طرح جنجالی «ازدواج اجباری»
- مجموعه: اخبار اجتماعی
- تاریخ انتشار : دوشنبه, 19 خرداد 1399 08:21
چند روز پيش طرح «جامع جمعيت و تعالي خانواده» پس از هفت سال خاک خوردن در کميسيونهاي مجلس همزمان با شروع به کار مجلس يازدهم مورد توجه نمايندگان قرار گرفت و اعلام وصول شد. در مرداد سال 92 اين طرح در مجلس نهم پس از افزايش نگرانيها نسبت به حرکت جمعيت کشور به سمت سالمندي با هدف تشويق جوانان به ازدواج، فرزندآوري و در نهايت افزايش نرخ رشد جمعيت تهيه و تنظيم شد، اما به دليل داشتن بار مالي براي دولت، به مرحله اجرا نرسيد.
در اين طرح به منظور تشويق زوجين و جوانان به فرزندآوري و ازدواج، مشوقهاي متعددي در نظر گرفته شده بود تا با ايجاد شرايطي ويژه زوجين ترغيب به تولد فرزندان بيشتر شوند. آنچه که مسلم است، قانون تسهيل ازدواج براي دولت بار مالي دارد. بهطور مثال در بخشي از اين طرح، مشوقهايي براي ازدواج و فرزندآوري لحاظ شده بود تا پس از فرزنددارشدن زوجهاي جوان، دولت موظف به پرداخت مشوقهايي براي آنها شود؛ مشوقهايي همچون قرارگيري در اولويتهاي استخدامي و پرداخت وام مسکن که به دليل عدم تصويب نهايي، اجرايي نشد و بار ديگر پس از بررسي و انجام کارهاي کارشناسي و چکش کاريهاي ديگر در کميسيون فرهنگي مجلس دهم، تصويب و در دستور کار و رسيدگي مجدد قرار گرفت. اين طرح براي افزايش جمعيت و ارتقاي کيفيت زندگي مشترک داراي محاسن و در عين حال نقاط ضعف است.
مسائل مهمي ازجمله کاهش سن ازدواج، کاهش ميزان طلاق، فرزندآوري و سلامت باروري و در اين راستا سياستهايي مانند تهيه مسکن براي دانشجويان متاهل، آموزش سبک زندگي مناسب و تامين بخشي از وسايل ضروري زندگي در اين طرح در نظر گرفته شده است و البته شامل خصايصي ديگر چون اولويت استخدام براي مردان متاهل و زنان داراي فرزند و ارائه مشوقهاي شغلي براي زنان به منظور افزايش فرزندآوري نيز هست که البته اين اولويت در اجرا لازم است با لحاظ شايسته سالاري انجام شود تا از شائبه هرگونه تبعيض دور بماند. اما يکي از اقدامات مجلس دهم درباره اين طرح افزايش تسهيلات ازدواج به 50 ميليون توماني بود. با اين حال سوال اصلي زماني مطرح ميشود که آيا مجلس يازدهم ميتواند طرحهاي موثرتري را تصويب کند؟ در حاليکه اغلب نمايندگان اين مجلس شعارهاي زيادي در اين رابطه ميدهند. به عنوان مثال فاطمه محمدبيگي، نماينده قزوين در اين باره گفته است: «ارتقا، رشد و پويايي و بالندگي جمعيت ايران و همچنين پاسخگويي به دغدغههاي مقام معظم رهبري در حوزه سياستهاي جمعيتي و همينطور پيشروي به سمت سبک زندگي سالم ايراني اسلامي از مهمترين اهداف تشکيل فراکسيون جمعيت و خانواده سالم است».
طرح عجيب و غريب
در حالي اين صحبتها مطرح ميشود که بسياري از کارشناسان کاهش نرخ ازدواج و رشد جمعيت را ناشي از وضعيت عمومي و کاهش قدرت مالي جوانان ارزيابي ميکنند و در کنار مسائل اقتصادي عوامل سياسي، فرهنگي و اجتماعي را در حرکت جمعيت کشور به سمت سالمندي ميدانند. همچنين برخي فعالان اجتماعي و فرهنگي نگران بحران سالمندي در سالهاي آينده در ايران هستند و ميخواهند جوانان را به ازدواج و فرزندآوري ترغيب کنند.
درهمين حال در روزهاي اخير پيشنهادهايي درباره ازدواج از سوي يک فعال اجتماعي و کارشناس مذهبي مطرح شده که جنجال بر پا کرده است. براساس گزارشها اين پيشنهادات در بين نمايندگان مجلس نيز تکثير شده است. حجتالاسلام محمد ادريسي سردبير نشريه سراج، يادداشتي با عنوان «پيشنهاد قوانين جديد براي تسريع ازدواج به مجلس و دولت» منتشر کرده است که در اين يادداشت براي تسهيل ازدواج موارد عجيب و غريبي مطرح شده است، جالب اينجاست که اين يادداشت در قالب يک طرح در اختيار قرار گرفته است! در متن اين يادداشت و قوانين آن آمده است: «ازدواج اجباري و قوانيني هم براي آن» در اين يادداشت آمده است «قانون اول: ابتداي دوره ازدواج اختياري 17 سال و انتهاي آن 28 است و اگر کسي ازدواج نکرد بايد ازدواج اجباري داشته باشد. قانون دوم: اگر کسي بعد از سن 28 سالگي از ازدواج امتناع کرد از او ربع درآمد کسب و کار و صنعت يا ماليات از تجارت او گرفته ميشود و به آنها که ميخواهند ازدواج کنند و گرفتار فقر هستند داده ميشود.
قانون سوم: اگر فرد در اين دوره سني ازدواج نکرد، اگر بيمار بود، معالجه او مجاني است و اگر بيماري بدون علاج داشت از ازدواج او امتناع شود و اگر بيماري او معالجه شد و ازدواج نکرد بايد تمام هزينههاي ازدواج يک زوج را پرداخت کند.»اين قوانين تا دوازده مورد ادامه دارد و براي کسي که از ازدواج امتناع ميکند تنبيههاي سختي از جمله پرداخت جريمه و ممنوعيت استخدام در مشاغل خاص همچون پستهاي مديريتي و تدريس و عضويت هيات علمي در نظر گرفته شده است. حال اين نگراني وجود دارد که نمايندگان از اين طرح و يا طرحهاي مشابه براي تصميمگيريهاي کلان و مهم استفاده کنند.
واکنش کاربران شبکههاي اجتماعي
با اين حال اين يادداشت باعث واکنش طنز کاربران شبکههاي اجتماعي با هشتگ «ازدواج اجباري» شده است. يک کاربر در اين رابطه نوشته است: «از زمان اجراي قانون ازدواج اجباري فردي که سنش از 28 گذشته باشه تکليفش چيست؟ عطف به ماسبق ميشود يا نه؟ آنوقت مطلقهها چطوري تعريف شدن در اين طرح؟» کاربر ديگري گفته است: «اگر ازدواج را مثل خريد خودرو قرعهکشي کنند چي؟» فردي ديگري هم گفته کسي که اين طرح و داده قطعا با مجردها دشمني داشته است.
يا نوشتهاند «40 روز مانده تا اينکه تصميم بگيرم يک مجرم باشم يا نه؛ زيبا نيست؟» اما عدهاي هم اين طرح را جدي گرفتهاند و آن را نشانهاي از پسرفت ميدانند. وحيد هِروآبادي، روحاني و از فعالان فضاي مجازي در اين باره در توئيتي نوشت: «حجت الاسلام محمد ادريسي در يادداشتي که در سايت شفقنا منتشر شده، به دولت و مجلس انقلابي پيشنهاد کرده قانوني در 12 بند براي ازدواج اجباري تصويب شود؛ و حقيقتا چرا نشود؟ وقتي حجاب اجبارى وجود دارد، اين يکي هم اصلا بعيد نيست». برخي از شهروندان هم تصور کردهاند که اين طرح از سوي نمايندگان مجلس مطرح شده است که اينگونه نيست و فقط پيشنهادي از سوي يک فعال فرهنگي و اجتماعي است.
آرمان ملي/ رها معيري