بررسی علل اصلی شوره زدن آجر نما و راهکارهای رفع آن
- مجموعه: اخبار گوناگون
اما پس از اجرا، گاهی پدیده‌ای ناخوشایند ظاهر می‌شود: شوره زدن آجر. این اتفاق نه‌تنها ظاهر ساختمان را نازیبا می‌کند، بلکه نشانه‌ای از بروز مشکلات ساختاری یا اجرایی است که نیاز به بررسی و رفع فوری دارد. در این مقاله به دلایل اصلی شوره زدن آجر نما و روش‌های علمی و عملی برای پیشگیری و رفع آن می‌پردازیم.
شوره زدن آجر چیست؟
شوره یا سفیدک، رسوب نمک‌هایی است که روی سطح نمای آجری، به‌ویژه پس از بارندگی یا رطوبت زیاد، ظاهر می‌شود. این پدیده معمولاً به‌صورت لایه‌ای سفید، پودری یا بلوری دیده می‌شود که با لمس، به‌راحتی جدا می‌شود. شوره ممکن است بلافاصله پس از اجرای نما یا حتی پس از گذشت چند ماه روی سطح آجر نسوز نمایان شود.
دلایل اصلی شوره زدن آجر نما
شوره زدن آجر نما یکی از مشکلات رایج در ساختمان‌سازی است که اغلب پس از اتمام کار نمایان می‌شود. این پدیده در اثر ترکیب رطوبت با نمک‌های محلول موجود در مصالح ایجاد می‌شود و نمای ساختمان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. شناخت دلایل آن، گام اول در پیشگیری و رفع اصولی است. در برخی موارد کارفرمایان بر این باورند که استفاده از متریال های قدیمی تر، احتمال شوره زدن را افزایش می دهد. به همین دلیل از متریال هایی مانند خرید آجر قزاقی نما اجتناب می کنند. این درحالیست که شوره روی آجر به دلایل مختلفی که در ادامه به آن می پردازیم، رخ خواهد داد.
شوره زدن اجر به دلیل وجود نمک‌های محلول در آب مصالح
مهم‌ترین عامل شوره، وجود نمک‌های محلول در مصالحی مانند آجر، سیمان، ملات و حتی آب مصرفی در ساخت‌وساز است. زمانی که این نمک‌ها به کمک رطوبت حرکت کرده و به سطح آجر می‌رسند، پس از تبخیر آب به‌صورت کریستال‌های سفید باقی می‌مانند. این نمک ها به وضوح روی سطح رنگی انواع آجرها مانند آجر نما طوسی دیده می شوند.
شوره زدن سطح آجر رطوبت و نفوذ آب
رطوبت از طریق باران، شست‌وشو یا حتی رطوبت زیرسطحی ممکن است وارد دیواره آجری شود. اگر مسیر خروج این رطوبت به‌درستی طراحی نشده باشد، باعث حرکت نمک‌ها به سطح و ایجاد شوره خواهد شد.
استفاده از ملات یا دوغاب غیر استاندارد دلیل دیگر شوره روی آجر
استفاده از ملات یا دوغاب حاوی آهک و نمک‌های محلول، احتمال بروز شوره را افزایش می‌دهد. حتی اگر آجر نسوز باکیفیت خریداری شده باشد، کیفیت پایین ملات می‌تواند تمام زحمات را بر باد دهد.
عدم عایق‌کاری صحیح دیوار و شوره آجرنما
اگر دیوار آجری فاقد پوشش‌های ضد رطوبت باشد، به‌مرور زمان آب به داخل سازه نفوذ می‌کند و چرخه تبخیر و رسوب آغاز می‌شود.
کیفیت پایین آجر یا جذب آب بالا
برخی از آجرهای ارزان‌قیمت یا نامرغوب، جذب آب بالایی دارند که زمینه‌ساز شوره خواهند بود. خرید آجر نسوز با کیفیت، گام اول در پیشگیری از این پدیده است.
انواع شوره روی آجر نما را بشناسید
* شوره اولیه: در چند هفته اول بعد از اجرا ایجاد می‌شود و معمولاً با شست‌وشو از بین می‌رود.
* شوره ثانویه: در بلندمدت و به دلیل عوامل ساختاری و نفوذ رطوبت مکرر به وجود می‌آید.
* شوره سخت: این نوع شوره به مرور سخت و متراکم شده و پاک‌سازی آن بسیار دشوارتر است.
راهکارهای جلوگیری از شوره زدن آجر
پیشگیری همیشه بهتر از درمان است؛ برای جلوگیری از شوره زدن آجر باید در مراحل مختلف ساخت‌وساز، از انتخاب مصالح تا اجرای دقیق و استفاده از عایق‌های مناسب، دقت ویژه داشت. این اقدامات مانع نفوذ رطوبت و حرکت نمک به سطح آجر می‌شوند.
جلوگیری از شوره آجر نما با خرید مصالح باکیفیت
اولین و مهم‌ترین اقدام، خرید آجر نسوز و سایر مصالح ساختمانی از تولیدکنندگان معتبر است. آجرهای با جذب آب پایین و بدون ناخالصی، کمتر دچار شوره می‌شوند.
عایق‌کاری اصولی آجر برای جلوگیری از شوره آجر
استفاده از پوشش‌های ضد آب مانند عایق‌های نفوذناپذیر، ژل‌های نانو یا ایزوگام در پشت دیوار آجری باعث جلوگیری از ورود رطوبت و درنتیجه کاهش شوره می‌شود.
اجرا نمای آجری توسط تیم حرفه‌ای
اشتباهات اجرایی مانند رطوبت زیاد ملات، زمان‌بندی نامناسب یا اجرای نادرست بندکشی می‌تواند احتمال شوره را افزایش دهد. استفاده از نیروی ماهر بسیار حائز اهمیت است.
استفاده از افزودنی‌های ضد شوره برای نما
برخی مواد شیمیایی قابل‌اضافه به ملات می‌توانند جلوی ایجاد شوره را بگیرند. این مواد عمدتاً از خانواده ضد شوره‌ها یا واترپروف‌ها هستند که به‌صورت مایع یا پودر به ملات اضافه می‌شوند.
طراحی شیب مناسب نمای اجری
ایجاد شیب مثبت در نما و لبه‌های سازه باعث هدایت آب به بیرون شده و مانع نفوذ آن به داخل دیوار می‌شود.
روش‌های پاک‌سازی و رفع شوره آجر
اگر شوره روی نمای آجری ظاهر شد، روش‌های مختلفی برای پاک‌سازی آن وجود دارد. از برس کشیدن خشک گرفته تا استفاده از محلول‌های اسیدی یا ترکیبات شیمیایی تخصصی، هر روش بسته به نوع شوره و شدت آن می‌تواند کارآمد باشد. رعایت نکات ایمنی و فنی در این مرحله ضروری است.
شست‌وشوی خشک نمای آجری
در صورت وجود شوره سبک یا اولیه، می‌توان با استفاده از برس‌های نرم یا فرچه سیمی سطح آجر را تمیز کرد. این روش برای نمایی که تازه دچار شوره شده، بسیار مؤثر است.
شست‌وشوی مرطوب نمای ساختمان
استفاده از آب پرفشار به همراه فرچه، بدون افزودن مواد شوینده، می‌تواند شوره‌های سطحی را حذف کند. دقت شود که شست‌وشو از بالا به پایین انجام گیرد تا آلودگی پخش نشود.
استفاده از محلول‌های اسیدی برای از بین بردن شوره آجر
در مواردی که شوره سخت یا مقاوم باشد، می‌توان از محلول‌های رقیق‌شده اسیدی مانند جوهرنمک یا اسیدکلریدریک با نسبت مناسب (مثلاً ۱:۱۰ با آب) استفاده کرد. پس از استفاده، حتماً سطح را با آب فراوان بشویید تا آثار اسید باقی نماند.
مواد شیمیایی تخصصی
محلول‌هایی به‌صورت تجاری برای حذف شوره وجود دارند که مخصوص نماهای آجری طراحی شده‌اند. این مواد بدون آسیب زدن به رنگ یا سطح آجر، شوره را حل کرده و از بین می‌برند.
نقش نگهداری و نظارت پس از اجرا
حتی اگر همه مراحل طراحی و اجرا با دقت انجام شده باشد، نگهداری مناسب نما پس از اجرا نیز بسیار مهم است. بررسی‌های دوره‌ای برای تشخیص زودهنگام علائم شوره، تمیزکاری منظم و جلوگیری از تماس دائم آب با نما، در پیشگیری از بروز مجدد شوره بسیار مؤثر است.
نتیجه‌گیری
شوره زدن آجر نما یکی از چالش‌های متداول در پروژه‌های ساختمانی است که علاوه بر کاهش زیبایی ظاهری، ممکن است نشانه‌ای از مشکلات ساختاری باشد. با خرید آجر نسوز باکیفیت، رعایت اصول اجرا، استفاده از مواد مناسب و مراقبت مستمر از نما، می‌توان تا حد زیادی از این مشکل جلوگیری کرد. در صورت بروز شوره نیز راهکارهای مختلفی از شست‌وشوی ساده تا استفاده از مواد شیمیایی تخصصی وجود دارد که با انتخاب صحیح، می‌توان نمایی تمیز، زیبا و ماندگار داشت.
