اسپاسم مثانه: علل، علائم و درمان‌ها

مجموعه: بیماری ها و راه درمان

اسپاسم مثانه انقباض غیرارادی عضله مثانه است 

بی‌اختیاری ادرار و اسپاسم مثانه؛ راهنمای کامل برای رهایی

اسپاسم مثانه به انقباض یا سفت شدن غیرارادی عضله مثانه گفته می‌شود که باعث ایجاد نیاز فوری به ادرار کردن می‌شود و ممکن است منجر به بی‌اختیاری ادرار یا نشت ادرار شود. این وضعیت که اغلب شرم‌آور و گاهی دردناک است، معمولاً نشانه‌ای از عفونت یا یک بیماری زمینه‌ای است که قابل درمان است.

برای اطلاعات بیشتر درباره اسپاسم مثانه، علل آن، علائم اضافی، گزینه‌های درمانی موجود و چگونگی پیشگیری از مشکلات مکرر مثانه، ادامه مطلب را بخوانید.

اسپاسم مثانه در مردان ممکن است به پروستات مرتبط باشد 

علل اسپاسم مثانه چیست؟

اگرچه اسپاسم مثانه معمولاً با فرآیند پیری مرتبط است، اما اسپاسم مثانه و بی‌اختیاری ادرار می‌تواند در هر سنی رخ دهد و اگر درمان نشود، معمولاً بدتر می‌شود. شایع‌ترین علل اسپاسم مثانه، عفونت‌های دستگاه ادراری (UTI) و مثانه بیش‌فعال (OAB) هستند.

عفونت‌های دستگاه ادراری (UTI)

عفونت دستگاه ادراری، عفونتی است که می‌تواند هر بخشی از دستگاه ادراری، از جمله مثانه، کلیه‌ها، حالب و مجرای ادرار را تحت تأثیر قرار دهد. این عفونت معمولاً به دلیل ورود باکتری از مقعد، رکتوم یا پوست اطراف به مجرای ادرار ایجاد می‌شود. یکی از شایع‌ترین علائم UTI، اسپاسم مثانه است که باعث نیاز فوری به ادرار کردن می‌شود. علائم دیگر UTI می‌تواند شامل سوزش هنگام ادرار، ادرار کدر با بوی تند، ادرار با رنگ صورتی ملایم (به دلیل وجود خون) و درد در ناحیه لگن باشد.

بیشتر زنان به عفونت‌های دستگاه ادراری تحتانی یا سیستیت (التهاب مثانه و مجرای ادرار) مبتلا می‌شوند که به راحتی قابل درمان است. با این حال، عفونت‌های دستگاه ادراری فوقانی که کلیه‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهند، جدی‌تر هستند و علائمی مانند تب، استفراغ و درد در ناحیه پهلو و بالای کمر دارند. این نوع عفونت‌ها اغلب نیاز به آنتی‌بیوتیک‌های وریدی دارند.

مثانه بیش‌فعال (OAB)

مثانه بیش‌فعال که معمولاً با بی‌اختیاری فوری همراه است، به نیاز شدید و فوری به ادرار کردن گفته می‌شود که اغلب منجر به نشت غیرارادی ادرار می‌شود. این وضعیت می‌تواند به دلیل ضعف عضلات کف لگن در اثر زایمان، بارداری یا ترومای شکمی ایجاد شود. استرس، آسیب عصبی، برخی داروها، کمبود استروژن در دوران یائسگی یا فشار ناشی از اضافه وزن بر مثانه نیز از دیگر علل احتمالی هستند.

علاوه بر اسپاسم مثانه، علائم دیگر OAB می‌تواند شامل ادرار کردن مکررتر از حد معمول و نیاز به بیدار شدن حداقل یک بار در شب برای تخلیه مثانه باشد.

سایر علل اسپاسم مثانه

• بیماری آلزایمر

• سنگ کلیه

• یبوست

• مصرف بیش از حد الکل یا کافئین

• برخی داروهای ادرارآور

• دیابت

• بزرگ شدن پروستات

• سیستیت بینابینی

• بیماری ام‌اس (مولتیپل اسکلروزیس)

• تخلیه ناکامل مثانه هنگام ادرار

• بیماری پارکینسون

• سکته مغزی

• غذاهای محرک

• ضعف کلیه‌ها

مثانه بیش‌فعال می‌تواند منجر به اسپاسم مثانه شود 

چگونه بفهمیم چه چیزی باعث اسپاسم مثانه شده است؟

اگر از اسپاسم مثانه، بی‌اختیاری ادرار یا نیاز مکرر و فوری به ادرار کردن رنج می‌برید، با پزشک خود وقت ملاقات بگیرید. اگرچه UTI و OAB از شایع‌ترین علل اسپاسم مثانه هستند، دریافت تشخیص دقیق از پزشک برای درمان مناسب علت اصلی ضروری است.

اولین گام پزشک برای تشخیص علت اسپاسم مثانه، بررسی علائم عفونت دستگاه ادراری است. اگر عفونتی یافت نشود، پزشک ممکن است آزمایش‌هایی برای اندازه‌گیری فشار مثانه، سرعت جریان ادرار و میزان ادرار باقی‌مانده در مثانه پس از ادرار کردن پیشنهاد دهد. همچنین ممکن است پزشک درباره رژیم غذایی و سبک زندگی شما سؤال کند و آزمایش‌های عصبی برای رد مشکلات عصبی مثانه انجام دهد.

گزینه‌های درمانی اسپاسم مثانه

درمان اسپاسم مثانه به علت اصلی تحریک بستگی دارد. برای اسپاسم‌های مرتبط با بیماری‌های عصبی، ممکن است دارو و روش‌های تحریک عصبی لازم باشد. اما UTI‌ها معمولاً با یک دوره آنتی‌بیوتیک و پروبیوتیک‌ها به طور موفقیت‌آمیز درمان می‌شوند.

داروها اغلب برای درمان اسپاسم مثانه و بی‌اختیاری ادرار مرتبط با OAB تجویز می‌شوند، اما به دلیل عوارض جانبی ناخواسته، بسیاری از زنان رویکردهای جامع و طبیعی را ترجیح می‌دهند. این رویکردها شامل تمرینات منظم کف لگن با وزنه‌های کگل، حذف غذاهای محرک، کنترل مصرف مایعات و آموزش مثانه است.

تمرینات کف لگن و وزنه‌های کگل

هنگامی که اسپاسم مثانه به دلیل ضعف کف لگن در اثر بارداری، زایمان، ترومای شکمی یا پیری ایجاد می‌شود، تمرینات کف لگن (معروف به کگل) برای بازآموزی عضلات و حمایت بیشتر از مثانه بسیار مفید هستند. برای تمرین مقاومتی بیشتر، فیزیوتراپیست‌های کف لگن استفاده از وزنه‌های کگل را توصیه می‌کنند.

وزنه‌های کگل از سیلیکون نرم، ایمن و با کیفیت پزشکی ساخته شده‌اند و به شکل تامپون وزن‌دار در واژن قرار می‌گیرند. با قرار گرفتن در واژن، عضلات کف لگن با انقباض و آزادسازی مکرر به مدت چند دقیقه در روز تقویت می‌شوند.

مکمل‌های طبیعی

برای پیشگیری از عفونت‌های مکرر مثانه، کارشناسان سلامت زنان مصرف روزانه مکمل طبیعی D-Mannose را توصیه می‌کنند تا از چسبیدن باکتری‌ها به دیواره مثانه جلوگیری شود.

به عنوان مثال، مکمل‌های آلوئه‌ورای خشک‌شده با D-Mannose و کلسیم از برند Intimate Rose به تسکین عفونت‌های مثانه و دستگاه ادراری کمک می‌کنند.

این مکمل‌ها به ویژه برای زنانی که از عفونت‌های مکرر ادراری یا تحریک مثانه رنج می‌برند، مفید هستند. آلوئه‌ورا به عنوان یک عامل تسکین‌دهنده عمل می‌کند، D-Mannose مانع چسبیدن باکتری‌های مضر به مثانه می‌شود و کلسیم به حفظ تعادل pH سالم واژن کمک می‌کند.

دفترچه غذایی

برخی غذاها می‌توانند مثانه را تحریک کرده یا به عنوان محرک اسپاسم مثانه عمل کنند. بنابراین، ثبت رژیم غذایی برای شناسایی غذاهایی که باعث نیاز فوری به ادرار می‌شوند، بسیار مفید است. این غذاها از فردی به فرد دیگر متفاوت هستند، اما غذاهای شناخته‌شده برای تحریک مثانه شامل شکر مصنوعی، شکلات، مرکبات، نوشیدنی‌های گازدار، آب‌میوه‌ها، غذاهای تند، چای، گوجه‌فرنگی و شکر هستند.

کنترل مصرف مایعات

کنترل مصرف مایعات به این معنا نیست که زنان مبتلا به اسپاسم مثانه، نیاز فوری به ادرار یا بی‌اختیاری باید مصرف روزانه آب را محدود کنند. با این حال، کاهش مصرف کافئین، الکل و نوشیدنی‌های شیرین – که همگی مثانه را تحریک می‌کنند – می‌تواند تسکین قابل توجهی از اسپاسم مثانه فراهم کند. همچنین، محدود کردن مصرف مایعات در شب می‌تواند نیاز به بیدار شدن برای تخلیه مثانه را کاهش دهد.

آموزش مثانه

آموزش مثانه یک نوع درمان رفتاری است که شامل تنظیم یک برنامه منظم یا فواصل زمانی مشخص برای رفتن به دستشویی است. با اجازه دادن به پر شدن مثانه بین هر بازدید برنامه‌ریزی‌شده، مثانه به تدریج با نگه داشتن مقادیر بیشتری از ادرار راحت‌تر می‌شود.

اسپاسم مثانه گاهی با بی‌اختیاری ادرار همراه است 

چگونه از اسپاسم مثانه و بی‌اختیاری پیشگیری کنیم؟

در حالی که آنتی‌بیوتیک‌ها ، اسپاسم مثانه مرتبط با UTI را برطرف می‌کنند، پیشگیری یا کاهش اسپاسم مثانه مرتبط با OAB یا بیماری‌های زمینه‌ای معمولاً نیازمند تغییراتی در سبک زندگی است.

• مصرف آب خود را مدیریت کنید. آب برای هیدراتاسیون ضروری است و کاهش بیش از حد آن می‌تواند منجر به ادرار غلیظ‌تر شود که خود باعث تحریک مثانه می‌شود. بنابراین، کاهش مصرف آب روزانه توصیه نمی‌شود.

• کافئین، چای، نوشیدنی‌های شیرین و الکل که همگی مثانه را تحریک می‌کنند، باید کاهش یا حذف شوند تا مشکلات مثانه و بی‌اختیاری ادرار مرتبط با OAB به حداقل برسد.

ورزش روزانه. زنانی که به طور منظم ورزش می‌کنند، مشکلات مثانه کمتری نسبت به کسانی که ورزش نمی‌کنند دارند.

• تمرینات کگل را هر روز انجام دهید (با وزنه‌های واژینال برای مقاومت بیشتر) و حافظه عضلانی کف لگن را تقویت کنید تا حمایت بیشتری از مثانه فراهم شود.

• وزن خود را در سطح سالم نگه دارید. تحقیقات نشان می‌دهد که زنان با وزن اضافی به دلیل فشار اضافی بر اندام‌های داخلی، مشکلات مثانه بیشتری دارند.

• تکنیک‌های آرام‌سازی مانند مدیتیشن، یوگا یا شروع یک سرگرمی جدید را تمرین کنید.

مطالعات نشان داده‌اند که استرس می‌تواند به شدت به اسپاسم مثانه کمک کند و تکنیک‌های آرام‌سازی می‌توانند آن را کاهش دهند.

• سیگار را ترک کنید. با افزایش سن، سرفه ناشی از نیکوتین می‌تواند فشار اضافی بر مثانه وارد کند.

عفونت ادراری شایع‌ترین علت اسپاسم مثانه است 

سوالات متداول 

1. اسپاسم مثانه چیست؟

اسپاسم مثانه انقباض غیرارادی عضله مثانه است که باعث ایجاد نیاز فوری به ادرار کردن می‌شود و گاهی ممکن است منجر به نشت ادرار یا بی‌اختیاری شود.

2. آیا اسپاسم مثانه خطرناک است؟

در بیشتر موارد، اسپاسم مثانه خطرناک نیست و نشانه‌ای از یک مشکل قابل درمان مانند عفونت ادراری یا مثانه بیش‌فعال است. با این حال، اگر با علائم شدید مانند تب یا درد همراه باشد، باید به پزشک مراجعه کنید.

3. چه کسانی بیشتر در معرض اسپاسم مثانه هستند؟

افراد در هر سنی ممکن است دچار اسپاسم مثانه شوند، اما این مشکل در زنان، افراد مسن، زنان باردار، یا افرادی با شرایط عصبی مانند ام‌اس یا پارکینسون شایع‌تر است.

4. آیا اسپاسم مثانه با افزایش سن شایع‌تر می‌شود؟

بله، با افزایش سن و ضعیف شدن عضلات کف لگن یا تغییرات هورمونی (مانند یائسگی)، احتمال بروز اسپاسم مثانه افزایش می‌یابد.

5. آیا اسپاسم مثانه با بی‌اختیاری ادرار متفاوت است؟

اسپاسم مثانه می‌تواند باعث بی‌اختیاری ادرار شود، اما بی‌اختیاری ادرار می‌تواند علل دیگری مانند ضعف عضلات کف لگن یا فشار روی مثانه داشته باشد.

6. آیا مردان هم دچار اسپاسم مثانه می‌شوند؟

بله، مردان نیز می‌توانند دچار اسپاسم مثانه شوند، به‌ویژه در مواردی مانند بزرگ شدن پروستات، عفونت ادراری یا بیماری‌های عصبی.

7. آیا می‌توانم از اسپاسم مثانه به طور کامل خلاص شوم؟

با درمان مناسب، تغییر سبک زندگی و تمرینات منظم، بسیاری از افراد می‌توانند اسپاسم مثانه را به طور قابل توجهی کاهش دهند یا حتی به طور کامل برطرف کنند. با این حال، نتایج بسته به علت اصلی متفاوت است.

نتیجه‌گیری

مهم‌ترین نکته در مورد اسپاسم مثانه، نیاز فوری به ادرار یا نشت مکرر ادرار، شناسایی علت اصلی از طریق معاینه پزشکی و اطمینان از تجویز درمان مناسب است. به عنوان مثال، آنتی‌بیوتیک‌ها اسپاسم مثانه مرتبط با عفونت را برطرف می‌کنند. در حالی که ترکیبی از تمرینات کف لگن، وزنه‌های کگل، تغییرات سبک زندگی و حذف غذاها و نوشیدنی‌های محرک معمولاً بهترین راه برای مدیریت اسپاسم مثانه مرتبط با OAB است.

با این حال، اگر اسپاسم مثانه ادامه یابد و با تب، درد شدید لگن و افزایش بی‌اختیاری همراه شود، با پزشک خود برای آزمایش‌های بیشتر و درمان‌های احتمالی پزشکی مشورت کنید.

گردآوری:بخش سلامت بیتوته