خواص انواع سبزی خوردن
- مجموعه: خواص مواد غذایی
آشنایی با انواع سبزی خوردن و خواص آن ها
خواص انواع سبزی خوردن: گنجینه ای از سلامتی در سفره ایرانی
سبزی خوردن یکی از اجزای جدایی ناپذیر سفره های ایرانی است که نه تنها به غذا طعم و عطر بی نظیری می بخشد، بلکه سرشار از مواد مغذی و خواص درمانی است. سبزی های خوردن شامل مجموعه ای از گیاهان تازه مانند ریحان، تره، شاهی، جعفری، نعناع، گشنیز، تربچه و پیازچه هستند که هر یک فواید منحصربه فردی برای سلامتی دارند. در این مقاله، به بررسی دقیق خواص این سبزی ها، ترکیبات مغذی آن ها و کاربردهایشان در حفظ سلامت بدن می پردازیم.
1. ریحان
ریحان یکی از محبوب ترین سبزی های خوردن است که عطر دل انگیزی دارد و در انواع سبز و بنفش یافت می شود.
ترکیبات مغذی:
• سرشار از ویتامین های A، C و K
• حاوی آنتی اکسیدان های قوی مانند اوژنول
• منبع مواد معدنی مانند کلسیم، آهن و منیزیم
خواص درمانی:
• ضدالتهاب و آنتی اکسیدان: اوژنول موجود در ریحان التهاب را کاهش داده و از بدن در برابر آسیب های اکسیداتیو محافظت می کند.
• تقویت سیستم ایمنی: ویتامین C ریحان به تقویت سیستم ایمنی کمک می کند.
• بهبود گوارش: ریحان با تحریک تولید آنزیم های گوارشی، هضم غذا را بهبود می بخشد و نفخ را کاهش می دهد.
• آرام بخش: رایحه ریحان اثر آرام بخشی بر اعصاب دارد و برای کاهش استرس و اضطراب مفید است.
• سلامت قلب: منیزیم و پتاسیم موجود در ریحان به تنظیم فشارخون و بهبود عملکرد قلب کمک می کنند.
نکات مصرف:
• ریحان را تازه مصرف کنید تا خواص آن حفظ شود.
• از زیاده روی در مصرف ریحان بنفش پرهیز کنید، زیرا ممکن است در برخی افراد حساسیت ایجاد کند.
2. تره
تره با طعم تند و ملایمش، یکی از سبزی های پرمصرف در سبزی خوردن است که شباهت زیادی به پیازچه دارد.
ترکیبات مغذی:
• غنی از ویتامین های C، A و K
• حاوی فیبر، آهن و گوگرد
• منبع آنتی اکسیدان هایی مانند کورستین
خواص درمانی:
• تقویت بینایی: ویتامین A موجود در تره برای سلامت چشم ها مفید است.
• سلامت قلب: ترکیبات گوگردی تره به کاهش کلسترول بد (LDL) و پیشگیری از بیماری های قلبی کمک می کنند.
• ضدسرطان: آنتی اکسیدان های تره از رشد سلول های سرطانی جلوگیری می کنند.
• بهبود گوارش: فیبر موجود در تره به بهبود عملکرد روده ها و پیشگیری از یبوست کمک می کند.
• تقویت مو و پوست: آهن و ویتامین C تره به رشد مو و حفظ سلامت پوست کمک می کنند.
نکات مصرف:
• تره را به صورت خام مصرف کنید تا خواص آنتی اکسیدانی آن حفظ شود.
• افراد با معده حساس ممکن است به دلیل طعم تند تره دچار سوزش معده شوند؛ در این صورت، مصرف آن را محدود کنند.
3. شاهی
شاهی با طعم تند و تیز، یکی از مغذی ترین سبزی های خوردن است که به ویژه در فصل بهار طرفداران زیادی دارد.
ترکیبات مغذی:
• سرشار از ویتامین های C، A و K
• حاوی مواد معدنی مانند کلسیم، پتاسیم و ید
• غنی از گلوکوسینولات ها (ترکیبات ضدسرطان)
خواص درمانی:
• ضدسرطان: گلوکوسینولات های شاهی به پیشگیری از سرطان های ریه، سینه و روده کمک می کنند.
• سلامت استخوان ها: کلسیم و ویتامین K شاهی برای تقویت استخوان ها و پیشگیری از پوکی استخوان مفید هستند.
• تنظیم تیروئید: ید موجود در شاهی به عملکرد صحیح غده تیروئید کمک می کند.
• تصفیه خون: شاهی به دفع سموم از بدن و بهبود گردش خون کمک می کند.
• تقویت سیستم ایمنی: ویتامین C شاهی سیستم ایمنی را تقویت کرده و بدن را در برابر عفونت ها مقاوم می کند.
نکات مصرف:
• شاهی را تازه و خام مصرف کنید، زیرا پختن آن ممکن است برخی خواصش را کاهش دهد.
• به دلیل طبع گرم شاهی، افراد با طبع گرم باید در مصرف آن اعتدال را رعایت کنند.
4. جعفری
جعفری با برگ های سبز تیره و طعم ملایم، یکی از سبزی های مغذی و پرخاصیت است.
ترکیبات مغذی:
• سرشار از ویتامین های C، A و K
• حاوی آهن، فولات و کلسیم
• منبع آنتی اکسیدان هایی مانند آپیژنین
خواص درمانی:
• سلامت کلیه ها: جعفری به دلیل خاصیت ادرارآور، به دفع سموم و پیشگیری از سنگ کلیه کمک می کند.
• ضدالتهاب: آپیژنین موجود در جعفری التهاب را کاهش داده و از بیماری های مزمن پیشگیری می کند.
• تقویت استخوان ها: ویتامین K و کلسیم جعفری برای سلامت استخوان ها ضروری هستند.
• بهبود کم خونی: آهن و فولات جعفری به تولید گلبول های قرمز خون و پیشگیری از کم خونی کمک می کنند.
• سلامت پوست: ویتامین C جعفری به تولید کلاژن و حفظ جوانی پوست کمک می کند.
نکات مصرف:
• جعفری را به صورت خام یا به عنوان چاشنی در غذا مصرف کنید.
• زنان باردار باید از مصرف بیش ازحد جعفری پرهیز کنند، زیرا ممکن است باعث تحریک رحم شود.
5. نعناع
نعناع با عطر خنک و طعم تند، یکی از سبزی های پرطرفدار در سبزی خوردن است.
ترکیبات مغذی:
• حاوی ویتامین های A و C
• منبع منیزیم، پتاسیم و فیبر
• دارای منتول (ترکیب فعال با خاصیت خنک کننده)
خواص درمانی:
• بهبود گوارش: نعناع به تسکین علائم سندرم روده تحریک پذیر، نفخ و سوءهاضمه کمک می کند.
• تسکین سردرد: رایحه نعناع می تواند سردردهای میگرنی را کاهش دهد.
• ضدمیکروب: منتول نعناع خاصیت ضدباکتریایی و ضدویروسی دارد و به پیشگیری از عفونت ها کمک می کند.
• تازه کننده نفس: نعناع به دلیل خاصیت ضدباکتریایی، بوی بد دهان را از بین می برد.
• آرام بخش: نعناع به کاهش استرس و بهبود خواب کمک می کند.
نکات مصرف:
• نعناع را تازه یا به صورت دمنوش مصرف کنید.
• افراد مبتلا به رفلاکس معده باید در مصرف نعناع احتیاط کنند، زیرا ممکن است علائم را تشدید کند.
6. گشنیز
گشنیز با طعم خاص و عطر قوی، یکی از سبزی های پرکاربرد در آشپزی ایرانی است.
ترکیبات مغذی:
• سرشار از ویتامین های A، C و K
• حاوی فیبر، آهن و منیزیم
• منبع آنتی اکسیدان هایی مانند کورستین
خواص درمانی:
• سم زدایی بدن: گشنیز به دفع فلزات سنگین مانند سرب و جیوه از بدن کمک می کند.
• کاهش قند خون: گشنیز به تنظیم سطح قند خون در افراد مبتلا به دیابت کمک می کند.
• بهبود گوارش: گشنیز نفخ و سوءهاضمه را تسکین می دهد.
• سلامت پوست: آنتی اکسیدان های گشنیز از پیری زودرس پوست جلوگیری می کنند.
• ضدمیکروب: گشنیز خاصیت ضدباکتریایی داشته و به پیشگیری از مسمومیت غذایی کمک می کند.
نکات مصرف:
• گشنیز را تازه مصرف کنید تا عطر و خواص آن حفظ شود.
• برخی افراد ممکن است به طعم گشنیز حساسیت داشته باشند.
7. تربچه
تربچه با رنگ قرمز یا سفید و طعم تند، یکی از سبزی های پرخاصیت در سبزی خوردن است.
ترکیبات مغذی:
• غنی از ویتامین C و پتاسیم
• حاوی فیبر و آنتی اکسیدان ها
• منبع گلوکوسینولات ها
خواص درمانی:
• سم زدایی کبد: تربچه به پاکسازی کبد و بهبود عملکرد آن کمک می کند.
• سلامت گوارش: فیبر تربچه به بهبود هضم و پیشگیری از یبوست کمک می کند.
• ضدسرطان: گلوکوسینولات های تربچه از رشد سلول های سرطانی جلوگیری می کنند.
• کاهش وزن: تربچه کم کالری بوده و به دلیل فیبر بالا، احساس سیری را افزایش می دهد.
• سلامت پوست: ویتامین C تربچه به حفظ سلامت و شادابی پوست کمک می کند.
نکات مصرف:
• تربچه را با پوست مصرف کنید تا فیبر بیشتری دریافت کنید.
• افراد با مشکلات گوارشی مانند زخم معده باید در مصرف تربچه احتیاط کنند.
8. پیازچه
پیازچه با طعم ملایم تر از پیاز، یکی از سبزی های پرمصرف در سبزی خوردن است.
ترکیبات مغذی:
• سرشار از ویتامین های C، A و K
• حاوی فیبر، آهن و گوگرد
• منبع آنتی اکسیدان هایی مانند کورستین
خواص درمانی:
• سلامت قلب: ترکیبات گوگردی پیازچه به کاهش کلسترول و فشارخون کمک می کنند.
• تقویت سیستم ایمنی: ویتامین C پیازچه به پیشگیری از سرماخوردگی کمک می کند.
• سلامت استخوان ها: ویتامین K پیازچه برای تقویت استخوان ها مفید است.
• ضدالتهاب: آنتی اکسیدان های پیازچه التهاب را کاهش می دهند.
• بهبود گوارش: فیبر پیازچه به سلامت روده ها کمک می کند.
نکات مصرف:
• پیازچه را به صورت خام یا کمی تفت داده مصرف کنید.
• برگ های سبز پیازچه مغذی تر از قسمت سفید آن هستند.
فواید کلی مصرف سبزی خوردن :
• افزایش دریافت فیبر: سبزی های خوردن به بهبود گوارش، پیشگیری از یبوست و کاهش خطر بیماری های روده کمک می کنند.
• تقویت سیستم ایمنی: ویتامین C و آنتی اکسیدان های موجود در این سبزی ها بدن را در برابر بیماری ها مقاوم می کنند.
• کاهش خطر بیماری های مزمن: مصرف منظم سبزی خوردن به پیشگیری از بیماری های قلبی، دیابت و سرطان کمک می کند.
• کم کالری و مناسب برای کاهش وزن: سبزی خوردن کالری کمی دارد و به احساس سیری طولانی مدت کمک می کند.
• بهبود سلامت پوست و مو: ویتامین ها و مواد معدنی موجود در سبزی ها به حفظ جوانی پوست و تقویت موها کمک می کنند.
پرخاصیت ترین سبزی چیست؟
شاهی به دلیل داشتن مقادیر بالای ویتامین های C، A و K، کلسیم، ید و گلوکوسینولات های ضدسرطان، پرخاصیت ترین سبزی خوردن محسوب می شود و در بالا به خواص آن اشاره شده است.
نکات مهم در مصرف سبزی خوردن :
• شست وشوی دقیق: سبزی ها را به خوبی بشویید تا از آلودگی های میکروبی و شیمیایی پاک شوند.
• مصرف تازه: سبزی های خوردن را تازه مصرف کنید، زیرا نگهداری طولانی مدت ممکن است خواص آن ها را کاهش دهد.
• اعتدال در مصرف: برخی سبزی ها مانند شاهی یا نعناع ممکن است در صورت مصرف بیش ازحد عوارضی مانند تحریک معده ایجاد کنند.
• ترکیب متنوع: برای بهره مندی از تمامی خواص، انواع سبزی ها را در سبزی خوردن ترکیب کنید.
• توجه به حساسیت ها: برخی افراد ممکن است به سبزی هایی مانند گشنیز یا ریحان حساسیت داشته باشند.
نکاتی در مورد برخی سبزی های موجود در سبزی خوردن :
• خانم های باردار و شیرده باید با احتیاط ریحان بخورند!
در دوران بارداری و شیردهی خانم ها نباید بیش از حد معمول ریحان بخورند؛ در حد همان سبزی خوردن ایرادی ندارد ولی مقادیر زیاد و طولانی مدت ممکن است خطرناک باشد.
• مرزه نبین چه ریزه!
مرزه برای انسان مسمومیت یا عوارضی ندارد اما مصرف بیش از اندازه اش، به دلیل تند و تیزی ای که دارد، ممکن است التهاباتی را در مخاط دهان ایجاد کند.
• جعفری و حساسیت نوری!
جعفری گیاه قاعده آوری است مقادیر زیادش، بیش از 200 گرم در روز برای زنان باردار خطر سقط را به همراه دارد. ضمن این که بعضی افراد به گیاهان خانواده ی جعفری حساسیت دارند، به این ترتیب که اگر جعفری مصرف کنند و در معرض نور آفتاب قرار گیرند، روی پوست شان تاول و بثورات پوستی ظاهر می شود. به این عارضه حساسیت نوری می گویند و کسانی که این علایم را داشته باشند نباید گیاهان خانواده جعفری را مصرف کنند.
• نگهداری سبزی خوردن در یخچال
برای نگهداری سبزی خوردن در یخچال، ابتدا آن را پاک کنید و بشویید. سپس در پارچه ی نازکی بریزید و داخل یخچال بگذارید. در صورتی که مقدار سبزی زیاد است، برای این که سالم تر بماند، پس از پاک کردن، قسمتی را به صورت نشسته داخل کیسه بریزید و در یخچال نگه دارید و هنگام مصرف بشویید.
در پایان :
سبزی خوردن نه تنها به عنوان یک مکمل خوش طعم در سفره های ایرانی شناخته می شود، بلکه یک منبع غنی از ویتامین ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان هاست که به حفظ سلامت بدن کمک می کند. از تقویت سیستم ایمنی و بهبود گوارش گرفته تا پیشگیری از بیماری های مزمن، سبزی های خوردن فواید بی شماری دارند. با گنجاندن این سبزی ها در رژیم غذایی روزانه و رعایت نکات بهداشتی، می توانید از خواص بی نظیر آن ها بهره مند شوید و سلامتی خود را ارتقا دهید.
گردآوری: بخش آشپزی بیتوته