سنت باسیل مسکو؛ چگونه رنگی‌ترین و حیرت انگیزترین کلیسای جهان ساخته شد؟

مجموعه: اخبار گوناگون

حتما تا به حال در صفحات گردشگری و یا مجلات تاریخی عکس‌های زیبایی از یک کلیسا در روسیه را دیده‌اید که گنبدهایی شبیه به آبنات رنگی و پاستیل دارد. این بنای چشم‌نواز و رنگارنگ، کلیسای سنت باسیل شهر مسکو است که در فهرست آثار تاریخی یونسکو به ثبت رسیده است.

به گزارش فرادید، می‌گویند یکی از تزارهای روس به نام ایوان چهارم که به ایوان مخوف مشهور بود، به منظور بزرگداشت پیروزی‌اش دستور ساخت این بنا را در سال 1555 صادر کرد. کسانی که به روسیه سفر کرده‌اند و این بنای تاریخی زیبا را از نزدیک دیده‌اند، با شکوه این بنا آشنا هستند که یکی از نمادهای کشور روسیه است. در این مطلب می‌خواهیم سفری کوتاه به این گوشه دنیا و کلیسای سنت باسیل داشته باشیم؛ پس در ادامه مطلب با ما همراه باشید.

درباره ساخت کلیسای سنت باسیل افسانه‌های زیادی میان مردم روسیه وجود دارد. یکی از مشهورترین افسانه‌ها این است که معماران سازنده کلیسای سنت باسیل بعد از ساخت این بنای زیبا به دستور تزار کور شدند تا نتوانند بنایی به این زیبایی را در نقطه دیگری از جهان بسازند و کلیسای سنت باسیل بی‌رقیب باقی بماند.

اما این داستان چندان ریشه تاریخی ندارد و معمار بنای سنت باسیل بعدها در ساخت چندین بنای زیبای دیگر در روسیه مشارکت داشته است. یکی از سیاستمداران فرانسوی درباره این بنای سنت باسیل می‌‌گوید: «پولک‌های یک ماهی قرمز، پوست براق یک مار، صورتی و لاجوردی گردن یک کبوتر و رنگ‌‌های متغیر یک آفتاب‌‌پرست را می‌توان در این کلیسا دید!» او متعجب بود از مردمانی که برای پرستش خدا به یک جعبه شیرینی می‌‌روند .

کلیسای سنت باسیل که نام اصلی آن «شفاعت مریم مقدس» است، با قدمتی بیش از 450 سال در میدان سرخ شهر مسکو قرار دارد. این کلیسا در طول تاریخ بارها دچار تخریب و آتش‌سوزی شده است که یکی از خرابی‌های آن به زمان حمله ناپلئون بناپارت، پادشاه فرانسه به مسکو مربوط است.

مشهور است که در زمان حکومت استالین بر روسیه، او تصمیم می‌گیرد میدان سرخ مسکو را برای رژه سربازان وسعت بدهد؛ اما کلیسای سنت باسیل مانع این کار می‌شد. استالین به معمار سنت باسیل نامه می‌دهد که این بنا را تخریب کند و معمار در جواب نامه می‌گوید: ترجیح می‌دهم به جای تخریب این بنای زیبا، تو را بکشم» معمار به خاطر این حاضرجوابی به چند سال زندان محکوم می‌شود؛ اما درنهایت سنت باسیل سالم و دست نخورده باقی می‌ماند. هرچند این بنا در طی تمام این سال‌ها بارها مرمت و بازسازی شد، همچنان باشکوه و زیبا در میدان سرخ روسیه خودنمایی می‌کند.

درباره ساختمان و معماری کلیسای سنت باسیل باید بگوییم که این بنا شامل 9 کلیساست که روی پایه اصلی ساخته شده‌اند و همگی به کلیسای اصلی متصل می‌شوند. به طورکلی این کلیسا دارای هشت گنبد بزرگ و یک گنبد کوچک در قسمت جنوب کلیسای اصلی است. گنبدها به یک اندازه نیستند و در ابعاد و رنگ‌های مختلف به شکل پیازی در کنار هم قرار گرفته‌اند. قرار بود هرکدام از نمازخانه‌ها پرستشگاهی جداگانه باشند.

 اما درنهایت همه دارای یک بنای یکپارچه هستند. اینکه دیوارها و گنبدهای این بنا در ابتدا چه رنگی داشتند، مشخص نیست؛ زیرا این بنا بعد از آتش‌سوزی سال 1595 دوباره رنگ‌آمیزی و مرمت شد. برخی از مورخان معتقدند که این بنا کاملا به رنگ سفید با گنبدهایی به رنگ طلایی بود. ممکن است در نگاه اول به گنبدهای کلیسا، یک بی‌‌نظمی و هرج و مرج بصری را مشاهده کنید؛ اما در عمق این بنا نوعی تقارن و سمبلیسم خودنمایی می‌کند.

در باغی که روبه ‌روی کلیسا وجود دارد، دو مجسمه برنزی را مشاهده می‌کنید که متعلق به «دیمیتری پوسخارسکی» و «کوزما مینین» است. این دو چهره از رهبران ارتش داوطلب روسیه در برابر شورشی‌‌های لهستان در اواخر قرن ۱۶ بودند. جالب است بدانید که این مجسمه‌‌ها ابتدا وسط میدان سرخ قرار داشتند.

اما دولت شوروی آنها را در سال ۱۹۳۶ به روبروی کلیسای جامع منتقل کرد تا مزاحم رژه سربازان نباشد. برج ناقوس کلیسای سنت باسیل هنوز هم کار می‌کند؛ اما به جز یکی از ناقوس‌های کلیسا که از قرن شانزدهم در این کلیسا وجود داشته است، بقیه همه تخریب شده‌اند. این کلیسای زیبا اکنون به عنوان یک موزه تاریخی زیبا برای گردشگرانی که به روسیه و مسکو سفر می‌کنند، قابل بازدید است.