گفتار درمانی: روشی موثر برای بهبود مشکلات گفتاری

مجموعه: روانشناسی کودکان

چه کودکانی نیاز به گفتار درمانی دارند ؟

چگونه با گفتار درمانی بهبود یابیم ؟

گفتار درمانی چیست ؟

گفتار درمانی که گفتار درمانی نیز نامیده می شود، به کودکان کمک می کند تا مهارت های گفتاری، زبانی و ارتباطی خود را بهبود بخشد.

یک گفتاردرمانگر که به آن آسیب شناس گفتار زبان (SLP) نیز می گویند، نقاط قوت و ضعف کودک را ارزیابی می کنید و سپس با شما برای ایجاد یک برنامه درمانی همکاری می کنید. یک SLP می تواند به کودک شما کمک کند تا خود را از زبان (زبان دریافتی) و همچنین در انتقال افکار و پیام های خود به دیگران (زبان بیانی) بهبود بخشد. 

گفتار درمانی یکی از شاخه های روان درمانی است که به کودکان و نوجوانان کمک می کند با مشکلات گفتاری، زبانی و ارتباطی خود روبرو شوند. کودکانی که با مشکلاتی مانند تاخیر در زبان آموزی، ناتوانی در تلفظ، ایجاد جملات کامل، روابط اجتماعی نامناسب و یا توانایی های ارتباطی ناکافی مواجه هستند، به گفتار درمانی نیاز دارند. در این مقاله به بررسی انواع مشکلات گفتاری و زبانی کودکان و نوجوانان و راه های درمانی این مشکلات پرداخته خواهد شد.

گفتاردرمانگر همچنین به حمایت از فرزند شما در توسعه مهارت های زبانی کلامی کمک می کند و در صورت لزوم، خانواده را در فرآیند روش های ارتباطی شما جایگزین می کند، که به آن ارتباط تقویتی و جایگزین (AAC) نیز می گویند، راهنمایی می کند. درمانگر به شما آموزش و مربیگری می دهد تا بتوانید از رشد گفتار و زبان فرزندتان در خانه حمایت کنید. 

از تکنیک های گفتار درمانی برای بهبود ارتباطات استفاده می شود. اینها شامل درمان مفصلی، فعالیت های مداخله زبانی و موارد دیگر بسته به نوع اختلال گفتار یا زبان است .

گفتار درمانی ممکن است برای اختلالات گفتاری که در دوران کودکی ایجاد می شود یا اختلالات گفتاری در بزرگسالان ناشی از آسیب یا بیماری، مانند سکته مغزی یا آسیب مغزی، مورد نیاز باشد.

یک جلسه گفتار معمولی 30 تا 45 دقیقه طول می کشد. بسته به نیاز فرد، درمان می تواند از چند ماه تا چند سال طول بکشد. 

چه زمانی کودک به گفتار درمانی نیاز دارد

چرا به گفتار درمانی نیاز دارید؟

چندین اختلال گفتار و زبان وجود دارد که با گفتار درمانی قابل درمان است.

اختلالات مفصلی. اختلال مفصلی عبارت است از ناتوانی در ایجاد درست صداهای خاص کلمه. کودک مبتلا به این اختلال گفتاری ممکن است صداهای کلمه را رها کند، عوض کند، تحریف کند یا اضافه کند. نمونه ای از تحریف یک کلمه، گفتن «ثیث» به جای «این» است.

اختلالات روانی. اختلال روانی بر جریان، سرعت و ریتم گفتار تأثیر می گذارد. لکنت و بهم ریختگی از اختلالات روانی هستند. فردی که دچار لکنت است در بیرون آوردن صدا مشکل دارد و ممکن است صحبتی داشته باشد که مسدود یا قطع شده باشد یا ممکن است بخشی از کل کلمه را تکرار کند. فردی که بهم ریختگی دارد اغلب خیلی سریع صحبت می کند و کلمات را با هم ادغام می کند.

اختلالات شدید. اختلال رزونانس زمانی رخ می دهد که انسداد یا انسداد جریان هوای منظم در حفره های بینی یا دهان، ارتعاشات مسئول کیفیت صدا را تغییر دهد. همچنین اگر دریچه ولوفارنکس به درستی بسته نشود، ممکن است اتفاق بیفتد. اختلالات رزونانس اغلب با شکاف کام ، اختلالات عصبی و تورم لوزه ها همراه است.

اختلالات دریافتی فرد مبتلا به اختلال زبان دریافتی در درک و پردازش آنچه دیگران می گویند مشکل دارد. این می تواند باعث شود وقتی کسی صحبت می کند بی علاقه به نظر برسید، در پیروی از دستورالعمل ها مشکل داشته باشید یا دایره لغات محدودی داشته باشید. سایر اختلالات زبانی، اوتیسم، کم شنوایی و آسیب به سر می تواند منجر به اختلال زبانی شود.

اختلالات بیانی. اختلال زبان بیانی مشکل در انتقال یا بیان اطلاعات است. اگر اختلال بیانی دارید، ممکن است در تشکیل جملات دقیق مانند استفاده از زمان فعل نادرست با مشکل مواجه شوید. این بیماری با اختلالات رشدی مانند سندرم داون و کاهش شنوایی همراه است. همچنین می تواند ناشی از ضربه به سر یا یک وضعیت پزشکی باشد.

اختلالات شناختی- ارتباطی. مشکل در برقراری ارتباط به دلیل آسیب به بخشی از مغز که توانایی تفکر شما را کنترل می کند، اختلال شناختی-ارتباطاتی نامیده می شود. این می تواند منجر به مشکلات حافظه ، حل مسئله و مشکل در صحبت کردن یا گوش دادن شود. این می تواند ناشی از مشکلات بیولوژیکی، مانند رشد غیر طبیعی مغز، برخی شرایط عصبی، آسیب مغزی یا سکته باشد.

آفازی. این یک اختلال ارتباطی اکتسابی است که بر توانایی فرد در صحبت کردن و درک دیگران تأثیر می گذارد. همچنین اغلب بر توانایی خواندن و نوشتن فرد تأثیر می گذارد. سکته مغزی شایع ترین علت آفازی است، اگرچه سایر اختلالات مغزی نیز می توانند باعث آن شوند.

دیزآرتری مشخصه این عارضه به دلیل ضعف یا ناتوانی در کنترل ماهیچه های مورد استفاده برای گفتار، کند یا نامفهوم است. این بیماری بیشتر در اثر اختلالات سیستم عصبی و شرایطی ایجاد می شود که باعث فلج صورت یا ضعف گلو و زبان می شود، مانند ام اس (MS)، اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS) و سکته مغزی.

چه زمانی کودک به گفتار درمانی نیاز دارد ؟

کودکان ممکن است به گفتار درمانی نیاز داشته باشند در صورتی که با مشکلاتی در زمینه گفتار و زبان روبرو شوند که توانایی ارتباط و ارائه ی اطلاعات موثر را به خطر بیندازد. برخی از مشکلاتی که ممکن است نیاز به گفتار درمانی داشته باشند عبارتند از:

• تاخیر در زبان آموزی

• مشکلات در تلفظ کلمات و صداها

• ناتوانی در تشکیل جملات کامل و صحیح

• مشکلات در درک زبان شنیداری

• مشکلات در ارتباط با دیگران

• مشکلات در انجام وظایف مدرسه و تحصیلی

همچنین، در صورتی که کودک دچار مشکلات خاصی مانند اختلالات توجه و بیش فعالی، اختلالات حرکتی، اختلالات رفتاری و اضطراب باشد، نیاز به گفتار درمانی بیشتری دارد. در هر صورت، برای تشخیص نیاز به گفتار درمانی بهتر است با یک متخصص گفتار درمانی مشورت کنید.

مشکلات گفتاری و زبانی کودکان

تاخیر در زبان آموزی

تاخیر در زبان آموزی یکی از شایع ترین مشکلات گفتاری و زبانی کودکان است. کودکانی که با این مشکل روبرو هستند، در تلفظ کلمات دچار مشکل می شوند، جملات را به درستی تشکیل نمی دهند و نمی توانند به درستی از کلمات و جملات استفاده کنند. این مشکل می تواند به علت عوامل ژنتیکی، مشکلات شنوایی و بینایی، بیماری های نورولوژیکی و یا ناشی از محیط زندگی کودکان باشد.

ناتوانی در تلفظ

ناتوانی در تلفظ یعنی دشواری کودک در تلفظ بعضی از صداها، کلمات و یا جملات است. این مشکل می تواند به علت عوامل مختلفی مانند مشکلات دندانی، عدم کنترل عضلات دهان و زبان و یا مشکلات گوش و شنوایی ایجاد شود. کودکانی که با این مشکل مواجه هستند، ممکن است کلمات را به شکلی اشتباه تلفظ کنند یا ممکن است بعضی از صداها را نتوانند تلفظ کنند.

ایجاد جملات کامل

ایجاد جملات کامل به معنای توانایی کودک در استفاده از کلمات و ساختارهای گرامری برای تشکیل جملات است. کودکانی که با این مشکل روبرو هستند، ممکن است جملات را به شکل نامرتب و ناقص تشکیل دهند و یا از ساختارهای گرامری درست استفاده نکنند. این مشکل معمولا به دلیل تاخیر در زبان آموزی و یا مشکلات شناختی دیگر ایجاد می شود.

روابط اجتماعی نامناسب

روابط اجتماعی نامناسب به معنای مشکلات کودک در برقراری ارتباط با دیگران است. برخی از مشکلات اجتماعی شامل عدم توانایی در برقراری چشم به چشم، ناتوانی در ارتباط با همسالان و یا بزرگسالان، ناتوانی در شنیدن و یا درک دیگران و یا عدم توانایی در تفسیر عواطف دیگران است. این مشکلات معمولا به دلیل ناتوانی در تفسیر عواطف دیگران و یا ناتوانی در استفاده از زبان بدن و علائم غیرکلامی ایجاد می شود.

توانایی های ارتباطی ناکافی

توانایی های ارتباطی ناکافی به معنای ناتوانی کودک در بیان نیازها، تمایلات و احساسات است. کودکانی که با این مشکل روبرو هستند، ممکن است نتوانند نیازها و تمایلات خود را به درستی بیان کنند و یا نتوانند به درستی با دیگران ارتباط برقرار کنند. این مشکل معمولا به دلیل ناتوانی در استفاده از زبان بدن و علائم غیرکلامی و یا مشکلات شناختی دیگر ایجاد می شود.

مزایای گفتار درمانی

در حین گفتار درمانی چه اتفاقی می افتد ؟

گفتار درمانی معمولاً با ارزیابی توسط یک SLP که نوع اختلال ارتباطی و بهترین راه برای درمان آن را شناسایی می کند، آغاز می شود.

گفتار درمانی برای کودکان

برای فرزند شما، گفتار درمانی ممکن است در یک کلاس درس یا گروه کوچک یا تک تک، بسته به اختلال گفتار انجام شود. تمرینات و فعالیت های گفتار درمانی بسته به اختلال، سن و نیازهای کودک شما متفاوت است. در طی گفتار درمانی برای کودکان، SLP ممکن است:

تعامل از طریق صحبت کردن و بازی کردن، و استفاده از کتاب، تصویر کردن اشیاء دیگر به عنوان بخشی از مداخله زبانی برای کمک به تحریک رشد زبان.

صداها و هجاهای صحیح را برای کودک در حین بازی متناسب با سن خود مدل کنید تا به کودک یاد دهید که چگونه صداهای خاصی تولید کند.

راهبردها و تکالیف درسی را برای کودک و والدین یا مراقب در مورد نحوه انجام گفتار درمانی در خانه ارائه دهید.

گفتار درمانی برای بزرگسالان

گفتار درمانی برای بزرگسالان نیز با ارزیابی برای تعیین نیازهای شما و بهترین درمان آغاز می شود. تمرینات گفتار درمانی برای بزرگسالان می تواند در گفتار، زبان و ارتباطات شناختی به شما کمک کند.

اگر آسیب یا وضعیت پزشکی مانند بیماری پارکینسون یا سرطان دهان باعث مشکلات بلع شده باشد، درمان ممکن است شامل بازآموزی عملکرد بلع نیز باشد .

تمرینات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• حل مسئله، حافظه و سازماندهی و سایر فعالیت هایی که در جهت بهبود ارتباطات شناختی انجام می شود.

• تاکتیک های مکالمه برای بهبود ارتباطات اجتماعی.

• تمرینات تنفسی برای رزونانس.

• تمریناتی برای تقویت عضلات دهان.

اگر می خواهید تمرینات گفتار درمانی را در خانه امتحان کنید، منابع زیادی در دسترس است، از جمله:

• اپلیکیشن های گفتار درمانی

• بازی ها و اسباب بازی های توسعه زبان، مانند کارت های تلنگر و کارت های فلش

• کتاب های کار

چه فعالیت هایی در گفتار درمانی انجام می شود؟

برای کودکان، گفتار درمانی معمولاً شامل بازی است، مانند فعالیت های توالی یا بازی های رومیزی مبتنی بر زبان.

برای بزرگسالان، گفتار درمانی معمولاً بر بهبود یا بازسازی مجموعه مهارت های خاصی مانند تقویت هماهنگی بین مغز و دهان شما متمرکز است.

چند نمونه از فعالیت های گفتار درمانی عبارتند از :

تمرینات زبان و دهان: گفتار درمانگر تمرینات و حرکاتی را به شما نشان می دهد که باعث تقویت دهان و زبان شما می شود. این تمرینات به آموزش زبان شما کمک می کند تا در الگوهای هماهنگ حرکت کند.

حرکات صورت: کنترل حالت صورت می تواند به بهبود مهارت های حرکتی شما کمک کند. ممکن است درمانگر از شما بخواهد که لبخند بزنید یا لب هایتان را جمع کنید، سپس صورتتان را شل کنید.

خواندن با صدای بلند: اگر اختلال گفتاری شما را از حرکت صحیح دهان و زبان باز می دارد، بلندخوانی می تواند ارتباط بین مغز و دهان شما را تقویت کند.

بازی با کلمات: مطالعات نشان داده است که بازی های حافظه، جستجوی کلمات و جدول کلمات متقاطع می توانند عملکرد شناختی را حفظ کرده و مهارت های تفکر را بهبود بخشند.

چه مدت به گفتار درمانی نیاز دارید ؟

نیازهای هرکس منحصر به فرد است. برخی از اختلالات گفتار با افزایش سن بهبود می یابند - برخی دیگر به سالها گفتار درمانی نیاز دارند. اگر یک وضعیت سلامتی باعث اختلال گفتاری شما شده باشد، مهارت های گفتاری و زبانی شما ممکن است با بهبودی از مشکل اساسی بهبود یابد.

مدت زمانی که به گفتار درمانی نیاز دارید بستگی به موارد زیر دارد:

• سن آن ها

• نوع و شدت اختلال گفتار

• فرکانس درمان

• وضعیت پزشکی زمینه ای

• درمان یک بیماری زمینه ای

برخی از اختلالات گفتاری در کودکی شروع می شوند و با افزایش سن بهبود می یابند، در حالی که برخی دیگر تا بزرگسالی ادامه می یابند و نیاز به درمان و نگهداری طولانی مدت دارند.

اختلال ارتباطی ناشی از سکته مغزی یا سایر شرایط پزشکی ممکن است با درمان و با بهبود وضعیت بهبود یابد.

روش های گفتار درمانی

چه سنی برای گفتار درمانی مناسب است ؟

هر کسی که در زمینه مهارت های گفتاری یا زبانی به کمک نیاز دارد می تواند از گفتار درمانی بهره مند شود. هیچ سنی برای کمک گرفتن بهترین یا صحیح تر نیست. هم گفتار درمانی کودکان و هم گفتار درمانی برای بزرگسالان می توانند به هر فردی که اختلال ارتباطی دارد کمک کند.

مطالعات نشان داده اند که کودکانی که به گفتار درمانی نیاز دارند، بیشترین موفقیت را دارند که آن را زود شروع کرده و در خانه با یکی از عزیزان خود تمرین کنند.

گفتار درمانی چقدر موفق است ؟

میزان موفقیت گفتار درمانی بین اختلال تحت درمان و گروه سنی متفاوت است. هنگامی که گفتار درمانی را شروع می کنید نیز می تواند بر نتیجه تأثیر بگذارد.

گفتار درمانی برای کودکان خردسال بوده است نشان داده شده زمانی که زودتر شروع شود و با مشارکت والدین یا مراقب در خانه تمرین شود، بیشترین موفقیت را داشته باشد.

سخن پایانی

گفتار درمانی یکی از شاخه های روان درمانی است که به کودکان و نوجوانان کمک می کند با مشکلات گفتاری، زبانی و ارتباطی خود روبرو شوند. کودکانی که با مشکلاتی مانند تاخیر در زبان آموزی، ناتوانی در تلفظ، ایجاد جملات کامل، روابط اجتماعی ضعیف و یا مشکلات دیگر در گفتار و زبان دچارند، می توانند با استفاده از گفتار درمانی بهبود یابند. گفتار درمانی می تواند طیف وسیعی از تاخیرها و اختلالات گفتار و زبان را در کودکان و بزرگسالان درمان کند. با مداخله زودهنگام، گفتار درمانی می تواند ارتباطات را بهبود بخشد و اعتماد به نفس را افزایش دهد.

گردآوری: بخش کودکان بیتوته