتژیکی بود. برخلاف گمانهزنیها در آن زمان، رژیم بعثی و سکولار صدام حسین از عملیاتهای القاعده در خارج از عراق جلوگیری میکرد. همچنین این کشور پیش از جنگ خلیجفارس در سال ۱۹۹۱ به عنوان وزنه تعادلی علیه کشور انقلابی جمهوری اسلامی ایران در طول جنگ ایران و عراق محسوب شده و از سوی غرب حمایت و پشتیبانی میشد. اما حمله آمریکا به عراق همه چیز را به کلی تغییر داد.
حمله آمریکا به عراق موجب شد تا عراق به پناهگاهی امن برای گروههای وابسته به القاعده شد
جنگ عراق رژیم صدام حسین را سرنگون کرد، کشور را به سوی بیثباتی کشاند و موجب درگیری و خونریزیهای فرقهای در میان مردم این کشور شد. این جنگ موجب شد تا عراق به پناهگاه امنی برای گروههای وابسته به القاعده تبدیل شود و شرایط مساعدی را برای نیروگیری و تقویت مجدد این گروههای تروریستی فراهم آورد. گروه تروریستی القاعده به عنوان سرمنشأ داعش در ماه آوریل سال ۲۰۰۴ میلادی تشکیل شد. در آن زمان القاعده با امید تحریک درگیریهای فرقهای و گسترش آنها دست به اعمال تروریستی وحشیانهای علیه غیرنظامیان شیعه و مساجد این گروه از مسلمانان زد.
ایران نیز در این میان طبیعتاً از نظامیان شیعه که بر علیه گروه افراطی القاعده مبارزه میکردند حمایت و پشتیبانی کرد. این اقدام ایران دو هدف عمده را به همرا داشت، اول اینکه ایران با این کار میزان نفوذ خود را در عراق افزایش میداد و دوم آنکه از مسلمانان شیعه و یارانش حمایت و پشتیبانی میکرد. در همین حین نیز ایران روابط خود را با دولت نوریمالکی گسترش داد. در یک بازه زمانی بلند مدت ایران توانست فرصت مغتنمی را بدست آورد و موفق شد عراق را از وزنه تعادل استراتژیکی علیه خود به متحد استراتژیکیاش تبدیل کند. و در این میان نیز آمریکا برای توقف این روند هیچگونه تلاشی را صورت نداد.
آمریکا در تقویت و تحکیم قدرت نوریمالکی در عراق نقش بیشتری را ایفا کرد
از زمانی که آمریکا به تشکیل دولت عراق در این کشور کمک کرد، مقامات آمریکا همواره در تمامی شرایط از دولت نوری مالکی حمایت و پشتیبانی کردند. حمایتهای آمریکا از این دولت حتی فراتر هم رفت تا آنجا که آمریکا به نوریمالکی در آزار و اذیت مخالفان و فعالان جامعه مدنی کمکهای بسیاری کرد. مطمئناً در مقایسه با ایران، آمریکا در تقویت و تحکیم قدرت نوریمالکی در عراق نقش بیشتری را ایفا کرد.
دولت نوری مالکی با اقداماتی چون سرکوبگری و ایجاد محدودیت برای مخالفان، دنبال کردن سیاستهای تبعیضآمیز در دولت و نیروهای نظامی این کشور گروههای سنی عراق را تا حد بسیار زیادی از خود دور کرد. در واقع زمانی که نیروهای نظامی نوریمالکی به اردوگاه معترضان سنی در سال ۲۰۱۳ میلادی یورش بردند، به سلاحها و تجهیزات آمریکایی مجهز بودند. زمانی که آمریکا و اروپا به این نتیجه رسیدند که نوریمالکی از توانایی و صلاحیت لازم برای اداره دولت عراق برخوردار نیست و باید از این سمت برکنار شود، مدتها بود که زمینه و شرایط مناسب در غرب عراق برای شورش سنیها به رعبری داعش بوجود آمده بود.
مداخلات و حمایتهای نظامی عربستانسعودی، قطر و ترکیه از جنگ داخلی سوریه
اما داستان سوریه در این میان از اهمیت بیشتری برخوردار است. در مراحل اولیه جنگ سوریه، عربستانسعودی، قطر و ترکیه که به دنبال فرصتی بودند تا از این طریق سوریه را به عنوان مهمترین متحد دشمنان ژئوپولیتیک خود یعنی ایران و حزبالله به بیثباتی بکشانند، تجهیز نیروهای مخالف در سوریه را آغاز کردند. با تشدید جنگ داخلی در سوریه، گروههای افراطی نیز به جمع مخالفان و شورشیان پیوستند. گروههای افراطی با این عمل توانستند از مقادیر بسیار زیادی اسلحه و کمکهای مالی که از سوی متحدان منطقهای آمریکا به این کشور فرستاده میشد نیز بهره ببرند.
عربستان سعودی، قطر و ترکیه آگاهانه بودجه گروه افراطیها را تأمین کردند
عربستان سعودی، قطر و ترکیه آگاهانه بودجه گروه افراطی «جبهه النصره» به عنوان یکی از گروههای رسمی وابسته به القاعده را تأمین کردند. گروه افراطی «جبهه النصره» به سرعت به یکی از مؤثرترین و پرنفوذترین گروههای شورشی مبازر علیه دولت سوریه تبدیل شد. داعش و جبهه النصره برای ماههای متوالی بود که بر سر مسائل اعتقادی و عملی مبارزه میکردند، اما در این میان برخی از عناصر جبهه النصره به داعش پیوستند.
هنوز هم میزان حمایتهای عربستانسعودی از گروه تروریستی داعش نامشخص است و بحثهای بسیاری نیز در این مورد وجود دارد، اما بسیاری از تحلیلگران بر این باورند عربستان سعودی مقادیر قابلتوجهی بودجه و کمکهای نظامی را به سوی گروههای شورشی در سوریه روانه کرده است.
مداخلات آمریکا در سوریه نیز خود زمینهای را برای ظهور گروه تروریستی داعش فراهم کرد
مداخلات آمریکا در مناقشات و درگیریهای سوریه نیز خود از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. در اوایل جنگ داخلی در سوریه، دولت اوباما حکومت بشار اسد را شدیداً محکوم کرد و خواستار برکناری وی شد. با توجه به دشمنی و خصومت آمریکا با ایران و متحدان منطقهای این کشور چنین اظهاراتی چنان تعجبآور نبود. آمریکا در ابتدا ارسال کمکهای غیرنظامی خود را به گروههای شورشی در سوریه آغاز کرد و سرانجام به صورت مخفیانه آنها را مسلح ساخت. آمریکا حتی از این اقدامات هم فراتر رفت تا آنجا که یک اردوگاه نظامی و آموزشی را برای شورشیان سوریه در شمال اردن راهاندازی کرد.
حمایتهای مستقیم مالی و نظامی آمریکا از شورشیان سوریه
اما حمایتهای مستقیم آمریکا از شورشیان سوریه از این فراتر نرفت و به همینجا محدود شد. زمانی که دولت اوباما از کنگره این کشور تقاضا کرد تا ۵۰۰ میلیون دلار را به منظور آموزش و تجهیز شورشیان میانهرو سوریه اختصاص دهد، مقامات وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) عنوان کردند که شناسایی شورشیان میانهرو در سوریه به منظور آموزش و تجهیز آنها بسیار دشوار خواهد بود.
به زبان ساده، این اظهارات بدان معنی است که چنین نیروهایی اصلاً وجود ندارند. با آغاز پیروزیهای داعش در عراق، استراتژی آمریکا در سوریه (مبنی بر تشدید جنگ سوریه بدون آنکه اجازه دهند یکی از طرفین پیروز نهایی این میدان جنگ باشد) در نهایت تناقضات ذاتی خود را آشکار ساخت.
به جز ایران همه در ایجاد جنگ داخلی در سوریه و عراق گناهکار هستند
در واقع میتوان گفت که تقریباً همه در ایجاد جنگ داخلی در سوریه و عراق گناهکار هستند اما ایران را نمیتوان مسئول و مسبب اصلی شرایط و اوضاع کنونی دانست. آمریکا و متحدان این کشور به نوبه خود موجب ایجاد بیثباتی در سوریه و عراق شدند، آنها پناهگاه امنی را برای افراطگرایانی بوجود آورند که قبلاً حتی وجود هم نداشتند. متحدان آمریکا با حمایتهای مادی و نظامی خود موجب شدند تا گروه تروریستی داعش و سایر گروههای افراطی علیرغم وجود هرگونه پایگاه مردمی در سوریه و عراق به تهدیدی جدی برای کل منطقه تبدیل شوند. به طور حتم ایران و حزبالله نیز دلایلی برای مبارزه با این گروه دارند، گروهی که به کشتار و اسارت مسلمانان شیعه و سایر اقلیتهای مذهبی پرداخته است. مسلماً اقدامات آنها نیز در راستای یکی از همان اصول مورد علاقه غرب در زمینه حقوق بینالمللی است، یعنی همان "وظیفه محافظت”.
ایران از آغاز جنگ سوریه یکی از جدیترین نیروهای خارجی در مبارزه علیه داعش بود
ایران از همان آغاز جنگ داخلی در سوریه یکی از جدیترین نیروهای خارجی در مبارزه علیه داعش بوده است. ارتش سوریه دائماً با مشکلاتی نظیر کمبود نیروی انسانی و تجهیزات نظامی روبرو است. دشوار بتوان باور کرد که دولت سوریه بتواند بدون حمایتهای ایران، متحدان ایران در جنبش حزبالله و کمکهای تسلیحاتی ایران به موفقیت دست یابد. برخلاف اظهارات و مخالفتهای «بارونس ترنر»، باید گفت که ایران میتواند پایدارترین شریک منطقهای موجود برای اتحاد موقت و عملگرا بر علیه داعش باشد.
مداخلات فاجعهآمیز غرب در منطقه باعث تقویت داعش شده است
سیاستمدارن غربی و فعالانی چون «بارونز ترنر» طبعاً با سرکوب داخلی حکومت ایران مخالف هستند اما باید این را در نظر داشت که ایران و متحدان منطقهای این کشور مسبب ظهور یکباره و سریع گروه تروریستی داعش نیستند. گروههای افراطی همچون داعش و جبههالنصره همواره به واسطه مداخلات فاجعهآمیز غرب در منطقه خاورمیانه و نفوذ بازیگران منطقهای همچون عربستانسعودی و قطر تقویت شدهاند. پیدا کردن مسبب و عامل اصلی ظهور گروه تروریستی داعش چندان هم مبهم و پیچیده نیست، تنها کافی است که غرب و متحدانش در آینه نگاهی به خود بیندازند.
اخبار سیاست خارجی - تیک