قرص اورژانسی ، نحوه مصرف و موارد منع آن
- مجموعه: بارداری و زایمان
این دارو در واقع هورمون پروژسترون است که عمدتا با جلوگيري از آزادسازی تخمک( تخمک گذاری) در زمان دوره قائدگی شما اثر می گذارد. همچنين سبب ميشود ترشحات واژن براي جلوگيري از رسيدن اسپرم به تخمک( لقاح) و پوشش داخلی رحم براي جلوگيري از اتصال تخمک بارور شده ضخیم تر شود.
قرصهای اورژانسی به دلیل داشتن مقدار زیاد هورمون اثر ضد حاملگی و در صورتی که پس از نزدیکی، هر چه سریعتر خورده شوند( به ویژه در 24 ساعت نخست) اثر بیشتری خواهند داشت.
شیوه های جلوگيري از حاملگی به شیوه های هورمونی و غیرهورمونی تقسیم میشوند . از شیوه های هورمونی میتوان به انواع قرص های ضد حاملگی اشاره نمود که در دنیا رایج ترین شیوه جلوگيري به شمار میروند به طوریکه حدود ۶۰ درصد از خانم های متاهل در کل دنیا از این شیوه استفاده ميکنند .
قرص اورژانسی با به تأخیر انداختن تخمک گذاری به پيشگيري از حاملگی کمک ميکند .
نکات لازم موقع استفاده لوونورژسترول
ـ در زمان یک ماه، بیش از یک بار از بسته های دو تایی لوونورژسترول استفاده نکنید، برای این که سبب ایجاد مشکلات هورمونی بسياري ميشود .
ـ بی نظم شدن قائدگی من جمله رایج ترین عارضه های دارویی لوونورژسترول به شمار میرود .
ـ سردرد، استفراغ، احساس ناراحتی در سینه ها، اضافه وزن و خون ريزي های غیرطبیعی از عارضه های ديگر لوونورژسترول به شمار میرود .
ـ توصیه ميشود یک تا دو ساعت بعد از استفاده این دارو، یک داروی ضد تهوع هم براي پيشگيري از پیدایش عارضه های ناخواسته آن استفاده شود.
ـ این دارو تا 99 درصد از بروز حاملگی های ناخواسته جلوگيري ميکند ، ولی هرچه زودتر استفاده شود، اثرگذاری آن بیش تر است.
عملکرد و شیوه استفاده از قرص اورژانسی
لوونورژسترول که قرص آن با عنوان لنووُل شناخته ميشود ، به صورت موقتی، مانع از رها شدن تخمک ها ميشود و باروری را متوقف ميکند یا سبب جلوگيري از قرار گرفتن تخمک های بارورشده در رحم ميشود . براي استفاده آن باید یک عدد قرص با دُز مصرفی مشخص استفاده کرد. اثربخشی لووتورژسترول به زمان استفاده وابسته است. هر چه قدر زودتر این قرص خورده شود، قابلیت پيشگيري از حاملگی بیش تر خواهد بود. درواقع باید آن را در اسرع وقت استفاده کنید؛ یعنی ظرف ۷۲ ساعت بعد از رابطه ی جنسی محافظت نشده. در این صورت امکان پيشگيري از حاملگی به ۹۰ درصد میرسد .
وسایل و قرص های ضدبارداری را از کجا میتوان تهیه کرد؟
قرص های ضد حاملگی یا مختصر ( ECPs) را میتوان در داروخانه ها، مطب پزشکان، مرکز فوریت های پزشکی بیمارستان ها، مراکز سلامت زنان و… پیدا کرد. اما همانطور که پيشتر هم عنوان شد، براي تهیه ی لوونورژسترول، نیازی به نسخه و تجويز پزشک نیست.
زمان بندی و روش استفاده قرص های اورژانسی جلوگيري از حاملگی
احتمال تاثیرگذاری قرص های اورژانسی ضد حاملگی بین ۸۴ تا ۸۹ درصد است. آنچه که در این جا اهمیت دارد زمان بندی درست در خصوص روش مصرف قرص های اورژانسی جلوگيري از حاملگی است. در واقع این قرص ها زمانی بيش ترین اثر را دارند که در عرض ۲۴ ساعت بعد از رابطه جنسی استفاده شوند، ولی تا سه روز پس از داشتن روابط هم میتوانید از آنها استفاده کنید. اینکه تاثیرگذار باشد یا نه به دو عامل زیر بستگی دارد:
- مقدار زمانیکه از رابطه جنسی شما می گذرد. به عبارت ديگر، بعد از رابطه جنسی، هرچه زودتر قرص را استفاده کنید، بیش تر ممکن است که از حاملگی خود جلوگيري کنید.
- این که در حین رابطه جنسی در کدام نقطه از سیکل ماهیانه خود باشید. هر چه نزدیکتر به زمان تخمک گذاری باشد، تأثير قرص کم تر خواهد بود.
شما میتوانید قرص را در هر زمانی از روز استفاده کنید. هر چه زودتر بهتر. در واقع ، بهتر است یک بسته از این قرص ها را دردسترس داشته باشید تا بتوانید در صورت احتیاج سریع از آن استفاده کنید، و وقت خود را با رفتن به فروشگاه و داروخانه تلف نکنید. براي اطمینان از تاثیرگذاری دارو، آن را در دمای اتاق مراقبت کنید و درصورتی که تا پیش از پایان تاریخ انقضاء آن از آن استفاده نکردید، آن را با یک بسته تازه جایگزین کنید.
موردهای منع استفاده از قرص اورژانسی
در صورت وجود هر گونه بیماري خاص مانند سرطان، تومور، خون ريزي، سابقه کیست، یرقان و دیگر بیماریها ، همچنين در زمان حاملگی، نباید استفاده شود یا در خصوص آن با پزشک مشورت گردد.
استفاده متعدد قرص اورژانسی دوره های قائدگی شما را تغيير ميدهد و امکان دارد قائدگی تان نامرتب شود و همچنين سطح هورمون های بدنتان را برهم می ریزد.
این قرص صرفا یک بار کار ميکند . یعنی به عنوان مثال درصورتی که شما شب گذشته یک رابطه ی محافظت نشده داشته اید و فورا قرص اورژانسی استفاده نموده اید و امروز مجدد این اتفاق بیفتد تضمین شده نیست که از حاملگی پيشگيري کند.
هشدار:
۱- بهتر است که قرص ها با شکم خالی خورده نشود.
۲- در صورت استفراغ کردن تا دو ساعت بعد از استفاده از این روش، خوردن دوباره قرص ها اضطراری است.
۳- حداکثر مراتب مجاز استفاده از این شیوه در هر سیکل قائدگی یک بار است. این شیوه باید در حداقل دفعات ممکن در طول زمان باروری استفاده گردد. مجاز بودن یک بار استفاده از این شیوه در هر دوره قائدگی علتی بر تائید استفاده آن در هر دوره قائدگی بعنوان شیوه پيشگيري از حاملگی نیست.
۴- باتوجه به این که این شیوه براي جنین خطرناک نیست، در صورت وقوع بارداری، نیازی به سقط جنین نخواهد بود.
۵- استفراغ و بیماری اسهال شدید در جذب شکل خوراکي این دارو اختلال ایجاد می کنندواثربخشی آن را کاهش میدهند . به همین علت طی استفراغ و بیماری اسهال شدید با پزشک یا داروساز خود در خصوص روش درست و موثر قرص جلوگيري از حاملگی اورژانسی مشورت نمایید.
گردآوری: بخش زناشویی بیتوته