سیم کشی خودرو : اجزا ، عیب یابی و عوامل خرابی

مجموعه: اصول تعمیر و نگهداری خودرو

سیم کشی خودرو اهمیت زیادی در سیستم برق خودرو دارد

از سیم کشی خودرو چه می‌دانید؟  

سیم کشی خودرو چیست؟

سیم کشی خودرو، حیاتی ترین عضو در سیستم برق اتومبیل به شمار می رود. این عضو با عنوان توزیع کننده ی برق در اتومبیل شناخته می شود. سیستم برق خودرو متشکل از پنج بخش اصلی نظیر تولید کننده، ذخیره کننده، توزیع کننده، کنترل کننده و مصرف کننده می باشد. در این میان، سومین عضو اصلی سیستم برق خودرو، سیم کشی است. 

سیستم برق رسانی در خودرو به مثابه ی سیستم خون رسانی در بدن عمل می کند. در بدن انسان، خون تازه به وسیله ی سیستم خون رسانی متشکل از قلب پمپاژ می گردد. در طی این روند، رگ های خونی وظیفه ی انتقال و جریان پذیری خون در اقصی نقاط بدن را بر عهده دارند. 

در سیستم اتومبیل نیز برق به وسیله ی دینام تقویت می شود، سپس در داخل باتری ذخیره می گردد و به وسیله ی سیم کشی خودرو میان قطعات مختلف به منظور آغاز روند کارکرد جریان می یابد. 

سومین عضو اصلی سیستم برق خودرو سیم کشی خودرو است

بخش های اصلی سیم کشی خودرو 

سیم

وجود سیم در سیستم برق خودرو بسیار حائز اهمیت است. سیم ها با انتقال برق تولیدی توسط دینام به باتری، انتقال برق ذخیره شده در داخل باتری به اجزای مختلف خودرو، انتقال سیگنال های دیجیتال و آنالوگ را بر عهده دارند. روند انتقال برق از سیم تحت تأثیر عوامل متعددی نظیر سایز، جنس، طول و شیوه ی سیم پیچی قرار دارد. 

سایز سیم یکی از مؤلفه های مهم در انتخاب سیم مناسب خودرو است. سایز سیم با میزان مقاومت رابطه معکوس دارد. در واقع سیم هایی که در سایز های بزرگ تعبیه می شوند، در برابر عبور جریان برق مقاومت کمتری دارند. 

به طور مثال سیم سایز 24 نسبت به سیم با سایز 16 از مقاومت به مراتب کمتری برخوردار است.  

دومین عامل مؤثر در کیفیت سیم، جنس تشکیل دهنده ی آن است. اکثر سیم های موجود در صنایع خودرو ساز متشکل از رشته های مسی مرغوب هستند. بی شک با کاهش کیفیت رشته های سیم، مقاومت و جریان پذیری نیز تزلزل پیدا می کند. 

در هر متر سیم مقدار مقاومت مشخصی تعبیه شده است. میان طول و مقدار مقاومت سیم رابطه ی مستقیم وجود دارد. زمانی که سیم در طول بیشتری طراحی می شود، از مقاومت بالاتری برخوردار است. در طی افزایش میزان مقاومت، انرژی به صورت گرما تلف می شود و با هدر رفتن گرما، شدت جریان برق کاهش پیدا می کند. علت کاهش جریان برق به ساختار سیم باز می گردد.

شیوه ی سیم پیچی نیز میزان گرمای اتلافی را تحت تأثیر قرار می دهد. زمانی که در یک مجموعه ی سیم پیچ بالغ بر 50 رشته سیم به هم وصل می شوند، شدت جریان عبور برق کاهش پیدا می کند. در مقابل زمانی که یک تک سیم برای انتقال جریان مورد استفاده قرار می گیرد، روند انتقال جریان برق تسریع می یابد. 

فیوز در سیم کشی خودرو محافظ سیم های اتصالی است

فیوز

دومین بخش اساسی در سیستم انتقال برق خودرو، فیوز است. فیوز در سیم کشی موظف به حفاظت از سیم های اتصالی می باشد. در مواقعی که به طور ناگهانی برق با شدت به سمت رادیوی اتومبیل روانه می گردد، فیوز با قطع شدن روند سوختن رادیو را متوقف می سازد. این قطعه، با قطع کردن جریان برق از سیم های اتصالی مراقبت می کند. 

در خودروهای مدرن فیوزها به صورت اتصالات دو تیغه و یک محفظه ی پلاستیکی دارای سیم رسانا تعبیه می شوند. علاوه بر این، در سیم کشی خودرو فیوز هایی طراحی می شود که متشکل از جنس لحیم هستند. این نوع فیوز که با عنوان اتصالات ذوب شونده شناخته می شود، به موجب برخورداری از لحیم، دارای نقطه ذوب پایین تری است. 

روند بررسی سطح سلامت فیوز ها به صورت دوره ای می باشد. چک کردن فیوز به شدت حائز اهمیت است. زیرا وجود اندک مشکل در بخش فیوز سبب بروز خسارت های جبران ناپذیر می گردد. 

بهترین روش در خصوص چک کردن سطح سلامت فیوز، خارج سازی از محل اصلی و اتصال دو تیغه ی فیوز به یک جریان سنج است. شایان توجه است اتصال فیوز به جریان سنج در مقر اصلی، سبب جریان پذیری برق از مسیر های مختلف می شود. 

اتصالات

سومین جزء در سیم کشی خودرو، اتصالات است. اتصالات که با عنوان سوکت نیز شناخته می شوند، راه برقراری اتصال میان سیستم برق کشی خودرو و دستگاه های مصرف کننده به شمار می روند. در بخش های مختل خودرو که سیم پیچ وجود دارد، ضرورت دارد تا از اتصالات به منظور فراهم آوری زمینه ی تعویض قطعه استفاده شود. هر اتصال یا سوکت قادر است حداقل 100 سیم را متصل سازد. 

مشخصه های اصلی یک سوکت مرغوب، اتصال الکتریکی مناسب، ضد زنگ و ضد آب می باشد. اتصالات متشکل از اجزا های مختلفی نظیر پین، نگهدارنده، واشر آب بندی و پوسته ی سوکت هستند. 

پین ها

پین ها قطعات ظریفی هستند که با اندک فشار برای اتصال جریان الکتریسیته به یکدیگر متصل می شوند. یک سر پین به منظور محکم سازی، به قسمت لخت سیم و سر دیگر به قسمت عایق متصل می شود. 

پوسته سوکت

پوسته ی سوکت پیچیده ترین بخش در اجزای تشکیل دهنده ی اتصالات است. در قسمت بیرونی سوکت، گیره تعبیه می شود تا دو نیمه ی اتصال را به یکدیگر متصل سازد. در پوسته ی سوکت سوراخ هایی طراحی می گردد تا خار های مخصوص قفل کردن پین در هنگام جایگذاری در سوراخ قرار بگیرند. 

علاوه بر این، در طی طراحی پوسته ی سوکت به منظور نگهداری واشر های آب بندی شیار هایی تعبیه می گردد. 

واشر آب بندی

واشرهای آب بندی مانع نفوذ آب در داخل اتصالات می شوند. 

نگهدارنده پین 

نگهدارنده ی پین، قطعه ای است پلاستیکی که به عنوان نگهدارنده، در مقابل خارهای پلاستیکی قرار می گیرد. این قطعه، از قسمت جلو به داخل اتصالات وصل می شود. 

نوسانات برق باعث معیوب شدن سیم کشی خودرو می شود

عوامل دخیل در معیوب شدن سیم کشی خودرو 

به طور کلی دو عامل افزایش دما در سیم و فرسودگی سیم کشی به موجب بهره گیری مداوم سبب اختلال در روند توزیع جریان برق می شود. 

یکی از عوامل رایج که روند سیم کشی را معیوب می سازد، نوسانات برق است. زمانی که در اتومبیل نوسان برق صورت می گیرد به صورت مستقیم به سیم کشی خودرو تداخل وارد می شود و مجموعه سیم کشی مختل می گردد. 

با ایجاد تداخل در سیم کشی، زمینه ی اتصال فراهم می شود و به صورت آتش سوزی یا عدم کارکرد خودرو بروز پیدا می کند. 

یکی دیگر از عواملی که سبب معیوب شدن سیم کشی خودرو می شود، خراب شدن باتری اتومبیل است. با خراب شدن باتری خودرو، کارکرد باتری ضعیف می شود و در طی عدم جریان رسانی مناسب برق، سبب افزایش دما در سیم کشی می گردد. 

روش های عیب یابی در سیم کشی خودرو 

زمانی که در سیستم توزیع کننده ی برق اختلال ایجاد می شود، برق تولیدی توسط دینام در داخل باتری ذخیره می گردد. اما روند انتقال به برق به قطعات مصرف کننده تشکیل نمی شود. 

همان طور که بیان کردیم برق مورد نیاز خودرو، توسط دینام تأمین می شود. در واقع دینام در سیستم برق اتومبیل موظف به تقویت برق است. دینام دارای سیم های متعددی است که در صورت بروز مشکل سبب قطع شدن سیم کشی می گردد.

تمام مدار های الکتریکی در روند فعالیت به ولتاژ نیازمند هستند. در مواقعی که ولتاژ مورد نیاز تأمین نمی شود، روند اتصال برق نیز تشکیل نمی شود. بدین جهت نخستین اقدام در راستای عیب یابی الکتریکی بررسی کردن وجود ولتاژ در نقطه بار مدار است. 

در مواقعی که مشکل سیم کشی خودرو از باتری نشأت می گیرد، می توانید به وسیله ی ابزار های مختلف اعم از دیاگ در راستای آگاهی از وجود عیب اطمینان حاصل کنید. دیاگ به وسیله ی کابل به کامپیوتر متصل می گردد. در طی این روند قابلیت مشاهده ی سطح سلامت سنسور های قطعات در قالب یک صفحه نمایشگر فراهم می شود.

تستر نیز یکی از روش های عیب یابی در سیم کشی خودرو به شمار می رود. این دستگاه نوسانات برق در نقاط مختلف خودرو را تشخیص می دهد. شما می توانید با مقایسه ی نوسان برق قطعات سالم با قطعات تعبیه شده در خودرو به وجود مشکل پی ببرید.

تستر یکی از راه های عیب یابی در سیم کشی خودرو می باشد

روش های رفع عیب در سیم کشی خودرو 

وجود مشکل در سیم کشی خودرو نیاز به تعویض دارد. در واقع تعویض قسمتی از سیم روند آتش سوزی، معیوب شدن باتری و تعویض تمام سیم کشی خودرو را تعویق می اندازد. فرایند تعویض سیم کشی نیازمند مراجعه به یک مکانیک حرفه ای و مجرب می باشد. 

لازم به ذکر است تعویض سیم کشی در وسیله ی نقلیه ی دارای هیبریدی با باتری ولتاژ بالا، نیازمند جدا سازی باتری است. در واقع با جدا کردن باتری، خطر شکل گیری اتصال کوتاه از بین می رود. 

علاوه بر این، در صورت عدم آگاهی از ایراد سیم کشی، ضرورت دارد در راستای تعویض تمام سیم کشی خودرو اقدام کنید. 

گردآوری: بخش مجله خودرو بیتوته