راهنمای خرید و ویژگی های فرش سجاده ای مخصوص مساجد

مجموعه: فرش و گلیم

فرش سجاده چیست

آیا می دانید بهترین نوع فرش سجاده چه نوع فرشی است؟

فرش سجاده چیست؟

فرش سجاده یا فرش مسجد به فرش هایی گفته می شود که عرض کمی دارند و در حسینه، مصلی، مکان های مذهبی، نمازخانه سازمان، بیمارستان ها و ادارات، مساجد و سایر اماکن مذهبی انداخته می شوند.

این فرش ها با طرح محراب و سجاده به صورت رولی بافته می شوند. به دلیل طرح هماهنگ و زیبای این فرش ها آنها را با اهدافی مانند: یکدست بودن مدل فرش ها، مشخص کردن سمت قبله، نظم دادن به محل قرار گرفتن نمازگزاران و معنوی تر کردن فضا در مساجد پهن می کنند.

فرش سجاده لاکی رنگ

انواع فرش های سجاده

فرش های سجاده با الیاف های جنس مرغوب بافته می شوند. این فرش ها از انواع فرش های ماشینی هستند و طرح، رنگ و تراکم شانه های مختلفی دارند. از نظر تقسیم بندی فرش های سجاده به سه دسته تقسیم می شوند که شامل موارد زیر است:

فرش سجاده ای تشریفاتی

فرش های تشریفاتی به انواعی از فرش های سجاده ای گفته می شود که برخلاف انواع دیگری از فرش های سجاده ای تنها دارای حاشیه هستند و طرح های شلوغی مانند انواع گل و بونه در آنها وجود ندارد.

دلیل انتخاب این نوع از فرش سجاده ای خلوت و مناسب بودن آن برای پهن کردن در مکان هایی است که در آن مکان ها اغلب سخنرانی های مذهبی و یا سیاسی برگزار می شود. همچنین از آن جایی که شیعیان اهل سنت نماز گزاردن را در مکان های شلوغ و دارای تشریفات درست نمی دادند، انتخاب این فرش های سجاده برای آنها بسیار مناسب است.

فرش سجاده تشریفاتی

فرش سجاده محرابی

فرش محرابی به انواعی از فرش های سجاده می گویند که دارای نقوش مشابه محراب و سجاده های سنتی هستند. از فرش های محراب در اکثر حسینه و مساجد استفاده می شود. مزیت پهن کردن فرش های محرابی نظم بخشی به نحوه ی ایستادن نمازگذاران و مشخص کردن قبله است. این فرش ها با طرح های هماهنگ به صورت رولی انداخته می شوند و به راحتی قابل شستشو هستند.

فرش سجاده محرابی

فرش سجاده ای یکپارچه

فرش های یکپارچه به انواع فرش های سجاده ای گفته می شود که بر خلاف مدل های دیگر فرش سجاده ای (مشابه موکت) طرح یکپارچه دارد. از این فرش ها برای مفروش کردن مکان های مختلفی مانند: مکان های تاریخی و مذهبی استفاده می شود.

این فرش ها دارای نقوش سنتی مانند، طرح های اسلیمی، ترنج و کاشی هستند. طرح این فرش ها به صورتی است که زمان پهن شدن، طرح های به هم پیوسته یکدیگر را تکمیل کرده و نقش زیبایی را پدید می آورند.

فرش سجاده یکپارچه

مزایای تهیه فرش سجاده

*سبک بودن و حمل و نقل اسان

*امکان بافت و طراحی فرش با ابعاد مورد نظر

*دارای طرح های مناسب برای مکان های مذهبی، سیاسی و تاریخی

*امکان مفروش کردن قسمت های باریک و کوچک

*شستشوی راحت دوام و کیفیت بالا

*امکان مشخص کردن سمت قبله

مشخص کردن قبله با فرش های سجاده ای

جنس فرش سجاده

از آنجایی که فرش سجاده را در مکان های پر رفت و آمدی مانند حسینیه و زیارات پهن می کنند، لازم است که از لحاظ جنس، کیفیت و دوام به گونه ای باشند که علی رغم رفت و آمد فراوان روی این فرش ها عمر طولانی داشته باشند. به همین دلیل توصیه می شود از تهیه ی فرش های دسته دوم و کار کرده خودداری شود.

مورد مهم دیگری که باید در خصوص جنس فرش ها در نظر بگیرید این است که الیاف این فرش ها به هیچ عنوان نباید حساسیت زا باشد. از آنجایی که نماز گذاران روی این فرش ها سجده می کنند، در صورتی که فرش ها حساسیت زا باشند به مرور زمان سبب ایجاد مشکلات تنفسی می شود.

جنس مناسب نخ برای فرش های سجاده از نخ های اکرولیک است. این الیاف ها علاوه بر غیر حساسیت زا بودن، جنس بسیار عالی دارند. انواع دیگری از نخ ها به نام نخ های BCF وجود دارند که متاسفانه در بافت اکثر فرش های سجاده به کار می روند. این نخ ها نسبت به سایر الیاف فرش های ماشینی ارزان تر هستند. بنابراین برای صرفه جویی در بودجه در تولید فرش های بسیاری از مساجد به کار می روند. دقت کنید این نخ ها بسیار نامرغوب هستند و علاوه بر حساسیت زا بودن به مرور زمان حالت خود را از دست می دهند.

در حال حاضر برای تولید فرش های سجاده ترکیبی از الیاف های طبیعی و مصنوعی به کار می رود. این الیاف های طبیعی که در تولید فرش های مرغوب سجاده به کار می روند شامل الیافی مانند: جوت، ابریشم، پشم و پنبه است. همچنین الیاف مصنوعی که برای بافت این فرش ها به کار می رود شامل: پلی استر، نایلون، اکرولیک و پلی پروپیلین است. در حال حاضر الیاف جنس اکرولیک به خاطر مرغوبیت قیمت بالاتری دارند.

رنگ فرش سجاده

فرش های سجاده در رنگ های متنوعی بافته می شوند. انتخاب طیف رنگی این فرش ها نقش بسیار مهمی در نمای داخلی مسجد دارد. در حال حاضر پرطرفدارین رنگ های فرش سجاده شامل: سرمه ای، آبی لاجوردی، سبز، گلبهی، گردویی، فیلی و لاکی است. برای انتخاب رنگ این فرش ها توصیه می کنیم به نما، رنگ در و فضای داخلی مسجد مانند محراب و پرده ها توجه کنید تا بتوانید هماهنگ ترین رنگ را برای این فرش ها انتخاب کنید.

انواع رنگ فرش سجاده

تراکم فرش را در نظر بگیرید

مورد مهم دیگری که باید قبل از خرید فرش سجاده در نظر بگیرید میزان تراکم آن است. تراکم در واقع به تعداد گره های فرش گفته می شود. برای مثال زمانی که گفته می شود تراکم عرضی فرش 500 است یعنی از سمت عرض هر متر این فرش دارای 500 گره است. در مقابل تراکم طولی فرش به تعداد گره هایی می گویند که از سمت طولی زده شده است. به لحاظ کیفیت هر چه تراکم و یا تعداد گره های فرش بیشتر باشد از لحاظ کیفیت و دوام مرغوب تر است.

فرش های استاندارد دارای تراکم ۲۵۵۰ و تعداد گره 700 هستند. مشخصات فرش سجاده ای مناسب فرش های سجاده ای با تعداد شانه های 350، 440، 500، 700، 1000، 1200 و 1500 شانه بافته می شوند. هر چه فرش دارای تعداد شانه و تراکم بالاتری داشته باشد از لحاظ بافت ریزتر بوده و کیفیت بهتری دارد.

فرش هایی که تعداد تراکم بالایی دارند ضخامت کمی دارند. به همین دلیل توصیه نمی شود که فرش های دارای تراکم بسیار زیاد را برای مسجد انتخاب کنید. بهترین تراکم برای فرش های سجاده 700 شانه است. این فرش ها هم ضخامت و هم کیفیت استانداردی دارند.

از لحاظ جنبه های زیبایی شناختی می توانید از انواع فرش های سجاده ای استفاده کنید که دارای نقوش برجسته (مانند نقش مهر برجسته ) هستند. نقوش برجسته ی این فرش ها ضمن زیباتر نشان دادن آن سبب افزایش ضخامت فرش می شود.

در نهایت توصیه می شود برای تهیه فرش سجاده مناسب با توجه به میزان بودجه فرش هایی را تهیه کنید که ضمن حفظ جنبه های زیبایی، دوام و طرح سنتی آن، تعداد شانه و تراکم استانداردی داشته باشد.

گردآوری: بخش فرهنگ و هنر بیتوته