آیا روغن آفتابگردان برای سلامتی مفید است؟

مجموعه: خواص مواد غذایی

نحوه تهیه روغن آفتابگردان

کاربردها و خواص روغن آفتابگردان برای پخت‌وپز و سلامت بدن 

روغن آفتابگردان (به انگلیسی : Sunflower Oil) طلایی رنگ و سبک است و بیشتر از دیگر روغن های گیاهی حاوی ویتامین ای است. روغن آفتابگردان را به طور طبیعی از دانه های آفتابگردان استخراج میکنند و طعمی ملایم دارد. روغن آفتابگردان به عنوان روغن پخت پز مورد استفاده قرار می گیرد و به دلیل داشتن خواص نرم کنندگی در محصولات آرایشی هم کاربرد دارد. 

روغن آفتابگردان سرشار از چربی های اشباع نشده ، اسیدهای چرب امگا 6 ،  فاقد کلسترول و چربی اشباع کم است. روغن هایی که در دمای اتاق حالت مایع دارند بیشتر حاوی چربی های اشباع نشده هستند به همین دلیل است که روغن های گیاهی برای بدن سالم تر هستند. 

بالا بودن نقطه دود روغن آفتابگردان باعث شده است که بیشتر به عنون روغن سرخ کردنی مورد استفاده قرار بگیرد. روغن آفتابگردانی که با پرس سرد تهیه شده رنگی کهربایی و مزه ای ملایم دارد و روغن آفتابگردان تصفیه شده کم رنگ تر است. 

روغن آفتاب خاصیت خنک کنندگی و ضد التهاب دارد.

نقطه دود روغن آفتابگردان تصفیه نشده 107 درجه سانتیگراد است که بهتر است برای غذاهای سرد استفاده شود. بعد از تصفیه روغن افتابگردان ، برخی از مواد مغذی خود را از دست میدهد ولی نقطه دود آن به 232 درجه سانتیگراد می رسد که مناسب سرخ کردنی است. 

طرز تهیه روغن آفتابگردان

روغن آفتابگردان به دو روش پرس سرد و پرس گرم تهیه می شود. 

در روش پرس سرد ، پوست دانه ها گرفته شده و دانه ها را بین غلطک های فولادی فشرده میکنند تا روغنشان استخراج شود. محصول نهایی به نام روغن آفتابگردان فرابکر شناخته می شود مشکل این روش در این است که مقدار زیادی از دانه ها به صورت پسماند باقی می مانند.

در روش پرس گرم ، دانه ها قبل از مرحله استخراج کمی حرارت داده می شوند تا غلظت روغن پایین بیاید و موقع پرس کردن ، راحت تر و بیشتر از دانه ها خارج شود و نتیجه آن هدر رفت کمتر است. 

در برخی موارد نوعی ماده شیمیایی به نام هگزان به دانه ها اضافه می شود تا درصد استخراج روغن افزایش پیدا کند. بعد از استخراج روغن را می جوشانند تا هگزان از آن خارج شود و روغن آفتابگردان بکر باقی بماند. 

ارزش غذایی روغن آفتابگردان

مهم ترین اسید چرب روغن آفتابگردان ، اسید لینولئیک یا امگا 6 است. علاوه براین روغن آفتابگردان دارای اسید پالمتیک ، لیستین ، کاروتنوئید ، تکوفرولها ، ویتامین ای ، ویتامین آ و ویتامین دی است. 

این روغن سرشار از ویتامین ب 1، ب 5، ب 6 و ویتامین ث و مواد معدنی از جمله مس، فسفر، روی، منیزیم، فولات، پتاسیم، کلسیم، ریبوفلاوین، آهن و نیاسین است. 

هر 100 گرم روغن آفتابگردان حاوی مواد مغذی زیر است:   

خواص روغن آفتابگردان

پیشگیری از بیماری ها با روغن آفتابگردن

روغن آفتابگردان حاوی مقادیر بالایی ویتامین ای و توکوفرول است که از آسیب رادیکالهای آزاد به بدن که عامل ابتلا به سرطان هستند پیشگیری میکند.

کاروتنوئیدهای موجود در روغن آفتابگردان هم خواص ضد سرطانی دارند. ساخر خواص روغن آفتابگردان عبارتند از :

- پیشگیری از آرتریت روماتوئید

- پیشگیری از آسم

- پیشگیری از سرطان روده بزرگ

- پیشگیری از سرطان رحم ، ریه و پوست

- پیشگیری از آب مروارید

- کاهش گرگرفتگی در زنان یائسه

از نظر طب سنتی استفاده از روغن آفتابگردان برای درمان عفونت انگشتان پا موثر است و خاصیت ترمیم و بازسازی سریعتر زخم های حاصل از عفونت را دارد.

سلامت قلب با روغن آفتابگردان

بیش از 80 درصد چربی های روغن آفتابگردان ، چربی تک غیر اشباع است . مقدار قابل توجه اسید چرب موجود در روغن آفتابگردان به حفظ تعادل بدن کمک میکند . عدم وجود چربی های اشباع در این روغن به حفظ سطح کلسترول کمک میکند. 

این روغن سرشار از ویتامین ای ، کولیک و اسید فنولیک است که برای قلب مفیدند و به کاهش بیماریهای قلبی عروقی و احتمال حمله قلبی کمک میکند. 

خواص سلامتی روغن آفتابگردان

سلامت پوست با روغن آفتابگردان

روغن آفتابگردان سرشار از ویتامین آ و ویتامین ای است که برای حفظ سلامت پوست مفیدند. این ویتامین ها خاصیت آنتی اکسیدانی دارند و به بازسازی سلولهای آسیب دیده پوستی و کاهش آکنه ناشی از تجمع باکتری کمک میکنند. سبک و غیر چرب بودن این روغن باعث می شود که بدون مسدود کردن منافذ پوستی ، جذب پوست شود و مانند یک مرطوب کننده طبیعی عمل کند و باعث بهبود خشکی پوست شود. 

استفاده از روغن آفتابگردان به عنوان لوسیون روی پوست نوزادان نارس باعث کاهش احتمال عفونت پوستی در آن ها می شود. محتوای بالای ویتامین ای روغن آفتابگردان به کاهش چین و چروک پوستی کمک میکند و مانع از آسیب رادیکال های آزاد به پوست می شود و از بروز علایم پیری زودرس پیشگیری میکند. 

تقویت انرژی با روغن آفتابگردان

چربی های غیر اشباع بر خلاف چربی های اشباع به شما انرژی می دهند . روغن آفتابگردان باعث تخلیه گلیکوژن کبد به جربان خون می شود در نتیجه با افزایش سریع انرژی روبرو خواهید شد. 

سلامت موها با روغن آفتابگران

روغن آفتابگردان میتواند به کاهش وز شدن موها و افزایش نرمی و درخشندگی موها کمک کند. این روغن بافت سبکی دارد و به عنوان نرم کننده عمل میکند. برای این که موهایی نرم و ابریشمی داشته باشید میتوانید هفته ای یک بار این روغن را روی پوست سر خود ماساژ دهید. این روغن سرشار از اسید گاما آلفا لینولنیک است که از ریز موها جلوگیری کرده و در داروهای درمان ریزش مو مورد استفاده قرار می گیرد. 

فواید درمانی روغن آفتابگردان

بهبود سیستم ایمنی با روغن آفتابگردان

روغن آفتابگردان سرشار از آنتی اکسیدان است و با تقویت غضای سلولی مانع از ورود باکتری های و ویروس های به بدن می شود و در نتیجه بدن برای دفاع در بربر عفونت ها تقویت می شود. پروتئین موجود در این روغن حاوی پروتئینی است که به ساخت و ترمیم بافت ها و آنزیم های مختلف بدن برای حفظ عملکرد سالم کمک میکند. 

تقویت سیستم هاضمه با روغن آفتابگردان

روغن هایی که برای سرخ کردنی استفاده میکنید میتواند باعث سنگین شدن غذا و مشکلات گوارشی شود. روغن سرخ کردنی سالم باید سرشار از چربی های تک اشباع باشد . از آنجا که روغن آفتابگردان بسیار سبک است ، هضم آسانی داشته به راحتی در دستگاه گوارش تجزیه می شود. این روغن خاصیت ملین ملایمی دارد که به پیشگیری از یبوست کمک میکند. 

سلامت سیستم عصبی با روغن آفتابگردان

روغن آفتابگردان حاوی ویتامین های گروه ب است به سلامت سیستم عصبی کمک کرده و باعث تسکین و تقویت اعصاب در افراد مسن می شود. 

فولات یا اسید فولیک موجود در روغن آفتابگردان به ساخت سلولهای عصبی جدید کمک کرده و تریپتوفان موجود در آن باعث بهبود تولید سروتونین یا هورمون شادی می شود و باعث بهبود آرامش و درمان بی خوابی می شود. 

تنظیم سطح خون دیابتی ها با روغن آفتابگردان

مصرف متعادل روغن آفتابگردان میتواند به تنظیم سطح قند خون دیابتی ها کمک کند. 

عوارض روغن آفتابگردان

عوارض روغن آفتابگردان

با وجودی که روغن آفتابگردان مزایای سلامت زیادی دارد ولی زیاده روی در مصرف آن میتواند با عوارضی برای بدن همراه باشد. زیاده روی در مصرف روغن آفتابگردان باعث دریافت کالری اضافه در بدن و افزایش وزن می شود ، مصرف بیش از حد آن باعث پیشرفت آترواسکلروز در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 خواهد شد و خطر ابتلا به سرطان سینه و پروستات را افزایش میدهد. 

مقدار بالای امگا 6 : روغن آفتابگردان حاوی اسید لینولئیک یا امگا 6 بالایی است . با این که این اسید چرب برای بدن ضروری است و مقدار زیاد آن در مقابل امگا 3 یا اسید اولئیک می تواند باعث بروز التهاب در بدن شود. اسید لینولئیک در بدن تبدیل به اسید آراشیدونیک می شد که میتواند ترکیبات التهابی ایجاد کند. مصرف بیش از حد امگا 6 در نبود امگا3 که خاصیت ضد التهابی دارد میتواند اثرات منفی بر سلامت داشته باشد.

اکسیداسیون در دمای بالا : بالا رفتن دمای روغن آفتابگردان بیش از 180 درجه فارنهایت یا 82 درجه سانتیگراد میتواند باعث تولید آلدئید زیادی نسبت به دیگر روغن ها شود. آلدئیدها ترکیبات سمی هستند که به DNA سلول ها آسیب می رساند و منجر به بیماری های قلبی و آلزایمر می شود. روش پخت پز ملایم با حرارت کم میتواند روشی ایمن برای استفاده از روغن آفتابگردان باشد.

گردآوری : بخش تغذیه و آشپزی بیتوته