توانمندسازی سالمندان به چه معناست؟

مجموعه: دوران سالمندی

سالمندان و توانمندسازی

نقش توانمند سازی سالمندان در سالمندی سالم و فعال

با توجه به پیشرفتهای علمی و مراقبت های پزشکی، امید به زندگی در جوامع افزایش پیدا کرده و جمعیت سالمندان رو به افزایش است. 

بر اساس پیش بینی ها در سال 2050 میلادی سالمنداند یک چهارم جمعیت جهان را تشکیل می دهند که 80 درصد سالمندان در کشورهای در حال توسعه خواهند بود.

دوران سالمندی حدود یک سوم تا یک چهارم زندگی هر فردی را به خود اختصاص میدهد که باید به عنوان تجربه ای مثبت برای زندگی افراد قلمداد شود و از دوران میان سالی به فکر برنامه ریزی برای سالهای بعدی زندگی همراه با سلامت، مشارکت اجتماعی، امنیت و افزایش کیفیت زندگی باشیم. 

در صورتی که بتوان علاوه بر افزایش کمیت طول عمر به کیفیت زندگی اضافه نمود ، فرد سالمند میتواند با داشتن نقشی مستمر در فعالیت های اجتماعی ، جایگاهی سازنده در خانواده و اجتماع داشته باشد. 

سالمندی فرایندی طبیعی است که با افزایش سن بروز می کند ، با وجودی که نمیتوان سالمندی را متوقف کرد ولی میتواند با استفاده از مراقبت های مناسب از بروز اختلال و ناتوانی در سالمندی پیشگیری نمود تا افراد جامعه بتوانند عمری طولانی همراه با رفاه و سلامت داشته باشند.

اغلب مشکلات دوران سالمندی ناشی از سبک زندگی ناسالم است که میتواند با استافده از روش های صحیح و ارتقا کیفیت زندگی از این مشکلات پیشگیری نمود. 

سالمند : شخصی است با پیشرفت سن تغییرات ساختاری در سلولهای بدنش ایجاد شده و توانایی های جسمی او رو به سمت انحطاط می روذ.

سالمندی : تعامل پیچیده ژنتیکی ، متابولیک ، هرومونی و ساختاری است که باعث پیری سلولهای بدن می شود.

توانمند سازی سالمندان: فرایندی که باعث می شود آگاهی سالمندان نسبت به وقایع بیرونی و توانمندی های درونی شان افزایش پیدا کند و در نتیجه ارزشها و هنجارهایی را خلق کند که منجر به رفاه و عدالت اجتماعی در سطح خانوادی و اجتماعی شود. 

توانمند سازی سالمندان یعنی چه

تعریف توانمند سازی سالمندان

توانمند سازی از نظر لغوی به معنی دادن قدرت یا اختیار به فرد است تا بتواند کاری انجام دهد. یا این که ایجاد احساس و انگیزه در فرد است تا بتواند کارهای بیشتری انجام دهد. 

از نظر فرهنگی توانمند سازی به معنی افزایش اعتماد به نفس در فرد است ک باعث بالا رفتن عزت نفس جامعه می شود و به فرد توانایی مشارکت در تصمیم گیری های امور جامعه و سرنوشتش را میدهد.

توانمند سازی هدفمند و چند بعدی میتواند به افراد و گروهها در شناخت و دستیابی به منابع و فرصت های پیش رو کمک کند ت بتوانند به شرایط مطلوب تری برسند و کیفیت زندگیشان را ارتقا بدهند. 

هدف اصلی از توامندسازی ، تشویق افراد برای مشارکت بیشتر در تصمیم گیری هایی است که بر فعالیت آنها تاثیر گذار است و افراد فرصت می دهد تا بتوانند ایده پردازی کرده و ایده هایشان را به عمل برسانند و در نهایت بتوانند زندگی مستقل و با کیفیتی را تجربه کنند.

به طور کلی احساس خوب بودن و قابل ارزیابی ترین پارامتر توانمند شدن است که ارتباط مستقیم با سلامت جسمی و روحی دارد. 

ابعاد توانمند سازی سالمندان

ابعاد مختلف توانمند سازی سالمندان

توانمندسازی سالمندان را میتوان در پنچ بعد مختلف ارزیابی نمود : 

ایجاد احساس شایستگی

ایجاد احساس شایستگی در سالمندان باعث می شود که فرد به توانایی های خودش برای انجام فعالیت ها و مهارت های مرتبط با خودش ایمان بیاورد و بتواند وظایفش را با مهارت بالا انجام دهد. 

ایجاد احساس خودسامانی در سالمندان

زمانی که سالمند به جای این که مجبور باشد کاری را انجام بدهد یا انجام ندهد به صورت داوطلبانه وارد فعالیت های اجتماعی شود و خودش را درگیر کارهایی کند که به آنها علاقمند است ، در این شرایط سالمند مشاهده می کند که میتواند به میل خودش اقدامات ابتکاری انجام دهد ، به طور مستقل تصمیم بگیرید و افکار جدیدش را امتحان کند. سالمندی که خودش را مولد و آغاز گر ببیند به احساس خودسامانی می رسد.

فردی که احساس خودسامانی داشته باشد ، حق انتخاب دارد و تعیین میکند که کارها چطور و با چه سرعتی پیش بروند در نتیجه این چرخه منجر به توانمندی فرد خواهد شد. 

پذیرفتن نتیجه

سالمندی که توانمند شده باشد احساس میکند که روی نتایج کار کنترل دارد و میتواند با تحت تاثیر قرر دادن محیطی که در آن کار میکند ،نتایج را به دلخواه خود تغییر دهد.

به طور کلی برای این که یک سالمند بتواند احساس توانمندی داشته باشد باید بداند کاری که انجام میدهد نه تنها اثری به دنبال دارد بلکه میتواند روی نتیجه آن تاثیرگذار باشد.

معنی دار بودن کاری که انجام می دهند

افراد توانمند احساس معنی دار بودن میکنند. معنی دار بودن یعنی ارتباط اهداف و وظایف کاری یا استاندارها و ایده های فردی. زمانی که فرد مشغول به کاری می شود که برایش معنی دار است بیشتر احساس مسئولت و تعهد می کند و نیروی بیشتری را روی آن  متمرکز می نماید.

راههای توانمند سازی سالمندان

حضور اجتماعی برای توانمند سازی سالمندان

از آنجایی که دوران سالمندی در کشور ما با دوران بازنشستگی و در نتیجه انزوای اجتماعی همراهاست و فرد سالمند دیگر مشارکت فعال و تاثیر گذار اجتماعی ندارد ، به گوشه عزلت خود میرود و از نظر روانی و در نتیجه از نظر جسمی در معرض آسیب قرار می گیرد . این روند باعث می شود فرد سالمند با مشکلات زیادی دست به گریبان شود. 

برای توانمند سازی سالمندان باید از ایجاد انزوای خانوادگی و انزوای اجتماعی در آنها پیشگیری کرد. مواردی که برای فعال نگه داشتن سالمند در خانواده و اجتماع باید رعایت کرد عبارتند از:

- احترام به سالمندان

- ارائه خدمات مناسب به طوری که سالمند بتواند از آن ها استفاده کند.

- ایجاد تصویر عمومی و اجتماعی خوب از سالمندان

- افزایش تعاملات در خانواده و  جامعه

- آموزش عمومی برای افزایش مشارکت اجتماعی سالمندان

- ارائه خدمات رفاه اجتماعی

- ملاک توانمندی سالمندان

- سلامت جسمی

- سلامت روانی

- مشارکت اجتماعی

- رفاه اجتماعی

- داشتن مهارت و دانش 

- سبک زندگی سالم 

- روابط اجتماعی و بین فردی

- توانایی مدیریت و پیشگیری از تنش

- داشتن فعالیت جسمی ، تفریح ، ورزش و سرگرمی

- تغذیه سالم

گردآوری : بخش زناشویی بیتوته