نماز نافله مغرب چیست و چگونه خوانده می شود ؟

مجموعه: اعمال مستحبی

نماز نافله مغرب چیست و چگونه خوانده می شود ؟

آشنایی با نماز نافله مغرب:

نماز نافله چیست ؟

نماز نافله همان نماز مستحبی است و مراد از نوافل نمازهای مستحبی است؛ یعنی به غیر از نماز هایی که در شبانه روز (هفده رکعت) بر هر مسلمانی واجب است. در روایات به نماز های مستحبی متعددی اشاره و توصیه شده است که ما در این جا تنها به نافله های شبانه روزی که به خواندن آنها سفارش بیشتری شده است، اشاره می کنیم.

این نوافل در غیر روز جمعه 34 رکعت و عبارتند از: نافله صبح (دو رکعت)، نافله ظهر (هشت رکعت)، نافله عصر (هشت رکعت)، نافله مغرب (چهار رکعت)، نافله عشا (یک رکعت)، نافله شب (هشت رکعت) نماز شفع (دو رکعت) و نماز وتر (یک رکعت).

وقت نافله مغرب بعد از نماز مغرب است تا موقعى كه سرخى طرف مغرب كه بعد از غروب آفتاب پيدا مى ‏شود از بين برود.

پرسش : وقت نافله مغرب تا زوال سرخی طرف مغرب است؛ لطفا به پرسش های زیر پاسخ دهید.

اولا: از نظر زمان فعلی چند دقیقه بعد از مغرب سرخی مزبور از بین می رود؟ ثانیا: و اگر کسی نماز مغرب را یک ساعت بعد از اذان مغرب بخواند می تواند نافله نماز مغرب را بعدا از آن بخواند؟

پاسخ آیت الله مکارم شیرازی : مقدار زیادی طول نمی کشد (حدود بیست دقیقه بعد از اذان مغرب (نه خود مغرب) ) واگر بعداز این مدت می خواهد نافله مغرب بخواند نیت قضا کند.

مسأله ی 757 آیت الله سیستانی : وقت نافله مغرب بعد از تمام شدن نماز مغرب است، و تا وقتی که ممکن باشد آن را پس از نماز مغرب در وقت به جا آورد ادامه دارد، ولی اگر شخص نافله مغرب را تا وقتی که سرخی طرف مغرب ـ که بعد از غروب کردن آفتاب در آسمان پیدا می شود ـ از بین برود تأخیر بیندازد، بهتر است در آن موقع، ابتداء نماز عشا را بخواند.

اهمیت نمازهای نافله

در دین اسلام برای به جا آوردن نمازهای نافله تأکید بسیاری شده است و در روایات بسیاری به ثواب زیاد آن ها اشاره شده است. برای مثال، امام باقر (ع) فرموده اند که «...وَ إِنَّمَا أُمِرْنَا بِالنَّافِلَةِ لِیَتِمَّ لَهُمْ بِهَا مَا نَقَصُوا مِنَ الْفَرِیضَة؛ همانا ما به نمازهای نافله امر شدیم تا به واسطه آنها نقص نمازهای واجب جبران شود.». همچنین در روایتی از امام صادق (ع) نقل است که «همانا مردی برای رضا و خشنودی خدا دو رکعت نماز مستحبّی به جا می آورد و خداوند به خاطر خواندن همان دو رکعت او را داخل بهشت می کند.»

مهمترین اثر نافله در حدیثی به نام حدیث قرب نوافل چنین آمده است: راوی از امام صادق (ع) و ایشان از پیامبر(ص) و پیامبر(ص) از خداوند عزوجل چنین نقل می کند:

«به درستی که بنده من با نافله و کارهای مستحبی قرب را می جوید تا این که او را دوست بدارم و هنگامی که او را دوست داشتم گوش او می شوم که با آن می شنود و چشم او می شوم که با آن می بیند و زبان او می گردم که با آن سخن می گوید....»

فواید خواندن نماز نافله مغرب

نحوه ی خواندن نماز نافله مغرب :

نماز نافله مغرب، چهار رکعت است، دو نماز دو رکعتى است که نباید بین آن دو نماز سخنی گفته شود و پس از نماز واجب مغرب خوانده می شود.

در رکعت اول پس از حمد، سوره «قُلْ یا أَیُّهَا الْکافِرُونَ» (کافرون) و در رکعت دوم سوره «قُلْ هُوَ اللّهُ أَحَدٌ» (توحید) خوانده شود و در دو رکعت دیگر خواندن هر سوره ای پس از حمد مجاز است.

و روایت شده: که امام هادى (علیه السّلام) در رکعت سوم [از آن چهار رکعت نماز نافله] سوره «حمد» و «آیات اول سوره حدید» تا «وَ هُوَ عَلیمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ» و در رکعت چهارم «حمد» و «آیات آخر سوره حشر» از «لَوْ أَنْزَلْنا هذَا الْقُرآنَ» تا پایان سوره را می خواند.

و مستحب است در سجده آخر نافله ها در هر شب و به ویژه در شب جمعه، «هفت مرتبه» خوانده شود:

اللّٰهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ بِوَجْهِكَ الْكَرِيمِ، وَاسْمِكَ الْعَظِيمِ، وَمُلْكِكَ الْقَدِيمِ، أَنْ تُصَلِّىَ عَلىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ، وَأَنْ تَغْفِرَ لِى ذَنْبِىَ الْعَظِيمَ، إِنَّهُ لَايَغْفِرُ الْعَظِيمَ إِلّا الْعَظِيمُ.

خدایا از تو می‌خواهم به ذات بزرگ منش ات و نام نیرومندت و فرمانروایی دیرینه ات که بر محمد و خاندان او درود فرستی و بیامرزی گناه بزرگ مرا، چه گناه بزرگ را جز آمرزگاری بزرگ نمی آمرزد.

و چون نافله را به پایان رساندی، هرچه می خواهی تعقیب بخوان و سپس «ده مرتبه» بگو :

مَا شَاءَ اللّهُ، لا قُوَّةَ إِلّا بِاللّهِ، أَسْتَغْفِرُ اللّهَ.

آنچه خدا بخواهد خواهد شد؛ هیچ نیرویی نیست مگر به خداوند، از خدا آمرزش می خواهم.

نماز نافله مغرب را مانند دیگر نافله ها می توان هم به صورت ایستاده و هم نشسته به جا آورد؛ ولی بهتر است شخص نمازگزار هر دو رکعت نماز نشسته را یک رکعت به حساب آورد. مثلاً کسی که می خواهد نماز نافله چهار رکعتی مغرب را نشسته به جا آورد، هشت رکعت بخواند. همچنین خواندن نماز نافله مغرب در سفر نیز مشکلی ندارد.

نحوه ی خواندن نماز نافله مغرب

آداب نماز نافله مغرب :

1 . همانطور که در بالا گفته ایم، زمان خواندن نماز نافله مغرب، بلافاصله بعد از اذان مغرب، خواندن نماز مغرب را شروع کنید و بین اذان و اقامه ذکر زیر را بگویید:

(اللّٰهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِإِقْبالِ لَيْلِكَ، وَ إِدْبارِ نَهارِكَ، وَحُضُورِ صَلَوَاتِكَ، وَأَصْواتِ دُعاتِكَ، وَتَسْبِيحِ مَلائِكَتِكَ، أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، وَأَنْ تَتُوْبَ عَلَيَّ إِنَّكَ أَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ.

خدایا از تو می خواهم به رو آوردن شبت و رو برگرداندن روزت و حاضر شدن زمان نمازت و بانگ‌ های خوانندگانت و تسبیح فرشتگانت که درود فرستی بر محمّد و خاندان محمّد و توبه‌ ام را بپذیری، به راستی تو بسیار توبه‌ پذیر و مهربانی.)

2 . بعد از پایان نماز مغرب، 3 تکبیر و 3 تسبیح حضرت زهرا (س) را بگویید و بخوانید:

﴿إِنَّ اللّٰهَ وَمَلائِكَتَهُ يُصَلُّوْنَ عَلَى النَّبِيِّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوْا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيماً﴾ اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ النَّبِيِّ وَعَلَىٰ ذُرِّيَّتِهِ وَعَلَىٰ أَهْلِ بَيْتِهِ.

همانا خداوند و فرشتگانش بر پیامبر رحمت و درود می فرستند، ای مؤمنان! بر او درود بفرستید و آنگونه که سزاوار است تسلیم او باشید‌، خدایا بر محمّد پیامبر و بر فرزندان و اهل‌ بیتش درود فرست.)

3. حالا 7 مرتبه بگویید:

بِسْمِ اللّٰه الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ، وَلَا حَوْلَ وَلَا قُوَّةَ إِلّا بِاللّٰهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ.

به نام خدا که رحمتش بسیار و مهربانی اش همیشگی است و هیچ نیرو و توانى نیست جز به خداى بلند مرتبه بزرگ.

4. سپس 3 مرتبه بگویید:

الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِي يَفْعَلُ مَا يَشاءُ وَلَا يَفْعَلُ مَا يَشاءُ غَيْرُهُ.

خدا را ستایش که هرچه بخواهد انجام می دهد و غیر او هرچه بخواهد انجام نمی‌ دهد.

سُبْحانَكَ لَاإِلٰهَ إِلّا أَنْتَ اغْفِرْ لِي ذُ نُوبِي جَمِيعاً، فَإِنَّهُ لَايَغْفِرُ الذُّنُوبَ كُلَّها جَمِيعاً إِلّا أَنْتَ.

منزّهی تو، معبودی جز تو نیست، همه گناهان مرا بیامرز که همه گناهان را نمی‌ آمرزد مگر تو.

5. حالا بدون اینکه سخن بگویید، برای خواندن نماز نافله مغرب برخیزید.

دراولین نماز دو رکعتی نافله مغرب، در رکعت اول سوره کافرون و در رکعت دوم سوره توحید خوانده شود.

دومین نماز دو رکعتی از نماز نافله مغرب هر سوره ای را می توانید بخوانید، اما به خواندن سوره حدید ( تا آیه علیم بذات الصدور) در رکعت سوم و سوره حشر در رکعت چهارم نماز نافله مغرب سفارش شده است.

در پایان نماز نافله مغرب، سجده کنید و شکر خدا را به جا بیاورید.

از امام صادق (ع) روایت شده که در پایان نماز نافله مغرب، دست بر پیشانی خود بکشید و 3 مرتبه بگویید:

بِسْمِ اللّٰهِ الَّذِی لَاإِلٰهَ إِلّا هُوَ عالِمُ الْغَیْبِ وَالشَّهادَةِ الرَّحْمَانُ الرَّحِیمُ، اللّٰهُمَّ أَذْهِبْ عَنِّی الْهَمَّ وَالْحَزَنَ.

• مستحب است که نماز نافله مغرب با صدای بلند خوانده شود.

• در نماز نافله مغرب می توان تنها سوره حمد را خواند و به رکوع رفت.

• نماز نافله را می توان به صورت ایستاده، نشسته و یا در حال حرکت خواند.

• در نماز نافله مغرب، دو نماز دو رکعتی باید بدون وقفه و پشت سر هم خوانده شوند و صحبت کردن دو نماز دو رکعتی مکروه است.

• بهتر است هر دو رکعت نماز نافله نشسته را یک رکعت حساب کنید. مثلا اگر نماز 4 رکعتی نافله مغرب به صورت نشسته خوانده می شود، باید 8 رکعت خوانده شود.

• شک بین رکعت اول و دوم نماز نافله، آن را باطل نمی کند.

گردآوری: بخش مذهبی بیتوته