زندگی نامه ازرقی هروی شاعر پارسی گوی دربار سلجوقیان



رباعیات ازرقی هروی , اثر ارزقی هروی , بیوگرافی ارزقی هروی

آثار ازرقی هروی

 

زندگی نامه «اَزرَقی هروی»؛ شاعر کم‌گوی عصر سلجوقی

ازرقی هروی شاعر پارسی گوی دربار سلجوقیان و ساکن هرات بوده است که در قرن پنجم هجری می زیسته. 

شرف الزمان ابوالمحاسن زین الدین ابوبکر جعفربن اسمعیل وزاق هروی ، متخلص به ارزقی که در سال 465 هجری قمری ( 1070 میلادی ) درگذشت. 

این شاعر پارسی گوی ، هم دوره شمس الدوله پسر آلب ارسلان ، حاکم خراسان بوده است و اشعاری در مدح او سروده است. 

اَزرَقی هِروی ، شاعری پارسی زبان نیمه دوم قرن پنجم هجری قمری است که در دربار سلجوقیان در هرات زندگی می کرد.

 

ارزقی هروی بخشی از بهترین توصیف های طبیعت را به زبان پارسی سروده است. 

ارزقی بیشتر سالهای زندگی اش را در هرات گذراند و به همین دلیل اغلب قصیده های او در مدح شاهزادگان سلجوقی به خصوص شمس الدوله طغانشاه و امیرانشاه بن قارود و امیر سعدالملک ابوعلی حسن امیر غور و غرجستان سروده است. 

 

پدر او ، اسماعیل وراق هروی در طوس به شغل وراقی را کتابفروشی مشغول بود. از او اشعاری مختصر و استوار از جمله مدح خواجه عبدالله انصاری باقی مانده است. 

 

سبک شعر ازرقی هروی

سبک شعر ازرقی ، خراسانی است. 

از این شاعر پارسی گوی ، قصیده هایی پراکنده به جا مانده است که همه در دفتری گردآوری گشته اند. 

کارشناسان سبک شعر ازرقی را به عنوان طلیعه خروج از سبک شعر خراسانی و زمینه ساز به وجود آمدن سبک شعر عراقی می دانند. 

 

سروده های ازرقی بر پایه آرایه است و زبان اشعارش دشوار می باشد. 

به گفته  از بدیع الزمان فروزانفر " ازرقی در طریقه شعر ، گرد سبک عنصری می گردد و به جواب قصیده هایش نظر دارد. شعر او از معانی علمی به خصوص ریاضی خالی نیست  " .

نظر بر این است که کتاب سندباد نامه یا بخشی از آن را ازرقی به نظرم در آوردهاست. 

 

دیوان شعر ازرقی هروی

دیوان این شاعر توسط سعید نفیسی تصحیح شده و در مرداد 1336 هجری در انتشارات زوار به چاپ رسیده است. 

این دیوان شامل 67 قصیده ، نه قطعه ، 108 رباعی است. 

در مجموع دیوان گردآوری شده ازرقی هروی شامل 2674 بیت با مقدمه ای شانزه صفحه ای درباره ، احوال ، زندگی شعر و ممدوحان او و معرفی نسخه های در دسترس سعید نفیسی برای تصحیح و گردآوری اشعار است. 

 

دیوار شعر ازهری در 11 صفحه و 16 صفحه مقدمه بر اساس 5 تذکره و 6 نسخه خطی گردآوری شده است. 

اکثر این نسخ به جز نسخه ای از دیوان انوری که مربوط به قرن نهم است که در حاشه آن از دیوان ازرقی ، اشعاری آمده ، سایر نسخ متعلق به قرن 11 به بعد است که 2 نسخه متعلق به قرن 11 و و 2 نسخه متعلق به قرن 13 است. 

در همان سال ، علی عبدالرسولی با خط خودش دیوانی از شاعر در 131 صفحه متن و 9 صفحه مقدمه و بدون اشاره به نسخ در دسترس در انتشارات دانشگاه تهران به چاپ رسانده است. 

 

زندگی نامه ازرقی هروی , ازرقی هروی شاعر , اشعار ازرقی هروی

دیوان اشعار ازرقی هروی

 

نمونه اشعار ارزقی هروی

به غربت اندر اگر سیم و زر فراوان است  هنوز هم وسط خویش و بیت احزان به

***

در دیده دل جلوه گرت می بینم                   هر لحظه به شکل دگرت می بینم 

هر بار که در دیه دل می نگری                              از بار دگر خوبترت می بینم 

***

بوقت صبح یکی نامه ای نوشت بهار                    بدست ابر بسوی صبای عنبر بار 

 شگفت و خوب یکی نامه ای ، که هر حرفی      ازو شگفتی و خوبی همی نمود هزار

بجای حرف سطح در بیاض او شنگرف                  بجای نظم سخن در سواد او زنگار

 که ما به شرط امارت بباع نامزدیم                       به حکم جنبش دریای صاعقه کردار

بره شتاب نکردیم ، زآنکه نتوان ساخت                    بساز اندک سامان لشکر بسیار 

چو ما کرانه چتر سیه برافروزیم                                  بر آسمان کبود از میان دریا بار

خدنگ بارد ابر از مدار جوشن پوش                                  ز دامن زره زنگیان تیغ گزار 

ز آب روشن سازیم بسد رنگین                                 ز خاک تیره برآریم لوءلوء شهوار

زشاح بسد در لوءلوء اوریم صور                               ز عقد لوءلوء در بسد الکنیم نگار

ز عقد لوءلوء طاور بر کند شهپر                             ز شاخ بسد طوطی برون زند منقار

 

گردآوری : بخش علمی و آموزشی بیتوته

 

کالا ها و خدمات منتخب

      ----------------        سیــاست و اقتصــاد با بیتوتــــه      ------------------

      ----------------        همچنین در بیتوته بخوانید       -----------------------