دلایل پوسیدگی و ساییدگی فرش چیست و راههای ترمیم آنها

مجموعه: فرش و گلیم

پوسیدگی فرش چیست

آیا می دانید بهترین راه برای ترمیم فرش پوسیده و آسیب دیده ی شما چیست؟ 

رفوگری فرش چیست؟

رفوگری فرش به روش هایی گفته می شود که از طریق آن می توانید فرش های آسیب دیده را برای استفاده ی مجدد ترمیم کنید. ترمیم و رفوگری در واقع مکمل هنر بافت فرش است. رفوگری فرش به مهارت های تخصصی احتیاج دارد. به همین دلیل باید کار ترمیم فرش های خود را به افراد متخصص بسپارید و از ترمیم آن توسط خودتان و یا افراد غیر متخصص بپرهیزید.

البته این موضوع را نیز در نظر داشته باشید که کار ترمیم فرش هزینه ی بسیار بالایی دارد و مقدار آن متناسب با نوع فرش (ترمیم فرش دستبافت قیمت بالاتری دارد)، نوع رفوع، علت آسیب، میزان و نوع آسیب دیدگی دارد.

رفوگری فرش

انواع آسیب های رایج فرش

همانطور که اشاره شد فرش ها بافت حساسی دارند. آسیب های فرش انواع مختلفی دارند که در این قسمت از مقاله قصد داریم برای راهنمایی بیشتر شما به انواع این آسیب ها اشاره کنیم:

سوختگی

بافت فرش ها به دلایل مختلفی مانند: افتادن سیگار، شمع، کبریت، قرار دادن اجسام داغ مثل قابلمه و ریختن آب جوش دچار سوختگی می شود. اگر آسیب فرش نسبتا جزئی باشد کار ترمیم فرش راحت تر است؛ اما اگر بخش زیادی از فرش دچار سوختگی شده باشد به علت از بین رفتن چله و الیاف های آن باید برای ترمیم فرش وقت و انرژی بیشتری گذاشته شود.

بیدخوردگی

بیدخورگی فرش ها یکی از مشکلاتی است که احتمالا تا به حال شما و یا سایر اعضای خانوادتان با آن روبرو شده اید. علت بیدخوردگی فرش ها انبار کردن و یا پهن کردن آنها در مناطقی است که در معرض رطوبت زیاد است. بنابراین چنانچه در مناطقی که دارای آب و هوای شرجی است زندگی می کنید توصیه می کنیم با قرار دادن پنکه، فرش هایتان را خشک نگه دارید.

بیدخوردگی فرش یکی از علل پارگی فرش 

پوسیدگی

پوسیدگی یکی از مواردی است که باعث آسیب دیدگی فرش می شود. از جمله مهم ترین دلایلی پوسیدگی، ریختن مواد غذایی، قرار گرفتن در معرض رطوبت و گرد و غبار است. برای جلوگیری از ایجاد پوسیدگی لازم است آلودگی های ریخته شده روی فرش ها را به سرعت تمیز کرده و حداقل هفته ای یک مرتبه فرش ها را جارو کنید.

از بین رفتن ریشه ی فرش

یکی از دلایل مهم پارگی و از بین رفتن فرش ها، کنده شدن ریشه ی آن ها است. کنده شدن ریشه ی فرش ها سبب نازک شدن و به تناوب سهولت در پاره شدن آن می شود.

نگهداری از ریشه فرش

ایجاد لکه و رنگ

ریختن موادی مانند: لاک، رنگ و غذاهای چرب به مرور زمان سبب پوسیدگی و از هم گسیختگی فرش می شود.

ایجاد لکه یکی از علل آسیب فرش 

روش اصلاح پوسیدگی و ساییدگی فرش

چنانچه فرش ها را به مدت طولانی به صورت تا خورده در معرض رطوبت قرار دهید بافت و الیاف های آن دچار پوسیدگی می شود. یکی از بهترین روش ها برای بررسی وجود و یا عدم وجود پوسیدگی فرش، تا زدن آن از طول و عرض است.

اگر فرش ها در اثر فشار و یا تا خوردگی دچار پارگی شوند، مشخص می شود که فرش پوسیده شده و در مقابل اگر فرش ها زیر فشار دچار هم گسیختگی نشده و سالم باقی بمانند، هنوز قابل استفاده هستند. برای ترمیم فرش های آسیب دیده روش های مختلفی وجود دارد. مهم ترین روش های ترمیم به تناسب محل آسیب دیدگی شامل موارد زیر است:

ساییدگی قسمت پشتی قالی

در قالی هایی که قسمت زیرین آنها دچار پوسیدگی و یا سایر انواع آسیب ها شده باید تلاش کنید الیاف و خامه های همرنگ پیدا کنید. در صورتی که نتوانید الیاف همرنگ قالی خود را بیابید، از آنجایی که نباید پرز روی قالی را خارج کنید، گره های زیر فرش مشخص خواهد بود. بنابراین ظاهر فرش شما مثل سابق حالت یکنواختی نخواهد داشت. مهم ترین وسایلی که برای ترمیم آسیب های پشت قالی مورد نیاز است؛ شامل:

* دم باریک

* نخ چله تابیده شده و هماهنگ با رنگ قسمت آسیب دیده

* سوزن

* موم (به منظور نخ سوزن کاری و یا کشیدن بر روی نخ های چله)

* درفش

نخ چله یکی از وسایل لازم برای ترمیم فرش

ترمیم فرش از طریق اصلاح ریشه و بافت

فرش ها از دو قسمت تار و پود تشکیل شده اند. ریشه و یا تارهای فرش به رنگ سفید و از جنس نخ هستند. این نخ ها به صورت عرضی بافته می شوند. برای این گونه فرش ها غالبا کار ترمیم ریشه انجام می شود. این ترمیم به سه صورت زیر انجام می شود:

*ترمیم ریشه مغزی

*ترمیم ریشه ساده

*ترمیم ریشه گلیم

ترمیم فرش هایی که دچار بیدخوردگی شده اند

فرش هایی که در مناطق مرطوب مانند: نواحی شمالی کشور و یا انباری ها انداخته می شوند نسبت به سایر فرش ها مستعد بیدخوردگی هستند. بید خوردگی در واقع توسط نوزاد بید ها صورت می گیرد. بیدهای نوزاد از پروتئین فرش ها تغذیه می کنند تا بالغ شده و هر دو هفته یکبار در میان الیاف های فرش تخم گذاری می کنند.

اگر فرش های شما در مناطق مستعد بیدخوردگی پهن می شوند توصیه می کنیم فرش های خود را هر چند ماه یکبار برای شستشو به قالیشویی های با تجربه ببرید. همچنین چنانچه با وجود مراقبت، فرش هایتان دچار پوسیدگی ناشی از بید خوردگی شد، نگران نباشید! رفوگر با تجربه می تواند قسمت بید خورده ی فرش را از طریق بافتن و جایگزینی مجدد الیاف های آن، ترمیم کند.

روش های جلوگیری از بیدخوردگی فرش

در این قسمت از مقاله برای راهنمایی بیشتر شما به روش ها و راه های موثر برای ترمیم فرش بیدخورده اشاره می کنیم.

رطوبت: رطوبت مهم ترین عامل مسبب بید خوردگی فرش است. به غیر از موارد اشاره شده، برای جلوگیری از بیدخوردگی توصیه می شود تابلو فرش و فرش های خود را حدالامکان مقابل نور آفتاب و هوای آزاد قرار دهید تا کمتر دچار رطوبت شود.

قرار دادن موادی مانند فلفل، کافور، توتون و کلر زیر فرش: یکی از راه های جالب و موثر برای جلوگیری از بید خوردگی فرش، قرار دادن ترکیب فلفل، کافور، توتون و پودر کلر است. شما می توانید مخلوط این مواد را درون یک کیسه ی دوخته شده زیر فرش های خود قرار دهید. البته اگر فرش های کرم است، توصیه می شود از ترکیب مواد بی رنگ استفاده کنید.

شستشوی فرش با آب دارای فشار کم: یکی از علل مهم بید خوردگی فرش گرد و غبار است. اگر در مناطق کویری و یا مناطقی که در اطراف آن به علت ساختمان سازی گرد و خاک زیادی روی فرش ها قرار می گیرد زندگی می کنید، بهتر است هر چند ماه یکبار با فشار کم فرش های خود را آبپاشی کنید.

شستشوی فرش

در نهایت توصیه می کنیم فرش های خود را هر چند هفته یکبار بررسی کنید تا در صورت مشاهده ی آسیب، آن را برای ترمیم و جلوگیری از آسیب بیشتر به رفوگران با تجربه بسپارید.

گردآوری: بخش فرهنگ و هنر بیتوته