زندگینامه ابن یمین شاعر بزرگترین قطعهسرای ایرانی
- مجموعه: هنر و هنرمند
زندگی نامه ابن یمین فریومدی شاعر
چکیده ای از زندگینامه ابن یمین فریومدی
نام: ابن یمین فریومدی
تاریخ تولد: ۶۶۴ خورشیدی
محل تولد: خراسان
درگذشت: پیش از ۷۴۶ خورشیدی درفرومد، خراسان
آرامگاه: فرومد
دیگر نامها: امیر فخرالدین محمود بن امیر یمینالدین طغرایی
حرفه: شاعر
سبک: عراقی
زندگینامه ابن یمین فریومدی
ابن یمین فریومدی در سال ۶۸۵ هجری قمری در فریومد به دنیا آمد. او پدری ترک نژاد داشت و در زمان سلطان محمد خدابنده زندگی می کرد. این یمین الفبا را از پدر یاد گرفت و میتوان جرقه شاعر شدن او را از کوشش های پدر دانست. پدر، طغرانویسی و نگارش فرمانهای پادشاهان را بر عهده داشت، به همین علت ابن یمین نیز راه پدر را ادامه داد و در سال ۷۴۲ منصب طغرانویسی خواجه علاءالدین محمد فریومدی را بر عهده گرفت.
سالهای اولیه زندگی شاعر ایرانی، در خراسان طی شد و در دوران جوانی به تبریز کوچ کرد و به غیاثالدین حمد بن رشیدالدین فضلالله وزیر پیوست. امیران خراسان در طول تاریخ کشمکشهای بسیاری داشتهاند و ابن یمین تقریبا در همه طول دوران حکومت حاکمان گوناگون خراسان حضور داشت و شاهد دوران دشواری در خراسان بوده است.
روزگار ابن یمین خیلی پرآشوب بود که یک بار هم به اسارت او انجامید. وی در عهد سلطان محمّد خدا بنده در خراسان مورد عنایت وزیر دانشمندش خواجه علاءالدّین محمد بود و در ابتدا مدّاحی طغا تیمور میکرد، آنگاه به خدمت سربداران پیوست. در جنگی که میان امیر وجیه الدّین مسعود سربداری و ملک معزّالدّین اتفاق افتاد، دیوان ابن یمین به غارت رفت. ولی او آنچه از اشعارش در پیش دیگران بود گردآوری کرد آورد و شاید چیزی نیز بر آن اضافه کرده باشد.
ابن یمین را شیعی مذهب و هوادار اهل بیت(ع) دانستهاند. قصایدی در ستایش ائمه اطهار(ع) بالاخص امام علی(ع) دارد و از اولین شعرایی است که مرثیههایی در سوگ شهدای کربلا سروده است.
وی در پایان عمر به زادگاه خود بازگشت و گوشه گیری کرد و سرانجام به سال ۷۶۹ ه. ق در سن هشتاد سالگی در همان روستا درگذشت و در مقبرهی پدر شاعرش مدفون شد.
یکی از محبوبترین اشعار ابن یمین شعری است که بدون تردید همه ما یکبار آن را شنیدهایم، اما غافل از اینکه نام شاعر گرانقدر را بدانیم:
آنکس که بداند و بداند که بداند
اسب خرد از گنبد گردون بجهاند
آنکس که بداند و نداند که بداند
آگاه نمایید که بس خفته نماند
آنکس که نداند و بداند که نداند
لنگان خرک خویش به منزل برساند
آنکس که نداند و نداند که نداند
در جهل مرکب ابدالدهر بماند
فرزندان ابن یمین
از احوالات شخصی و خانوادگی ابن یمین، اطلاعات دقیقی در دست نیست. او در «کارنامه» خویش فقط از دو فرزند خویش نام میبرد و نامهای آنها را حسن و محمد گزارش میکند. او در گزارشی، محمد را از جهت فضل و سرایش شعر و سخنوری میستاید.
آثار ابن یمین :
- ریحانه الادب
- انشاء طغرل
- انوار المبارک
- چشمهٔ فائز
- کلیات طغری
- مجموعه الغرائب
- المرآت المفتوحه
گردآوری: بخش فرهنگ و هنر بیتوته