کشف قدیمی‌ترین «جنگل» جهان در دل «ماسه‌سنگ»
- مجموعه: اخبار گوناگون
تحقیقات جدید نشان می‌دهد این درختان فسیلی که به طور تصادفی در جنوب غربی انگلستان کشف شده‌اند متعلق به قدیمی‌ترین جنگل‌های شناخته‌شده در زمین هستند. این فسیل‌های ۳۹۰ میلیون ساله، جایگاه جنگل فسیلی گیلبوآ در ایالت نیویورک را گرفته‌اند که قدمت آن به ۳۸۶ میلیون سال قبل می‌رسد و دارنده عنوان قدیمی‌ترین جنگل شناخته‌شده جهان بوده است.
به گزارش فرادید، نیل دیویس، نویسنده ارشد مطالعه جدیدی که روز ۲۳ فوریه در مجله «جامعه زمین‌شناسی» منتشر شد، گفته است که کشف جدید تفاوت‌های بین این دو اکوسیستم را برجسته کرده و نشان می‌دهد جنگل‌ها تنها در طول چند میلیون سال از حالت نسبتاً ابتدایی به حالت کاملاً ثتبیت‌شده تغییر یافتند.
دیویس، استاد دپارتمان علوم زمین در دانشگاه کمبریج بریتانیا، گفته است: «به طور کلی دلیل اهمیت این یافته این است که قدیمی‌ترین جنگل فسیلی دنیاست. دلیل دیگر اهمیتش این است که تفاوت‌های فاحش بین مجموعه پیچیده گیاهان باستانی یافت‌شده در گیلبوآ و جنگل تازه کشف‌شده که به نظر می‌رسد میزبان تنها یک نوع گیاه بوده را نشان می‌دهد».
تصور می‌شود این نوع گیاه که اکنون منقرض شده و کلادوکسیلوپسیدها نامیده می‌شود، با سرخس‌ها و اسفنوپسیدها (دم اسبیان) ارتباط نزدیکی داشته باشد. دیویس می‌گوید: «آن‌ها فقط شبیه درختان نخل هستند، اما به هیچ وجه با درختان نخل ارتباط ندارند. آن‌ها یک ساقه مرکزی بلند دارند و چیزی شبیه برگ‌های شمشیری نخل، اما اینها در واقع برگ نیستند، فقط تعداد زیادی شاخه‌های کوچک هستند. این درختان بین ۲ تا ۴ مترارتفاع داشتند، یعنی خیلی بلند نبودند.»
«درختان فسیلی هم به صورت تنه‌های توخالی پر از رسوب و هم به‌عنوان کنده‌های افتاده که در طول اعصار مسطح شده‌اند، حفظ شده‌اند. زخم‌های کوچک در جایی که شاخه‌ها به درختان متصل می‌شوند، هنوز قابل‌مشاهده هستند.»
درختان فسیلی تازه کشف‌شده متعلق به قدیمی‌ترین جنگل‌های شناخته‌شده جهان هستند
دیویس و همکارانش طی یک کار میدانی در «سازند ماسه‌سنگی هَنگمَن»، که مربوط به دوره دِوُنین میانه (۳۹۳ تا ۳۸۳ میلیون سال پیش) است، به طور تصادفی با بقایای این جنگل برخورد کردند. دیویس می‌گوید در دوره دونین، چیزی که اکنون بریتانیاست، بخشی از قاره‌ای به نام Laurentia را شکل می‌داده که درست زیر خط استوا قرار داشته، یعنی در گذشته آب و هوا گرم و خشک بوده است.
کریستوفر بری، از نویسندگان این مطالعه، دیرین‌گیاه‌شناس می‌گوید: «وقتی برای نخستین بار عکس‌هایی از تنه‌های این درختان را دیدم، بر اساس ۳۰ سال مطالعه روی این نوع درخت در سراسر جهان، فوراً فهمیدم چه درختی است. دیدن آن‌ها اینقدر نزدیک خانه شگفت‌انگیز بود. اما جالب‌ترین چیز، دیدن این درختان برای نخستین بار در مکان رشد آن‌ها بود.»
اثر جایی که شاخه‌ها به درختان متصل شده بودند هنوز روی برخی فسیل‌ها قابل‌مشاهده است
در جاهای دیگر دنیا، درختان مسن‌تر وجود دارند و گیاهانی دارند که نخستین بار ۵۰۰ میلیون سال پیش در زمین ظاهر شدند، اما این کشف جدید، نخستین نمونه از جنگل‌هایی است که درختانی نزدیک بهم با رشد انبوه داشته است.
دیویس می‌گوید: «ما به جایی نگاه می‌کنیم که می‌توانیم با اطمینان بگوییم روزگاری در آن، درختان رشد می‌کردند و بقایایی که اکنون می‌بینیم، کف آن جنگل است.»
محققان میان درختان فسیلی، مسیرهایی یافتند که متعلق به موجودات کوچک دِوُنینی است. دیویس می‌گوید: «آن زمان، هیچ چیزی بزرگتر از تعداد زیادی بندپای کوچک که در خشکی به اطراف پرسه می‌زدند وجود نداشته است. شاید در برخی دریاچه‌ها و رودخانه‌های نزدیک، موجودات دوزیست‌مانند و ماهی‌های بیشتری هم پیدا شود.»
محققان از آغاز در صدد بررسی رسوبات بودند، اما کشف تصادفی این درختان فسیلی شاید نقطه عطفی در بوم‌شناسی گیاهان دِوُن باشد. دیویس می‌گوید: «این به نوعی نشان می‌دهد حدود ۳۹۰ میلیون سال پیش، این غایب شدن ناگهانی در محیط‌های جنگلی وجود داشته است.»
