اعتراف «بلد»، اخطار «روبیکا»؛ تراژدی امنیت اپلیکیشن‌های ایرانی
- مجموعه: اخبار تکنولوژی
به گزارش فراز دیلی،وقتی اواخر هفته قبل گوگل علیه اپلیکیشن ایرانی «روبیکا» دست به قدام زد، مسئولان داخلی این اقدام را یک «ترور دیجیتال» معرفی کردند. گوگل پلی از بامداد روز ۸ آبان با انتشار اعلانی برای کاربران اعلام کرد که برنامه روبیکا از اطلاعاتی شخصی آنها سو استفاده می‌کند و به جاسوسی از اطلاعاتی نظیر پیامک‌ها، تصاویر، فایل‌های صوتی و تاریخچه تماس‌ها می‌پردازد. گوگل پلی از کاربران درخواست دارد این برنامه را از دستگاه خود حذف کنند.
وزارت ارتباطات این اقدام گوگل را به خصومت سیاسی و روابط متشنج ایران و آمریکا ربط داده بود. مسئولان روبیکا هم از اساس ادعای فنی گوگل را رد کرده و آن را یک بهانه غیرفنی دانستند.
اما تنها دو روز بعد یعنی روز ۱۰ آبان، اپلیکیشن ایرانی «کافه بازار» نیز به نوعی غیرمستقیم جاسوسی برنامه روبیکا از کاربران را تأیید کرد. کافه بازار، مارکت ایرانی دانلود برنامه برای دستگاه‌های اندروید محسوب می‌شود، چیزی معادل همان گوگل پلی در دنیا.
کافه بازار در حساب توئیتری خود در پاسخ به کاربری که انتقاد کرده بود چرا کافه بازار بر خلاف گوگل پلی، امنیت روبیکا را تامین کرده، نوشت: سپر امنیت بازار، با «بررسی خودکار توسط چندین آنتی ویروس» و «تحلیل استاتیک فایل برنامه» و «بررسی اولیه در اجرا توسط نیروی انسانی و پیگیری فعالانه گزارش کاربران» نسخه‌های برنامه را مورد بررسی قرار می‌دهد. با بررسی اولیه سپر امنیت نسخه آخر برنامه روبیکا در تاریخ ۱۹ شهریور منتشر شد. این نسخه در تاریخ ۶ آبان اخطار پلی پروتکت گرفت. بعد از اخطار پلی پروتکت، نسخه آخر روبیکا از انتشار خارج و نسخه قبلی بدون خطای گوگل پلی پروتکت را منتشر کردیم. ما به بررسی و شنیدن گزار‌ش‌ها در مورد انواع نسخه‌های برنامه‌ها ادامه می‌دهیم.
هر چند توضیحات کافه بازار صراحت کاملی ندارد اما این اپلیکیشن حذف نسخه آخر روبیکا و عدم امنیت آن را تائید کرده است.
این بار اما مسئولان روبیکا و همینطور وزارت ارتباطات درباره اقدام صورت گرفته توسط کافه بازار و عدم تائید امنیت روبیکا، توضیحی نداد‌ه‌اند.
در شرایطی که سیاست‌گذاران و مجریان حوزه فناوری اطلاعات در ایران به هر طریقی بر استفاده شهروندان از اپلیکیشن‌های داخلی و تضمین امنیت و کیفیت آنها تاکید دارند، اتفاقی که رخ داده هیچ نسبتی با این تضمین‌ها ندارد. خصوصا اینکه کمتر از یک هفته قبل هم اپلیکیشن ایرانی بلد در بیانیه‌ای رسمی که حکایت از احتمال پایان فعالیتش داشت، نوشت: «برخی برخوردها به خصوص در ماه‌های اخیر ما را در درستی راهی که در پیش گرفته بودیم و توانایی خود در حفاظت از حقوق کاربران به شک انداخته است.»
تاکید این اپلیکیشن نقشه‌یاب ایرانی بر اینکه در حفاظت از حقوق کاربران خود به دلیل فشارهای اخیر به شک افتاده نیز، تردید درباره امنیت اپلیکیشن‌های ایرانی را افزایش می‌دهد.
بی‌اعتمادی به پیامرسانهای داخلی البته تنها محدود به کاربران عادی نیست و نشانه های جدی تری از این نگرانی در سطح وسیع تر از خیلی قبل وجود داشته. مثلا رسول کاظمی، مدیر سابق پیام‌رسان «آی گپ» در یک گفتگوی ویدیویی که در بهمن‌ماه ۱۳۹۶، در آپارات منتشر شد، اعلام کرد که بزرگ‌ترین حمایت مسئولان، استفاده خود آنها از پیامرسانهای داخلی است. کاظمی درباره دلیل استقبال نکردن آنها از تولیدات داخلی گفت: «فکر می‌کنم بزرگ‌ترین نگرانی آنها برای استفاده از پیام‌رسان داخلی افشای اطلاعات شخصی و سوءاستفاده از آنهاست.»
محسن غفاری، مدیر پیام‌رسان ایتا، که شرکت مادر آن «اندیشه‌یاوران تمدن امروز» در مرکز رشد دانشگاه قم است و با حمایت این دانشگاه آغاز به کار کرد نیز، در مصاحبه‌ای گلایه‌آمیز در شهریور ۱۳۹۹ اعلام کرد: «حتی کارمندان دولت برای حفظ امنیت داده‌های دولتی از شبکه‌های اجتماعی و پیامرسانهای داخلی استفاده نمی‌کنند.»
حتی عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات ایران، روز دوشنبه ۲۳ اسفند سال در گفت و گویی با ایرنا۱۴۰۰ تایید کرد که نهادهای امنیتی می‌توانند با دریافت مجوز از قوه قضائیه به داده‌های کاربران ایرانی در «پیامرسانهای داخلی» دسترسی داشته باشند.
از همه اینها مهمتر توضیحاتی است که محمد رشیدی، مدیر اپلیکیشن روبیکا قبل تر در یک ویدئو مطرح کرده بود. او آنجا شرح داده بود که هوش مصنوعی روبیکا چگونه در حال رصد و فیلتر کردن پیام‌های کاربران و رصد لحظه به لحظه محتوای آنهاست.
با این وصف باید پرسید که توسعه اپلیکیشن‌های ایرانی با روش و مسیر فعلی، به کجا خواهد انجامید و با اعتماد در حال تخریب چه خواهد کرد؟
