سلفژ در موسیقی چیست؟

مجموعه: آکادمی هنر

یادگیری سلفژ موسیقی دان را قادر به توانایی شنوایی نت های قطعه موسیقی می کند 

سُلفِژ (به فرانسوی: Solfège) یا سرایش، در موسیقی، تکنیکی آموزشی برای آموزش نواک و آوازخوانی است که در آن هر نُتِ میزان با سیلاب خاصی که سیلابُ سُلفژ (یا سُلافاسیلاب) نامیده می‌شود، خوانده می‌شوند. هفت سیلاب که عملاً استفاده می‌شوند عبارت‌اند از: دو، رِ، می، فا، سُل، لا، سی (یا تی).

برای سلفژ تعاریف متعددی بیان می‌شود. سلفژ را می‌توان خواندن مجموعه‌ای از نت‌ها به‌صورت پی‌درپی و پشت‌سرهم و با رعایت قوانین نت‌ها و سکوت‌ها معرفی کرد. پایهٔ یادگیری سلفژ دانستن ارزش زمانیِ هر نت است و در کنار این باید ارزش زمانیِ هر سکوت را نیز بدانیم.

در سلفژ سه مبحث به طور متناوب و جداگانه آموزش داده می شوند

مهمترين عاملی كه به معنای اعم ، پايه و اساس جدی در اموزش موسيقی به شمار ميرود سلفژ است كه از دو قسمت عمده تشكيل ميشود:

1- قسمت عملی

2- قسمت نظري

قسمت عملی شامل خواندن و تلفظ نتها به شكل اوازی و به شكل وزن خوانی است و قسمت نظری شامل شناخت كليه علامتها و قواعدی است كه در طی قرنها به منظور اجرای دقيق موسيقی به تدريج ابداع شده و تكامل يافته است تا بتوان شناخت هنری را كه واقعيتی درونی است و بيشتر جنبه عاطفی دارد با اين علامتها و قواعد به شناخت علمی تبديل كرد. 

اهمیت یاد گیری سلفژ :

یادگیری سلفژ موسیقی دان را قادر به توانایی شنوایی یا شنیدن ذهنی نت های قطعه موسیقی ای می کند که آن ها را برای اولین بار دیده است و هرگز قبلا نشنیده است و سپس آن را با صدای بلند می تواند بخواند. یادگیری سلفژ همچنین تشخیص فواصل (پنج های کامل، ششم های مینور و …) را نیز بهبود می بخشد و فهم  موسیقی دان و خواننده را از تئوری موسیقی، قدرت می بخشد. سلفژ فرمی از نت خوانی (و وزن خوانی ) است که هر دو اصطلاح بجای یک دیگر هم استفاده می شوند.

در سلفژ سه مبحث به طور متناوب و جداگانه آموزش داده می شوند:

1-کانتاتی(صدا خوانی)

2-پارلاتی(وزن خوانی)

3-دیکته موسیقی

 سلفژ را می‌توان خواندن مجموعه‌ای از نت‌ها به‌صورت پی‌درپی و پشت‌سرهم معرفی کرد

1- کانتاتی: کانتاتی به معنی خواندن صدا و فرکانس نت ها به شکل صحیح و دقیق است. در این درس هنرجو این توانایی را پیدا مکند که صدای هر نت دقیقا آن گونه که هست بخواند.یعنی به طوری که اگر نت دو به همراه پیانو خوانده شود ،صدایی که از حنجره فرد خارج می شوددقیقا با پیانو یکسان است.در نهایت هنرجودر این درس توانایی خواندن انواع نت را به طور دقیق و در گام های مختلف پیدا میکند.

2-پارلاتی(وزن خوانی): جهان را ریتم به نظم کشیده و موسیقی بدون ریتم حکم نقاشی بدون قلم و رنگ رو دارد. از این رو مطالعه ی انواع وزن ها و الگوهایی ریتمی برای هر علاقه مند به موسیقی بسیار مهم و ضروری می باشد.وزن خوانی(پارلاتی) در واقه همان خواندن کشش نت هاست .

3- دیکته موسیقی: در دیکته ،دیکته ریتم و دیکته صدا به طور متناوب کار می شود و هنر جو با ممارست و تمرین فراوان توانایی نوشتن نت موسیقی که می شنود را پیدا می کند.

کانتاتی به معنی خواندن صدا و فرکانس نت ها به شکل صحیح و دقیق است

انواع صدای انسان :

۱- سوپرانو : صدای زیر زنانه

۲-متسو سوپرانو : صدای متوسط زنانه

۳-کنترالتو : صدای بم زنانه

۴- تنور : صدای زیر مردانه

۵- باریتون : صدای بم یا صدای متوسط مردانه

۶- باس : صدای بم مردانه و بهترین صدای مردانه

کلاس سلفژ می تواند در تربیت حس شنوایی و شناخت دقیق تر نت های بسیار موثر باشد

اهمیت سلفژ : 

این کلاس ها مجموعه ای از تمرین هایی است که به درک شنیداری موسیقی بسیار کمک می کند از این روست که تمرین های سلفژ برای هنرجویان موسیقی علی الخصوص کسانی که می خواهند موسیقی را به طور جدی تر دنبال کنند بسیار مهم و ضروری است.

برای کسانی که می خواهند در زمینه آهنگسازی نیز فعالیت داشته باشند بهتر است که  کلاس سلفژ را به طور تخصصی در برنامه خود داشته باشند. 

همچنین نوازندگانی که دوره سلفژ را گذرانده اند در نوازندگی نیز بسیار موفق تر هستند و در جمع گروه نوازندگان معمولا بهتر هماهنگ خواهند شد چرا که در زمان بندی ها نیز تبحر پیدا خواهند کرد.

در آواز نیز  کلاس سلفژ باعث پیشرفت اصولی تر خوانندگی می شود.

از سویی برای نوازندگان سازهای آرشه ای مانند ویولن یا ویولنسل و … از آنجاییکه جای نت ها روی این سازها مشخص نیست ،کلاس سلفژ می تواند در تربیت حس شنوایی و شناخت دقیق تر نت های بسیار موثر باشد.

گردآوری:بخش فرهنگ و هنر بیتوته