نمایش عزاداری فولکوریک ترکهای خراسان در اربعین حسینی

مجموعه: فرهنگ زندگی

ترکهای خراسان رضوی با آیین ها و رسوم متفاوتی همچون گل مالی و افروختن شمع، مراسم ماه محرم و عزاداری اربعین حسینی را برگزار می کنند که در این میان تعزیه خوانی یکی از همان آدابی است که با شیوه های خاصی در چندین روز پیش از آغاز ماه محرم اجرا می شود و در روز اربعین به نقطه اوج خود می رسد.

تعزیه خوانی برای برپا داشتن مجلس عزای حسین بن علی (ع) و نمایش دادن وقایع کربلا و حوادثی که بر سر برخی از ائمه آمده، اجرایی می شود و در این میان تعزیه در واقع همان نمایش مذهبی و شبیه خوانی است.

نمایش عزاداری فولکوریک در اربعین حسینی
اجرای مراسم تعزیه خوانی سالهای متمادی است که در قهوه خانه ها و گردهمایی بزرگ در میدان های اصلی این استان برگزار می شود و این آیین در حقیقت نمایش عزاداری فولکوریک ترکها در اربعین حسینی است.

پرده خوانی، خطبه خوانی، مصیبت خوانی و روزه خوانی یکی از برنامه های مهمی است که در قالب تعزیه به نمایش در می آید و سپس هنرمندان هنرهای نمایشی و تعزیه با ارائه برنامه های تعزیه خوانی به میدان آمده تا از این طریق میثاق خود را با حماسه سترگ کربلا و قیام حضرت ابا عبدالله الحسین(ع) و یاران وفادارش به منصه ظهور رسانند.

آیین "گل مالی"
در این میان آیین گل مالی نیز یکی از رسوم ویژه ای است که از روی عشق و علاقه وافر توسط ترکهای خراسان که از دیر باز به شجاعت و شهامت و دلدادگی به اهل بیت (ع) معروف بوده اند در ایام ماه محرم به ویژه اربعین حسینی برگزار می شود.

خراسان رضوی به ویژه ترکهای این منطقه هر ساله در عزای امام حسین (ع) رخت سیاه بر تن می کنند و در روزهای تاسوعا و عاشورا و اربعین حسینی بر سر و صورت خود گل می مالند و در فراق سرور و سالار شهیدان با آداب خاصی به سینه زنی می پردازند.

عزاداران با شنیدن طنین اذان ظهر در گوشه خیابان به نماز می ایستند
آنان پیش از گل مالی ابتدا وضو می گیرند و آنگاه با مالیدن گل بر سر و صورت خود در چند قدمی حرم مطهر و یا در گوشه و کنار تکایا و مساجد با زنجیر زنی و سینه زنی به یاد امام حسین (ع) اشک ماتم می ریزند و سپس با شنیدن طنین اذان ظهر در گوشه کوچه و خیابان به نماز می ایستند.

رسم "افروختن شمع"
خراسانی ها پس از 40 روز گریستن در سوگ و شب زنده‌ داری برای امام حسین (ع) در شب اربعین به مساجد می روند و برای برآورده شدن حاجات و خواسته های خود شمع روشن می کنند و این مراسم در بین ترکهای خراسان رضوی به آیین شمع گردانی معروف شده است. 

پذیرایی هیئات مذهبی با خرما و چای
در روز اربعین حسینی بر در منازل تمامی خراسانی ها خاصه ترکان این دیار خرما، چای و شله زرد برای پذیرایی از هیئات مذهبی در کوچه ها و محلات قرار داده می شود و این رسم یکی از رسوم کهنی است که در این سرزمین برای گرامیداشت یاد و خاطره سرور و سالار شهیدان انجام می گیرد.

همچنین کاروانهای عزا چند روز پیش از اربعین مسیر حرکت خود به سمت حرم رضوی را مشخص می کنند و با گذر از کوچه ها و محله ها و کوبیدن بر سنج و طبل مردم را به تماشای عزاداری فرا می خوانند؛ در این روز بیشتر مردم با هیئات مذهبی برای تشرف به حرم رضوی همراه می شوند. 

تشرف با پای برهنه به حرم رضوی و قرائت زیارت عاشورا و مرثیه سرایی در طول راه یکی از آداب و رسومی است که سالیان سال در ایام محرم به ویژه روزهای تاسوعا، عاشورا و اربعین حسینی توسط مردم دلسوخته ترک زبان خراسان رضوی انجام می شود.
منبع:mehrnews.com