مرخصی زایمان/حق شما چیست و چگونه می توانید آن را دریافت کنید؟

مجموعه: اطلاعات مشاغل

مرخصی زایمان به زنان شاغل تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی تعلق می گیرد

مرخصی زایمان و مرخصی استعلاجی دوران بارداری

مرخصی زایمان

بسیاری از زنان شاغل درباره دوران بارداری خود نگرانند و تصور می کنند که اگر باردار شوند شغل خود را از دست داده و حقوقی نخواهند داشت. اما خوب است بدانید که تمامی بانوان در دوران بارداری خود می توانند طبق قانون از 9 ماه و بیشتر مرخصی استفاده کنند و در این دوران علاوه بر حقوق ماهیانه تمامی کمک هزینه های حقوق مانند عیدی، سنوات، حق مسکن و... را دریافت خواهند کرد. 

حقوق مادران باردار در دوران مرخصی زایمان دو سوم از آخرین حقوق دریافتی ایشان در شرکت محل کارشان است. لازم است بدانید تمامی مادرانی که تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی هستند حق استفاده از مرخصی زایمان را دارند. دوران 9 ماهه مرخصی زایمان مانند تعلیق از کار است و کارمند پس از پایان دوره مرخصی می تواند به کار خود بازگردد.

ضمنا این دوره برای وی سابقه کار حساب می شود و در صورت داشتن تنها 60 روز سابقه پرداخت بیمه قبل از دوران مرخصی حق بیمه وی نیز ماهانه توسط کارفرما پرداخت خواهد شد. 

طبق قانون مدت زمان مرخصی زایمان 9 ماه است

قوانین مربوط به مرخصی زایمان 

اگر در حال حاضر شاغل هستید و قصد بارداری دارید خوب است با قوانین مربوط به مرخصی زایمان آشنا شوید. بدیهی است که نداشتن برخی شرایط می تواند باعث شود شما نتوانید از حقوق دوران بارداری استفاده کنید. برخی از قوانین مرتبط با مرخصی زایمان به شرح زیر است:

• کسانی که بارداری یک یا دو قلو داشته باشند می توانند از 9 ماه مرخصی زایمان همراه با پرداخت حقوق و کمک هزینه و بیمه برخوردار شوند. 

• کسانی که سه قلو و بیشتر باردار باشند می توانند از یک سال و حتی بیشتر مرخصی زایمان همراه حقوق و بیمه برخوردار شوند.

• برای استفاده از مرخصی زایمان حتما کارفرما باید شما را بیمه کرده باشد و مرتب بیمه را به شرکت بیمه پرداخت کرده باشد. 

• تنها بیمه تامین اجتماعی شامل پرداخت حقوق مرخصی زایمان می شود و لذا اگر شما بیمه دیگری داشته باشید مثلا بیمه سلامت و ... این موارد شامل مرخصی زایمان نیستند. 

• برای استفاده از 9 ماه مرخصی شما می توانید قبل از زایمان از این مرخصی استفاده کنید به شرطی که دست کم 3 ماه آن بعد از زایمان شما بیفتد. 

• برای گرفتن مرخصی زایمان باید حداقل 2 ماه قبل از دوران بارداری برای شما بیمه پرداخت شده باشد در واقع این پرداختی دست کم یک یکسال قبل از زمان زایمان شما باشد. 

• دوران مرخصی زایمان برای شما سابقه کار حساب می شود و علاوه بر اینکه حقوق خود را می گیرید بیمه تان هم پرداخت می شود. 

• پس از پایان دوره مرخصی شما می توانید به کار خود باز گردید. در واقع شما تنها برای مرخصی از کار تعلیق شده اید و کارفرما موظف است پس از پایان مرخصی شما را مجدد به کار بپذیرد. اگر کارفرما از این موضوع سرباز زند یا نیروی دیگری به جای شما استخدام کرده باشد این به منزله اخراج از کار تلقی شده و شما می توانید از مزایای بیمه بیکاری استفاده کنید. با این حال اگر اصرار به برگشت به کار دارید می توانید از کارفرما شکایت کرده و به کارتان بازگردید. 

نحوه گرفتن مرخصی زایمان 

• در دوران استفاده از حقوق مرخصی زایمان به هیچ وجه نباید در سازمان یا مجموعه ای به کار مشغول باشید. در غیر این صورت حقوق شما قطع می شود. 

• تمامی مزایای کاری اعم از عیدی و سنوات و دیگر کمک هزینه ها به افرادی که در دوران مرخصی بارداری هستند همانند سایرین تعلق می گیرد. 

• براساس تصویب جدید مادران می توانند به شکل ماه به ماه و یا به شکل یکجا از حقوق مرخصی زایمان خود بهره ببرند. در حالی که در گذشته تنها می توانستند این مبلغ را به شکل یکجا دریافت کنند. 

قوانین مربوط به مرخصی استعلاجی در دوران بارداری

همان طور که تا اینجا متوجه شدیم مادران می توانند 9 ماه بعد از زایمان از مرخصی زایمان استفاده کنند یا اینکه قبل از زایمان و در دوران بارداری درخواست مرخصی زایمان دهند. با این حال حداقل سه ماه از دوران بارداری را باید سرکار باشند و پس از آن به مرخصی رفته و بعد از گذشت 9 ماه باز گردند.

انتخاب زمان آن می تواند بنا بر نظر پزشک یا درخواست خود مادر متفاوت باشد؛ اما چیزی که قانونا باید اجرا شود آن است که کارمند حداقل 3 ماه از این 9 ماه را باید به دوران پس از به دنیا آوردن فرزند خود اختصاص دهد. 

مرخصی استعلاجی با مرخصی زایمان تداخلی ندارد

در دوران بارداری ممکن است مادران به پزشک و استراحت نیاز داشته باشند. از آنجایی که این دوران خیلی حساس هست تمامی مادران در زمان بارداری خود می توانند از مرخصی استعلاجی همراه با حقوق بهره ببرند. با این حال این مرخصی تنها با نامه پزشک به فرد تعلق می گیرد.

بر مبنای قانون اگر کارمندی در زمان بارداری به 7 تا 15 روز مرخصی استعلاجی در سال نیاز پیدا کند می تواند با تاییدیه پزشک خود از این مرخصی استفاده کند. 

اگر زنان باردار به بیش از 15 روز مرخصی استعلاجی در دوران بارداری نیاز پیدا کنند و بین 15 تا 60 روز باشد باید پزشک معتمد سازمان تامین اجتماعی آن را تایید کرده و به کارمند تاییدیه بدهد.

اگر هم به بیش از 60 روز مرخصی استعلاجی برای مادر نیاز باشد موضوع باید به تایید شورای پزشکی سازمان تامین اجتماعی برسد. با این حال نکته ای که در مورد مرخصی استعلاجی وجود دارد این است که هیچ تداخلی با مرخصی زایمان نداشته و اگر مادر از مرخصی استعلاجی استفاده کند از دوران مرخصی زایمان وی کم نخواهد شد. در هر دو حالت نیز حقوق خود را از سازمان تامین اجتماعی اخذ می کند. 

مادران پس از دوره مرخصی زایمان می توانند به کار بازگردند

قوانین مربوط به دوران شیردهی مادران 

مادران پس از به دنیا آوردن فرزند و بازگشت به کار تا دو سال می توانند از حق شیردهی استفاده کنند. این حق در واقع یک زمان برای فراغت از کار و اختصاص به نوزاد برای شیردادن به وی است. در صورتی که تایید شود که نوزاد از شیر مادرش تغذیه می کند کارفرما موظف است مجموعا یک ساعت از زمان کار کارمند را به مرخصی شیردهی اختصاص دهد. 

این یک ساعت را مادر می تواند مدیریت کند. می تواند آن را به دو نیم ساعت یا حتی 4 تا 15 دقیقه تقسیم کرده و اگر نوزادش در مهد کودک یا مکانی نزدیک محل کار وی نگه داری می شود این زمان ها را به او شیر بدهد. معمولا نوزادان هر سه ساعت نیاز به شیر مادر دارند و به همین جهت مادر می تواند دو تا نیم ساعت برای این کار اختصاص دهد. بعضی مادران ترجیح می دهند این یک ساعت را به گونه دیگری استفاده کنند و به جای آن 1 ساعت زودتر از محل کار به خانه بروند. این با توافق کارفرما ایرادی ندارد. 

زمانی که مادر به کودک اختصاص می دهد جزو زمان کاری وی محاسبه می شود و کارفرما نمی تواند آن را از حقوق وی کسر کند مگر اینکه بیش از 1 ساعت زمان ببرد. توجه کنید که این حق هم مربوط به مادرانی است که تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار داشته باشند. 

دوره مرخصی زایمان می تواند قبل از زایمان شروع شود

مدارک لازم برای درخواست مرخصی زایمان 

اگر قصد دارید برای مرخصی دوران بارداری و حق زایمان خود اقدام کنید باید مدارک لازم را آماده و به شعبه تامین اجتماعی محل کارتان مراجعه کنید. این مدارک به شرح زیر است:

• دفترچه بیمه درمانی یا کد بیمه

• گواهی پزشک معالج شما

• تأییدیه مراجع پزشکی ذی ربط در پرونده پزشکی شما

• فتوکپی از تمامی صفحات شناسنامه پدر و مادر

• فتوکپی از شناسنامه فرزند ( در صورتی که در خواست پس از تولد نوزاد داده شده است)

• خلاصه پرونده مرخصی از بیمارستان ( در صورتی که درخواست پس از زایمان داده شده است)

برای درخواست مرخصی این مدارک باید به شعبه تامین اجتماعی که کارفرما بیمه شما را پرداخت می کند تحویل داده شود. با این وجود برای سهولت کار مادران باردار و به جهت شرایط آن ها می توان این درخواست را به شکل اینترنتی ارسال کرد و مدارک را هم به همان شکل بارگذاری نمود.

با این وجود شیوه درخواست اینترنتی تنها برای درخواست 6 ماه مرخصی زایمان فعال است؛ زیرا کمی قبل تر تنها قانون 6 ماه مرخصی زایمان را می پذیرفت و به همین جهت اگر می خواهید درخواست خود را کامل کنید باید به شعبه مراجعه حضوری داشته باشید. 

برای ارسال درخواست مرخصی زایمان 

کلام پایانی 

یکی از دغدغه های مادران و کسانی که قصد بارداری دارند نگرانی بابت دوران نقاهت و تعدیل شدن از کارشان است. اما یکی از امتیازاتی که سازمان تامین اجتماعی کشور برای مادران باردار در نظر گرفته حق و حقوق مربوط به دوران نقاهت بارداری یا همان مرخصی زایمان است. 

مادران باردار می توانند در کشور ما از 9 ماه مرخصی زایمان استفاده کنند و حقوق این دوران را به علاوه کلیه مزایا و حق بیمه خود اخذ کنند. همچنین پس از پایان دوره 9 ماهه کارفرمایان موظف هستند که کارمند را مجدد به کار بپذیرند. 

گردآوری: بخش دانش کسب و کار بیتوته