گیر کردن زبانه قفل؛ تشخیص سریع + راههای رفع مشکل
- مجموعه: خدمات فنی و تاسیسات
علت اصلی گیر کردن زبانه معمولاً عدم تراز درب است
علت گیر کردن زبانه قفل درب + راهحل های سریع و قطعی
تقریباً همهٔ ما حداقل یکبار جلوی درب خانه، آپارتمان، حیاط یا مغازه گیر کردهایم: دستگیره میچرخد ولی زبانه تکانی نمیخورد، یا زبانه نصفه بیرون مانده و درب نه کامل بسته میشود نه باز! این مشکل ۹۵٪ مواقع بدون نیاز به کلیدساز و فقط با چند ترفند ساده حل میشود.
شایعترین علت گیر کردن زبانه قفل، تجمع گرد و غبار و جرم است
۸ علت اصلی گیر کردن زبانه قفل
1. فرسودگی و لقی قطعات داخلی قفل/ فنر، پینها یا محور چهارگوش (شفت) بعد از چند سال شل یا شکسته میشود.
2. تجمع گرد و غبار، جرم و زنگزدگی/ بهخصوص در دربهای حیاط و پارکینگ که در مناطق مرطوب یا گرد و خاک زیاد
3. خرابی یا ضعیف شدن فنر زبانه/ فنر دیگر نمیتواند زبانه را بهسرعت به داخل یا بیرون بکشد.
4. نشست کردن یا کج شدن درب (عدم تراز) / زبانه دیگر دقیقاً روبهروی سوراخ کاور (صفحه مقابل) قرار نمیگیرد.
5. شل شدن یا شکستن محور چهارگوش دستگیره/ دستگیره میچرخد ولی حرکت به زبانه منتقل نمیشود
6. انبساط و انقباض در اثر گرما و سرمای شدید / درب آهنی تابستان و زمستان اندازهاش کمی تغییر میکند
7. نصب نادرست قفل یا کاور در ابتدا / زبانه از روز اول با زاویه اشتباه کار میخورد.
8. روانکاری اشتباه (استفاده طولانیمدت از WD-40 یا روغن مایع)/ جرم میگیرد و زبانه را قفل میکند.
زنگزدگی در دربهای حیاطی باعث چسبیدن زبانه به کاور میشود
۱۲ راهحل سریع و عملی (از ساده به پیشرفته)
1. اسپری روانکننده خشک یا پودر گرافیت (اولین و مؤثرترین کار)
• WD-40 فقط برای موقت! بهترین گزینه:
• پودر گرافیت خشک (در همه ابزارفروشیها موجود است)
• اسپری تفلون یا سیلیکون خشک مخصوص قفل
اسپری را مستقیم داخل قفل و روی زبانه بزنید، ۲–۳ دقیقه صبر کنید، دستگیره را چند بار بچرخانید.
2. ضربه آرام با چکش پلاستیکی یا دسته پیچگوشتی
خیلی آرام به بدنه زبانه ضربه بزنید و همزمان دستگیره را بچرخانید.
3. بلند کردن یا فشار دادن درب (تنظیم لحظهای تراز)
دستگیره را بگیرید و درب را کمی بالا ببرید یا به سمت چارچوب فشار دهید
معمولاً زبانه آزاد میشود و درب باز میشود.
4. چک کردن و جا انداختن محور چهارگوش (شفت)
اگر دستگیره شل است یا میچرخد ولی زبانه تکون نمیخورد:
• پیچهای دستگیره را باز کنید
• محور چهارگوش را دوباره صاف داخل مربع زبانه فشار دهید
• پیچها را محکم کنید.
5. تنظیم صفحه کاور (strike plate) روی چهارچوب
• پیچهای کاور را شل کنید
• کاور را ۱–۲ میلیمتر بالا، پایین، چپ یا راست جابهجا کنید تا دقیقاً روبهروی زبانه قرار بگیرد
دوباره پیچ کنید و تست کنید (۹۰٪ مشکلات عدم تراز با همین کار حل میشود).
هرگز با چکش محکم به زبانه نزنید؛ فقط ضربه خیلی آرام مجاز است
6. روغنکاری مجدد با پودر گرافیت بعد از تمیزکاری
اگر قفل خیلی جرم گرفته:
• با هوای فشرده یا برس کوچک داخل قفل را تمیز کنید
• سپس پودر گرافیت بزنید.
7. گرم کردن قفل در زمستان (یخزدگی)
سشوار را ۲۰–۳۰ ثانیه روی قفل بگیرید، سپس امتحان کنید.
8. چک کردن و تعویض فنر زبانه (اگر شکسته)
در قفلهای معمولی ایرانی و چینی فنر کوچک پشت زبانه است؛ اگر قطع شده باشد باید قفل باز شود و فنر عوض شود (کار ۵ دقیقهای کلیدساز).
9. سوهانکشی خیلی جزئی لبههای زبانه (فقط در مواقع اضطراری)
اگر زبانه با لبه کاور خوردگی دارد، با سوهان خیلی کم لبه را صاف کنید.
10. تعویض کامل سیلندر یا قفل (راهحل نهایی)
اگر قفل بالای ۱۰–۱۲ سال عمر دارد یا مدام گیر میکند، بهتر است قفل جدید بگیرید.
11. نصب قفل ضدسرقت یا هوشمند (پیشنهاد بلندمدت)
قفلهای هوشمند دیگر زبانه مکانیکی ندارند و این مشکل را کلاً حذف میکنند.
12. تماس با کلیدساز سیار شبانهروزی
اگر هیچکدام جواب نداد یا نمیخواهید ریسک کنید، کلیدسازهای سیار معمولاً ۱۵–۴۰ دقیقهای میرسند و بدون شکستن درب مشکل را حل میکنند.
نکات پیشگیری تا دیگر زبانه گیر نکند
• هر ۶–۸ ماه یکبار حتماً پودر گرافیت بزنید.
• دربهای آهنی حیاط را سالی یکبار رنگ کنید تا زنگ نزنند.
• اگر درب نشست کرده، زیر لولای پایین واشر فلزی بگذارید یا لولا را تنظیم کنید.
• از WD-40 فقط برای مواقع اضطراری استفاده کنید، نه دائمی
• دستگیرههای شل را فوری سفت کنید تا محور چهارگوش نشکند.
نشست کردن درب باعث میشود زبانه دقیقاً روبهروی کاور قرار نگیرد و گیر کند
سوالات متداول
1. دستگیره میچرخد ولی زبانه تکون نمیخورد، مشکل از کجاست؟
۹۹٪ مواقع محور چهارگوش (شفت) شل شده یا شکسته. پیچهای دستگیره را باز کنید، شفت را دوباره جا بیندازید و محکم کنید.
2. زبانه نصفه بیرون مانده و درب نه باز میشود نه قفل، چه کنم؟
اول اسپری WD-40 یا پودر گرافیت بزنید، بعد درب را کمی بالا ببرید یا به چارچوب فشار دهید و دستگیره را بچرخانید. معمولاً آزاد میشود.
3. WD-40 زدم ولی بعد از چند روز دوباره گیر کرد، چرا؟
WD-40 موقت است و بعد از چند روز جرم میگیرد. از این به بعد فقط پودر گرافیت یا اسپری تفلون خشک استفاده کنید.
4. درب آهنی حیاط در تابستان گیر میکند ولی زمستان نه، دلیلش چیست؟
گرما باعث انبساط چهارچوب و درب میشود و زبانه دیگر دقیق داخل کاور نمیرود. کاور را ۱–۲ میلیمتر بزرگتر کنید یا در گرما درب را کمی بلند کنید.
5. آیا میتوانم خودم فنر زبانه را عوض کنم؟
در قفلهای ایرانی و چینی معمولی بله؛ فقط کافی است قفل را از درب دربیاورید، فنر پشت زبانه را ببینید و عوض کنید.
6. درب ضدسرقت هم زبانهاش گیر میکند؟
بله، ولی خیلی کمتر. معمولاً بهخاطر نشست درب یا جرمگرفتگی است. در ضدسرقتها حتماً از پودر گرافیت استفاده کنید، چون روغن مایع به عایقها آسیب میزند.
7. کودک با اشیا داخل قفل کرده و زبانه گیر کرده، چطور باز کنیم؟
اول با انبردست دمباریک یا هوک سعی کنید جسم را بیرون بکشید. اگر نشد، کلیدساز با آندوسکوپ دوربیندار در ۲ دقیقه آن را درمیآورد.
8. چرا درب آپارتمان جدید از روز اول زبانهاش سفت است؟
معمولاً نصاب کاور را دقیق تنظیم نکرده. کافی است کاور را ۱ میلیمتر جابهجا کنید، مشکل برای همیشه حل میشود.
9. آیا میتوانم با چکش زبانه را عقب بکوبم؟
فقط در مواقع اضطراری و با چکش پلاستیکی یا چوبی، خیلی آرام! وگرنه زبانه کج میشود و بدتر گیر میکند.
نتیجهگیری
گیر کردن زبانه قفل در ۹۵٪ موارد با اسپری روانکننده خشک + تنظیم تراز درب + چک کردن محور چهارگوش در کمتر از ۱۰ دقیقه حل میشود. فقط کافی است علت اصلی را درست تشخیص دهید و با آرامش یکی یکی روشها را امتحان کنید. اگر همه روشها را امتحان کردید و هنوز مشکل داشتید، وقتش رسیده که قفل را عوض کنید یا به سراغ قفلهای هوشمند بروید که این دردسرها را برای همیشه حذف میکنند.
گردآوری:بخش دانش کسب و کار بیتوته
