دلایل و نشانه های پاره شدن تسمه تایم

مجموعه: اصول تعمیر و نگهداری خودرو

تسمه تایم در قسمت پیشرانه ی احتراق داخلی قرار دارد

از کجا بفهمیم ماشین تسمه تایم پاره کرده است؟ 

تسمه تایم چیست؟

تسمه تایم یا زنجیر تایمینگ یکی از اجزای سازنده ی خودرو است که در قسمت پیشرانه ی احتراق داخلی تعبیه شده است. تسمه تایم وجه ارتباطی میان میل لنگ و میل سوپاپ به شمار می رود.

عمده وظیفه ی تسمه تایم به تنظیم زمان در خصوص حرکات میل بادامک به منظور زمان مناسب باز و بسته کردن سوپاپ ها باز می گردد. 

به عبارتی دیگر تسمه تایم با اتصال میل سوپاپ به میل لنگ خودرو سبب تنظیم زمان باز و بسته شدن سوپاپ های سر سیلندر در هنگام گردش میل لنگ و حرکت پیستون ها به سمت بالا می شود. 

تسمه تایم پس از هر 96560 کیلومتر طی کردن مسافت به بررسی نیاز دارد. به طور معمول میزان بازدهی و کارکرد یک تسمه تایم معمولی، حداکثر تا 60 الی 100 هزار کیلومتر می باشد. 

کاربران می توانند در خصوص آگاهی از میزان بازدهی و کارکرد مناسب تسمه تایم دفترچه ی راهنمای مخصوص خودرو را مطالعه کنند. 

بهره گیری از دنده ی نامناسب یکی از دلایل پاره شدن تسمه تایم است

نقش تسمه تایم در فرایند احتراق خودرو

فرایند احتراق موتور خودرو در قسمت پیشرانه در طی یک چرخه ی چهار مرحله ای تکمیل می شود. در ادامه ی مبحث نقش تسمه تایم را در موتور های احتراق داخلی بیان می کنیم.

مکش

با استارت زدن خودرو توسط راننده، پیستون در داخل سیلندر به سمت پایین حرکت می کند. در طی این فرایند سوپاپ هوا باز می شود. مکش ناشی از حرکت سیلندر به سمت پایین، سبب مکش مخلوط سوخت و هوا به داخل سیلندر می گردد. 

لازم به ذکر است که نقش تسمه تایم در فرایند مکش در تنظیم زمان باز شدن سوپاپ هوا است.

تراکم

در مرحله ی تراکم پیستون موجود در داخل سیلندر به سمت بالا حرکت می کند. سوپاپ هوا بسته می شود و ترکیب سوخت و هوا کمپرس می گردد.

توجه داشته باشید که زمان باز و بسته شدن سوپاپ به وسیله ی تسمه تایم تنظیم می شود. 

توان

در مرحله ی توان، شمع با جرقه زدن سبب انفجار سوخت و هوا می گردد. سپس پیستون به سمت پایین حرکت می کند و به طور همزمان سوپاپ دود را باز می کند.

در مرحله ی توان نیز تسمه تایم موظف به تنظیم زمان مناسب برای باز شدن سوپاپ هوا است.

تخلیه

و در آخر با حرکت پیستون ب سمت بالا، دود و گاز ناشی از احتراق به وسیله ی سوپاپ هوا یا اگزوز از خودرو خارج می شود. 

توجه داشته باشید که تنظیم زمان مناسب در خصوص باز و بسته شدن سوپاپ هوا و سوپاپ دود به وسیله ی تسمه تایم صورت می گیرد. در واقع تسمه با هماهنگ سازی سرعت چرخش میل لنگ با سرعت سوپاپ، زمان باز و بسته شدن سوپاپ ها را تنظیم می سازد. 

بدین جهت وجود هر گونه اختلال در تسمه تایم، منجر به عدم کارایی موتور خودرو می شود.

ساییدگی و پوسیدگی تسمه تایم، از دلایل پارگی تسمه تایم هستند

دلایل پاره شدن تسمه تایم خودرو چیست؟

میزان شتاب خودرو با میزان بازدهی و کارکرد  قطعات سازنده ی اتومبیل در ارتباط است. در واقع حرکت خودرو در دورهای بالاتر از 4 هزار دور در دقیقه به طور مستقیم در روند کارایی قطعات پیشرانه اختلال وارد می کند و سبب استهلاک قطعات می گردد.

علاوه بر دور موتور خودرو، بهره گیری از دنده ی نامناسب در سراشیبی ها و استفاده ی ناگهانی از دنده معکوس، زمینه ی تحمیل فشار به موتور خودرو را فراهم می کند. 

یکی از قطعات سازنده ی خودرو که همواره در معرض فرسایش قرار دارد، تسمه تایم است. 

عوامل متعددی نظیر آسیب دیدن دندانه های تسمه تایم ناشی از ترک خوردگی، ساییدگی و پوسیدگی، شل بستن و سفت بستن تسمه تایم زمینه ی پارگی تسمه تایمینگ را به وجود می آورند. 

مسلما با پاره شدن تسمه تایم راه ارتباطی میان میل لنگ و میل سوپاپ قطع می شود. بدین جهت زمان باز و بسته شدن سر سیلندر نیز مختل می گردد و احتمال باز ماندن سوپاپ ها نیز وجود دارد.

به عبارتی در طی حرکت پیستون به سمت بالا، نوعی برخورد فاجعه بار میان پیستون و سوپاپ باز مانده صورت می گیرد که در نهایت با تداخل آسیب به پیستون، به قطعات دیگر نیز اعم از میل بادامک و سوپاپ تداخل وارد می شود. 

نشت روغن از محفظه ی موتور

یکی از دلایل اصلی پارگی تسمه تایم، شل شدن تسمه تایم ناشی از نشت روغن است. به عبارتی با فرسوده شدن دندانه های تسمه تایم، روغن موتور از کاور تسمه تایم نشت می کند. 

کاور تسمه تایم به وسیله پیچ و مهره هایی تعبیه شده است. لذا با گذر زمان و تداوم نشت روغن، تسمه تایم از حالت اصلی خارج شده و شل می گردد. 

نشتی روغن علاوه بر شل سازی تسمه تایم، سبب القای گرمای مزمن به موتور می گردد که در نهایت باعث جوش آوردن موتور می شود. 

نصب نامناسب تسمه تایم خودرو

همان طور که بیان کردیم سفت بستن یا حتی شل بستن تسمه تایم جزو عوامل اصلی پارگی در تسمه تایم به شمار می روند.

نصب اولیه ی تسمه تایمینگ از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. لذا به منظور جلوگیری از کاهش خسارات، در خصوص تعویض تسمه تایم به یک مکانیک با تجربه و مجرب مراجعه نمایید. 

افزایش دود اگزوز، یکی از نشانه های پارگی تسمه تایم است

نشانه های پاره شدن تسمه تایم 

به طور کلی تسمه تایم به وسیله ی قرقره هایی مخصوص با میل بادامک و میل لنگ در ارتباط است. میل بادامک با باز و بسته کردن سوپاپ های سرسیلندر، سیالات را به داخل محفظه ی احتراق هدایت می کند. سپس گاز های ناشی از احتراق پیشرانه توسط اگزوز از خودرو خارج می شوند. 

میل لنگ نیز با قدرت بخشی به میل گرد های متصل به موتور روند کارایی تسمه تایم را سرعت می بخشد. در واقع میل گرد ها از طرفی با موتور خودرو و از طرفی دیگر به پیستون های داخل محفظه ی احتراق متصل هستند. 

بدین جهت احتمال دارد عدم کارکرد مناسب تسمه تایم سبب افزایش دود اگزوز شود. 

علاوه بر این، فشار کم روغن درون موتور ارتباط مستقیمی با کارکرد تسمه تایم دارد. در واقع در شرایطی که فشار روغن داخل موتور در میزان مشخصی تعبیه نشده باشد، صدایی غیر معمولی شبیه به صدای تیک تیک از قسمت پیشرانه ی خودرو به گوش می رسد که حاکی از معیوب شدن تسمه تایم دارد.

اختلال در کارکرد دور موتور

در تسمه تایم خودرو دندانه هایی وجود دارد که بر روی آن فولی های دندانه دار طراحی شده است. این دندانه ها مانع حرکت لغزشی خودرو در طول احتراق و حرکت می شوند. 

زمانی که تسمه تایم شل باشد یا دندانه ها پوسیده شده باشند، خودرو دچار نوسانات لغزشی می شود. این امر منجر به بالا رفتن دور موتور در حین شتاب، در محدوده ای بالاتر از حد معمول می گردد. 

در واقع علت اصلی تنظیم نبودن دور موتور خودرو به تسمه تایم باز می گردد. لذا در شرایطی که در طول رانندگی متوجه شدید دور موتور معادل 2 الی 4 هزار است اما نمایشگر شتاب موتور تنظیم نمی باشد، ملزم هستید تا تسمه تایم را مورد بررسی قرار دهید. 

اختلال در حرکت و روند استارت زدن خودرو

یکی از نشانه های مهم پاره شدن تسمه تایم، نارسایی موتور خودرو است. موتور خودرو به وسیله ی تنظیم چرخش میل بادامک و میل لنگ توسط تسمه تایم، فرایند احتراق را تکمیل می سازد. 

زمانی که زمان بندی چرخش میل بادامک و میل لنگ مختل گردد، احتمال دارد با چرخش سوئیچ صدای استارتر خودرو به گوش برسد، اما به موجب عدم چرخش قطعات مذکور و عدم کارایی تسمه تایم فرایند احتراق صورت نگیرد.

فعال شدن چراغ موتور در صفحه نمایش خودرو 

در صفحه نمایش کابین خودرو یک چراغک مخصوص موتور اتومبیل تعبیه شده است. زمانی که این چراغ فعال می گردد، به سرنشین هشدار اختلال در کارکرد موتور را القا می کند. 

در اکثر موارد هنگام معیوب شدن تسمه تایم، چراغ موتور روشن می شود که کد سی ای ام میل لنگ و همبستگی سافت را به نمایش می گذارد. 

لازم به ذکر است که کد نمایشی مذکور تنها به وسیله ی مکانیک های حرفه ای و تکنسین های مجرب قابل تشخیص است. 

روشن شدن چراغ موتور، یکی از نشانه های رایج پارگی تسمه تایم است

نکات حائز اهمیت در خصوص پاره شدن تسمه تایم خودرو

در اکثر موارد پاره شدن تسمه تایم زمانی صورت می گیرد که خودرو در حال حرکت است. بدین ترتیب در صورتی که در جاده در حال حرکت هستید و به طور ناگهانی خودرو خاموش شد، از استارت زدن مجدد پرهیز کنید. 

شما می توانید  برای کسب اطمینان در راستای پاره شدن تسمه تایم ابتدا خودرو را در حالت دنده ی یک قرار دهید. سپس از اتومبیل خارج شوید و آن را به سمت جلو هل دهید. 

در صورتی که خودرو حرکت نکرد، نشان از سالم بودن تسمه تایم دارد. اما در صورتی که ماشین در دنده ی یک قرار داشت و پس از اندکی فشار به حرکت افتاد، بیانگر معیوب بودن تسمه تایم است که نیاز به یدک کشی دارد. 

توجه داشته باشید که عدم تعویض تسمه تایم و استارت زدن مجدد خودرو، موجب تداخل فشار به موتور می گردد. بی شک اختلال در کارکرد موتور خسارات فراوانی را به مالک اتومبیل تحمیل می سازد. 

گرداوری: بخش خودرو بیتوته