اعتیاد با قرص شب‌های امتحان
- مجموعه: اخبار پزشکی
- تاریخ انتشار : سه شنبه, 08 بهمن 1398 10:15
قرص ريتالين که به‌قرص شب‌هاي امتحان معروف است بعضي از دانشجويان و دانشآموزان را به اعتياد کشانده است. به گفته کارشناسان، درمان کساني که مبتلا به ريتالين هستند از درمان افرادي که اعتياد به هروئين و کوکائين دارند، سخت‌تر است. در ماه‌هاي نزديک به امتحانات دانشگاه‌ها و دبيرستان‌ها تعدادي از افراد سودجو و فرصت‌طلب براي پر کردن جيب خود قرص‌هايي را تبليغ مي‌کنند که سلامت دانشجويان و دانشآموزان کشور را تهديد مي‌کند.
يکي از اين قرص‌ها ريتالين است که توسط سودجويان روي تقويت حافظه و تمرکز بيشتر روي مطالب درسي تاکيد دارد اما مصرف اين قرص بدون تجويز پزشک و خودسرانه عوارض خطرناکي دارد و موجب اعتياد نيز مي‌شود. شايع‌ترين عوارض مصرف خودسرانه اين قرص عبارت است از عصبانيت و بي‌خوابي، حالت تهوع و استفراغ، احساس سرگيجه و سردرد و افزايش ضربان قلب و فشار خون. حال با اين عوارض آيا مصرف اين قرص براي شب امتحان ارزش دارد.
بيشتر درباره قرص ريتالين بدانيم
متيل فنيدات (Methylphenidate) که بيشتر با نام تجاري ريتالين (Ritalin) شناخته مي‌شود، از مشتقات گروه آمفتامين‌هاست که براي درمان بيش‌فعالي، نشانه‌هاي نارکولپسي و برخي از افسردگي‌ها تجويز مي‌شود. از اين دارو همچنين در درمان خواب آلودگي مزمن (Narcolepsy) در ميان افراد ميانسال و کهنسال استفاده مي‌شود. مصرف اين دارو براي افراد داراي اضطراب زياد، فشار عصبي، عصبانيت همراه با بي‌قراري، حساسيت مفرط نسبت به دارو، فشار خون بالا، گلوکوم، افسردگي‌هاي قابل درمان با داروهاي ضد‌افسردگي رايج، تيک‌هاي حرکتي و کودکان زير 6 سال منع مي‌شود.
مصرف‌کنندگان تصور مي‌کنند ريتالين بي‌خطر است. در حالي که عوارض مصرف خودسرانه اين قرص‌ها مي‌تواند در حد مواد مخدر ديگر نظير کوکائين و آمفتامين باشد و پزشکان و روانپزشکان با صراحت اعلام مي‌کنند ترک کردن داروهاي محرک آمفتاميني نظير ريتالين و اکستازي، سخت‌تر و پيچيده‌تر از ساير مواد مخدر است. ايرج حريرچي، معاون کل وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکي درباره مصرف قرص ريتالين در بين دانشجويان و دانشآموزان گفت: مطالعات در داخل کشور نشان مي‌دهد مصرف ريتالين در برخي دانشجويان بعد از الکل، مواد خانواده حشيش، ترياک و ترامادول رتبه پنجم را به خود اختصاص مي دهد. وي ادامه داد: ريتالين دارويي است که توسط نوجوانان و جوانان به‌ويژه محصلان و دانشجويان در شب‌هاي امتحان و به طور عمده جهت بهبود تمرکز و کاهش خواب مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
وي با بيان اينکه گزارش‌هايي وجود دارد که نشان مي‌دهد، فروش اين دارو در زمان برگزاري امتحانات تا 50 درصد افزايش مي‌يابد، افزود: يکي از علل شيوع قابل‌توجه مصرف اين دارو عدم‌اطلاع از عوارض جانبي آن است. عوارضي از قبيل تهوع و استفراغ، بي‌اشتهايي، بي‌خوابي، افزايش اضطراب، احساس سرگيجه و سردرد، خارش و جوش‌هاي پوست و در مواردي بروز حالت‌هاي روان‌پريشي است. عوارض مصرف طولاني مدت ريتالين يا مقدار زياد و خود سرانه آن مي‌تواند از اين هم خطرناک‌تر باشد و حتي موجب مرگ در نوجوانان و جوانان مي‌شود. از طرفي ريتالين در موارد مصرف خودسرانه، پتانسيل بالاي اعتيادآوري دارد.
قرص شب امتحان اعتيادآور است
حال با افزايش مصرف خودسرانه اين قرص و تبليغات سوء عبدالوهاب حسنوند، رئيس پليس مبارزه با مواد‌مخدر از عوارض مصرف ريتالين معروف به قرص شب امتحان خبر داد و نسبت به اعتياد به آن از سوي دانش آموزان و دانشجويان هشدار مي‌دهد. وي گفت: برخي از دانشجويان در نوک پيکان خطر استفاده از ريتالين قرار دارند و اين افراد کساني هستند که به منظور شب بيداري و افزايش تمرکز، اقدام به مصرف مستمر ريتالين مي‌کنند. حسنوند تصريح کرد: بسياري از خانواده‌ها و جوانان بر اين باورند که اعتياد تنها به سوء‌مصرف مواد‌مخدر محدود است و ساير داروهاي موجود در داروخانه اعتياد ندارند ولي واقعيت اين است که اصلاح اين باور ضروري است و بايد بدانيم برخي داروها نيز خطر اعتيادآوري بالايي دارند.
بنابراين لازم است اين داروها را بشناسيم تا بتوانيم از وابستگي احتمالي به آنها پيشگيري کنيم. وي در اين زمينه به داروي «بنزوديازپين‌ها» اشاره کرد و اظهار داشت: داروهايي که اکثرشان به «زپام» ختم مي‌شوند، به اين دسته دارويي تعلق دارند، مانند ديازپام، کلونازپام، فلورازپام، اکسازپام، لورازپام و... متاسفانه، برخي افراد براي کنترل و درمان خواب يا اضطراب و بي قراري خود، به طور خودسرانه اين داروها را مصرف مي‌کنند و اين رفتار نه‌تنها منجر به بهبود اختلال‌هاي آنان نمي‌شود، بلکه موجب وابستگي به اين داروها و درنهايت اعتياد به آن مي‌شود.
اين مقام انتظامي تصريح کرد: مصرف خودسرانه اين داروها در هر سن و سالي ديده مي‌شود اما هوشياري کم اين افراد و بدن پر از سم آنان اجازه يک زندگي با نشاط و سالم را به آنان نخواهد دارد؛ قطعا کسي که ماهانه چهار هزار و 500 عدد قرص کلونازپام مي‌خورد، به‌طور قطع از نظر جسمي، روحي و خانوادگي سالم نيست. شايد عدم‌اطلاع‌رساني درست درباره اين قرص اعتياد آور موجب شده است که دست يک‌سري از دلالان و سودجويان در فروش اين دارو باز باشد و موجب اعتياد آينده‌سازان کشور که همان دانشجويان و دانش آموزان هستند، شود.
عوارض رواني ريتالين
سعيد صفاتيان، مديرکل اسبق درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور و مديرعامل موسسه دانش اعتياد ايرسا در گفت‌وگو با فارس، درباره استفاده از قرص‌هاي ريتالين اظهار داشت: اين قرص‌ها که توسط دانشجويان و دانشآموزان به صورت خودسر استفاده مي‌شود جزو مواد محرک است و از دسته آمفتامين‌هاست. وي ادامه داد: البته موارد پزشکي مورد مصرف نيز دارد که درباره کودکان پيش‌فعال و افرادي که تمرکز و توجهشان کم است مصرف مي‌شود.
مديرکل اسبق درمان ستاد مبارزه با مواد‌مخدر گفت: متاسفانه بعضي از افراد و دانشجويان قصد دارند در شب‌هاي امتحان از ريتالين استفاده کنند به خاطر دو خصوصيت آن، که يک بي‌خوابي خود را کم کنند و دوم اينکه تمرکز و توجهشان را زياد کنند و فکر مي‌کنند با مصرف اين قرص مثلا اگر در شب امتحان 50 صفحه درس بخوانند به خاطر اين تمرکز اين 50 صفحه در ذهن‌شان مي‌ماند ولي اثر ريتالين اين‌طور نيست که اينها فکر مي‌کنند و وقتي اين دارو با نسخه پزشک براي افرادي تجويز مي‌شود که نياز به تمرکز و توجه دارند بايد چند ماه آن را مصرف کنند که روي توجه و تمرکزشان تاثير داشته باشد.
صفاتيان بيان داشت: متاسفانه دانشجويان از عوارض اين قرص مطلع نيستند و فکر مي‌کنند که در شب امتحان با مصرف اين قرص مي‌توانند تاثير خوبي در تمرکز و تقويت خودشان داشته باشند. وي خاطرنشان کرد: گرچه اين دارو در داروخانه‌ها بايد با نسخه پزشک فروخته شود ولي در حال حاضر به راحتي در هر داروخانه‌اي اين قرص در دسترس است و دانشجو به راحتي مي‌تواند به اين قرص دسترسي داشته باشد. مديرکل اسبق درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت: ريتالين به دليل اينکه جزو مواد محرک است وقتي مصرف مي‌کنند صبح‌ها با گلودرد، شکم درد، تهوع، تشنج، استفراغ همراه است و فرد مشکلات قلبي و ريوي پيدا مي‌کنند.
مرگ با قرص ريتالين
صفاتيان گفت: حتي ما موارد مرگ با مصرف ريتالين داريم و افرادي که داراي ناراحتي قلبي هستند با مصرف اين دارو با مرگ هم مواجه مي‌شوند. وي تاکيد کرد: علاوه بر اين موارد مصرف اين قرص عوارض رواني دارد. اين دارو دو قطبي شدن، اضطراب و حالت‌هايي از توهم ايجاد مي‌کند و توانايي بينايي، شنوايي و بويايي فرد را تحت‌تاثير قرار مي‌دهد. مديرکل اسبق درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت: عوارض رواني مصرف ريتالين بيشتر از عوارض جسمي آن است.
صفاتيان افزود: اگر مصرف اين قرص طولاني‌مدت باشد قطعا فرد اعتياد پيدا مي‌کند. بنابراين به راحتي نمي‌توان آن را کنار گذاشت و درمان آن از درمان افرادي که داراي اعتياد به هروئين و کوکائين هستند سخت‌تر است. بنده به عنوان پزشک ديده‌ام دانشجوياني را که مصرف مواد ريتالين داشته‌اند درمان‌شان حدود يک سال طول کشيده ولي همچنان نتوانسته‌اند به حالت اوليه بازگردند. وقتي از آنها درباره مصرف اين قرص پرسيده مي‌شود مي‌گويند ما شب امتحان براي تمرکز بيشتر از اين قرص استفاده مي‌کرديم و از عوارض آن اطلاعي نداشتيم. وي گفت: در ضمن مصرف ريتالين حافظه کوتاه‌مدت را از بين مي‌برد. براي تقويت حافظه مي‌توان از روش‌هاي علمي و تکنيک‌هاي روانشناسي استفاده کرد.
آرمان ملی
