آموزش کاشت زعفران و شرایط کاشت و پرورش زعفران مرغوب



نحوه کاشت زعفران,کاشت پیاز زعفران,کاشت زعفران

زمین های گرم و خشک جای مناسبی برای کاشت زعفران است

 

آموزش کاشت زعفران

کاشت زعفران در آب و هوای معتدل باید انجام گیرد. در تهیه زمین به منظور کاشت زعفران لازم است توجه و دقت خاصی معمول شود. از مرداد ماه تا مهر ماه می توان به کاشت زعفران اقدام نمود.

پرورش زعفران

زعفران (Crocus sativus) از تيره زنبق سانان (Iridaceae) می باشد. زعفران گياهی است علفی، چند ساله، دارای کورم ( پداژه ) سفيد رنگ که روی آن جوانه های راسی و جانبی وجود دارد. ريشه افشان، کوتاه و به طور معمول از قاعده کورم بر روی يک دايره خارج می شود. گل شامل گلپوش 6 قطعه ای 3 کاسبرگ و 3 گلبرگ، همرنگ و خوشبو، دارای 3 پرچم با بساک زرد رنگ، مادگی آن دارای خامه سفيد، کلاله 3 شاخه ای و قرمز رنگ است.

 

برگ ها باريک و بلند به رنگ سبز تيره يا چمنی به طول حدود 20 تا 50 سانتیمتر، به تعداد 11- 5 برگ، گل ها و برگ ها داخل لوله ای غشايی به نام اسپات (چمچه) قرار می گيرند که وظيفه حمايت برگ و گل تا خارج شدن از خاک را به عهده دارد. اين گياه سه گان می باشد و توليد بذر نمی کند.

 

روش کاشت زعفران

از روش های مختلف برای کشت زعفران استفاده می شود:

 

کشت کپی و چاله ای

 کشت نواری

 کشت کپه ای زعفران

 

در این روش توسط بیل اقدام به حفر چاله به عمق و عرض ۲۰ تا ۲۵ سانتیمتر می نماییم در این مرحله یک نفر به تعداد ۳ تا ۱۵ عدد پیازچه در داخل هر چاله قرار داده و نفر بعدی اقدام به پوشاندن پیازچه ها توسط بیل می نماید و سطح زمین را مسطح می کند، فاصله هر چاله با چاله بعدی بین ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر در یک ردیف  و با ردیف کناری ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتر را در نظر می گیرند.

 

کشت نواری زعفران

این روش به دو صورت انجام می گیرد :

 کشت نواری معمولی با تراکم کم ۳ تا ۴ تن در هکتار

 کشت آرمانی با تراکم ۸ تا ۱۰ تن در هکتار

 کشت نواری معمولی با تراکم ۳ تا ۴ تن در هکتار

 

در این روش اقدام به حفر زمین به صورت شیاری توسط بیل یا تراکتور به عمق ۲۵ تا ۳۰ سانتی متر می نماییم، چند نفر شروع به چیدن پیازچه ها با فاصله هر پیازچه از هم ۸ تا ۱۰ سانتیمتر می نمایند، در مرحله بعد با بیل یا تراکتور اقدام به حفر شیار بعدی می‌نماییم و خاک شیار جدید را به روی شیاری که پیازچه زعفران داخل آن چیده شده انتقال میدهیم، فاصله هر شیار با شیار کناری ۳۰ تا ۴۰ سانتی متر می باشد متوسط برداشت در این روش از سال سوم به بعد ۱۲ تا ۱۵ کیلوگرم در هر هکتار می باشد.

 

کشت آرمانی زعفران

این روش دقیقا مشابه کشت نواری معمولی با تراکم ۳ تا ۴ تن در هکتار می باشد با این تفاوت که فاصله پیازچه ها با پیازچه کناری ۴ تا ۵ سانتی متر و فاصله هر شیار با شیار کناری ۲۰ تا ۳۰ سانتی متر می باشد، در این روش تراکم پیازچه در واحد سطح ۸ تا ۱۰ تن در هکتار می باشد متوسط برداشت زعفران در این روش از سال سوم به بعد ۲۰ تا ۲۵ کیلوگرم در هکتار می باشد.

 

آب و هوای مناسب جهت کاشت و پرورش زعفران

زعفران گیاهی است گرمسیری و در نقاطی که آب و هوای معتدل داشته و دارای تابستان های گرم و خشک و آفتابی و پاییز و زمستان نسبتا ملایم دارد، به خوبی رشد می کند و می شود در این مناطق کاشت زعفران را انجام داد. لازم به ذکر است که این موضوع ممکن است در همه شرایط صادق نباشد زیرا احتمال دارد گیاه به صورتی با محیط سازگار شود چنانچه در همدان که در ردیف شهرهای سردسیری ایران است، زراعت و کاشت زعفران نتایج رضایت بخشی داده است.

 

پیاز زعفران تابستان فعالیت ندارد، دوره بیداری و فعالیت آن از حدود آبان تا اردیبهشت است و با شروع فصل گرما برگ هایش زرد شده و می خشکد و پیاز به خواب می رود پس زمین های گرم و خشک جای مناسبی برای کشت زعفران است.

 

تهیه زمین و طرز کاشت زعفران:

کاشت زعفران,زمان کاشت زعفران,مراحل کاشت زعفران

بهترین نوع خاک برای کاشت زعفران خاک شنی ـ رسی است که مقدار کمی آهک داشته باشد

 

در تهیه زمین به منظور کاشت زعفران لازم است توجه و دقت خاصی معمول شود ابتدا در فرصتهای مناسب در پائیز یا زمستان زمین مورد نظر را شخم عمیق می‌زنند درصورتی که شرایط مناسب نبوده یا دسترسی به تراکتور مقدور نباشد می‌توان شخم را در پایان بهار یا اوایل تیرماه نیز انجام داد.

 

در زراعت مکانیزه زعفران زمین را در پاییز سال قبل از کشت با گاو آهن شخم عمیق می زنند در بهار پس از قطع بارانهای بهاری خاک را با انجام شخم متوسط ضمن سله شکنی از وجود علفهای هرز پاک می‌کنند در مرداد یا شهریور پس از پخش 80 - 40 تن کود حیوانی و 200 کیلوگرم فسفات آمونیوم زمین را به صورت فارو درمی‌آورند و برای کاشت زعفران آماده می‌کنند.

 

خاک مناسب جهت کاشت و پرورش زعفران

زعفران در زمین های شور، رسی یا خیلی شنی رشد نمی کند بلکه بهترین نوع خاک برای رشد آن خاک شنی ـ رسی است که مقدار کمی آهک داشته باشد، PH خاک باید بین 8 ـ 7 بوده، خاک مزرعه حاصلخیز و شیرین بوده و از علف های هرز پاک باشد در ضمن کاشت گیاه زعفران را باید در زمینی باشد که از چند سال قبل در آن زعفران کشت نشده باشد.

 

"زمان کاشت زعفران"

از مرداد ماه تا مهر ماه می توان به کاشت زعفران اقدام نمود. پس از کاشت پیاز زعفران در زمین به مدت 7 ـ 4 و در بعضی مناطق تا 10 سال باقی مانده و محصول می دهد و از این نظر احتیاجی به کاشت مجدد زعفران در سال های بعد ندارد.

 

تهیه پیاز زعفران

در این مرحله باید به دنبال پیاز زعفران مرغوب جهت انتقال به خاک باشیم، پیاز باید سالم و به دور از هر نوع آلودگی کنه و قارچ باشد بهترین زمان برای تهیه پیاز از اوایل تیرماه تا اواخر شهریور ماه می باشد. باید حساسیت زیادی در انتخاب پیاز داشته باشیم چون مهمترین و اساسی ترین مسئله در کشت زعفران انتخاب پیازچه سال می باشد.

 

بعد از تهیه پیاز باید هرچه سریعتر اقدام به کشت آن نماییم زیرا پیازچه وقتی که در هوای آزاد قرار دارد در معرض انواع آفت و بیماری ها می باشد و دلیل دوم اینکه در صورت جمع کردن توده ای پیاز در یکجا باعث افزایش دمای پیازچه ها شده و این شرایط منجر می‌شود که قوه نامیه پیازچه به شدت پایین بیاید و شرایط برای انواع بیماری ها افزایش یابد، هرچقدر فاصله بین آوردن پیازچه ها تا کاشت آنها کمتر باشد بهتر است.

 

عملیات کاشت پیاز زعفران:

کاشت زعفران,کاشت گیاه زعفران,روش کاشت زعفران

برای کاشت زعفران 5 - 4 نفر شرکت می‌کنند

 

برای کاشت پیاز زعفران ابتدا چاله‌های یک ردیف را با بیل درمی‌آورند و در داخل هر چاله از 15 - 3 پیاز قرار می‌دهند. عمق کاشت پیاز زعفران 20 - 15 سانتیمتر در نظر گرفته و در موقع کاشت سر پیازها باید رو به بالا قرار گیرد. پیازها در عمق 20 سانتیمتری در زمستان از سرما و یخبندان و سایر تنشهای محیطی و در تابستان از گرما زدگی مصون می‌مانند.

 

برای کاشت زعفران 5 - 4 نفر شرکت می‌کنند به این ترتیب که یک نفر با بیل چاله‌ها را درمی‌آورند دو نفر پیازهای قابل کشت را به صورت دسته‌های 3 تا 5 یا 15 تائی انتخاب می کنند.

 

نفر چهارم پیازها را در داخل چاله ها قرار می دهند و بقیه نفرات کار خود را ادامه می دهند تا تمام زمین زعفران کاشته شود. سرانجام سطح مزرعه را که نامسطح شده با بیل یا ماله ای که صاف و فشرده می‌سازند تا پیازها به خاک بچسبد. زمین کشت شده به همین صورت تا موقع آبیاری پائیزه رها می‌شود قبل از آبیاری در حدود 20 - 10 تن کود حیوانی کاملا پوسیده با بیل در سطح زمین پخش می‌نمایند. پس از انجام عمل کاشت زعفران روی شیارها را با ماله پوشانده و زراعت ردیفی به نظر می‌رسد. 

 

مقدار و نوع پیاز زعفران:

پرورش زعفران,کاشت زعفران,کاشت پیاز زعفران

مقدار لازم پیاز برای کشت زعفران در هر هکتار 2 تن غده می باشد

 

پیاز زعفران باید درشت، سالم، بدون زخم، شاداب و عاری از هر نوع بیماری بوده و سن آنها از 7 سال تجاوز نموده و پوست های اضافی و کپه هر پیاز را جدا می کنند. (کپه همان جای ریشه زایی در ته پیاز است که چوب پنبه ای و خشک می باشد) برای اینکه غده ها پس از کاشت زعفران مورد حمله آفات و امراض قرار نگیرند بهتر است قبل از کاشت زعفران با سموم جیوه ای از قبیل سرزان، تری تیزان، گرانوزال و برای هر 100 کیلو پیاز 500 ـ 300 گرم سم مصرف نمود.

 

مقدار لازم پیاز برای کاشت زعفران در هر هکتار 2 تن غده می باشد. اگر در سال هفتم به بعد غده ها بیرون آورده نشوند گیاه ضعیف شده و غده ها پوک می گردند و پس از یکی دو سال به کلی از بین می روند. در سال هفتم مقدار غده ای که از زمین می توان بیرون آورد 5 برابر مقدار کشت شده در سال اول است.

 

دمای لازم برای کاشت زعفران

به طور متوسط زعفران در مناطقی که حداکثر دمای ۳۵ الی ۴۰ درجه سانتیگراد و ارتفاع بین ۱۳۰۰ تا ۲۵۰۰ متر از سطح دریا و زمستان متوسط با تجربه چند بار ( ۳ الی ۵ بار ) یخ زدگی و دمای حداقل -۵۰ درجه، عملکرد خوبی را به جا می گذارد.

 

مقدار و نوع کود برای کاشت زعفران:

گیاه زعفران به مواد غذایی فراوانی احتیاج دارد. از دادن کود تازه حیوانی بایستی خودداری شود و فقط کود پوسیده استفاده نمود. به طور کلی در هر هکتار زعفران کاری نیاز به 50 ـ 30 تن کود حیوانی پوسیده به همراه 200 کیلوگرم کود شیمیایی مثل فسفر و پتاس به زمین داده می شود. مصرف 100 کیلو کود اوره به همراه 15 ـ 10 تن کود حیوانی برای هر سه سال یک بار می تواند بهترین پیشنهاد برای کشاورز زعفران کار به حساب آید.

 

نحوه آبیاری بعد از کاشت زعفران

نحوه کاشت زعفران,کاشت زعفران,پرورش زعفران

پس از کاشت پیاز زعفران تا زمان برداشت محصول مزرعه را فقط یک بار باید آبیاری نمود

 

پس از کاشت پیاز زعفران در زمین مزرعه را باید بلافاصله آبیاری کرد در صورتی که قبل از کاشت زعفران مزرعه آبیاری شده باشد می توان آبیاری را چند روز پس از کاشت انجام داد. زعفران گیاهی است مقاوم به کم آبی و اولین آبیاری پاییزه باید حتما 15 روز قبل از بیرون آمدن ساقه گل ها انجام گیرد.

 

اگر آبیاری جلوتر از مهرماه و به کرات انجام شود ابتدا برگ ها ظاهر می شوند و سپس گل ها پدیدار می گردند و در این صورت چیدن گل ها به سختی انجام خواهد گرفت و چه بسا گل ها بین برگ ها باقی مانده و از بین خواهند رفت.

 

پس از کاشت پیاز زعفران تا زمان برداشت محصول مزرعه را فقط یک بار باید آبیاری نمود چون زعفران گیاهی مخصوص مناطق خشک است بنابراین به آب زیاد احتیاج ندارد ولی اگر بعد از برداشت محصول در طول زمستان چند آب به مزرعه داده شود، به درشت شدن پیاز زعفران کمک می کند.

 

سله شکنی پس از کاشت زعفران

بعد از آبیاری اول به محض گاورو شدن زمین سطح مزرعه باید سله شکنی شود به نحوی که پیازها صدمه نبینند بهترین وسیله سله شکنی کج بیل و بیل شیار دار و گاو آهن ایرانی و کولتیواتر است. سله شکنی باعث می‌شود که گلها به آسانی از خاک بیرون آمده و کود حیوانی با خاک مخلوط گردد.

 

در مواقعی که زارع نتوانسته باشد به زمین خود کود دهد قبل از اجام آبیاری می‌توان کود لازم را در سطح خاک پخش نموده و با شخم سطحی با خاک مخلوط نمود و بعد از این عمل که در واقع حکم سله شکنی را دارد جهت هموار نمودن زمین و چسباندن خاک به پیازهای زعفران زمین را ماله می‌کشند.

 

پس از کاشت و برداشت رعفران باید علفهای هرز از بین برد

کاشت زعفران,زمان کاشت زعفران,کاشت پیاز زعفران

اولین وجین زعفران بعد از برداشت گل های زعفران می باشد

 

علف های هرز از طریق رقابت با گیاه زعفران از نظر آب و مواد غذایی و نور خورشید سبب کاهش محصول می‌شود علاوه بر این ممکن است در مراحل کاشت زعفران و برداشت زعفران مزاحمتهایی ایجاد و میزبان تعدادی از بیماریها و حشرات و بخصوص نماتد باشد.

 

وجین مزرعه در هر موقع که علفهای هرز رشد کردند ضروری است. در مزارع زعفران اولین وجین بعد از آبیاری دوم انجام و این وجین باعث از بین رفتن علفهای هرز مزرعه زعفران می‌گردد.

 

بطور معمول اولین وجین زعفران بعد از برداشت گلهای زعفران و دومین آن در صورت لزوم به فاصله در حدود یک ماه قبل از آب سوم انجام می‌شود. در مورد مبارزه شیمیایی با علفهای مزرعه باید توجه کرد که چون اثر این علف کشها بر روی گیاه آزمایش نشده لذا باید به هنگام رشد بوته‌های زعفران از مصرف علف‌کش‌های شیمیایی خودداری شود. 

 

برداشت زعفران:

کاشت گیاه زعفران,کاشت زعفران,مراحل کاشت زعفران

عملیات برداشت زعفران حدودا 25 ـ 15 روز به طول می انجامد

 

مزرعه زعفران در سال اول محصول قابل توجهی نخواهد داد و فقط تعدادی از غده هایی که درشت بوده و ذخیره غذایی کافی داشته اند گل داده و تولید محصول می کند. معمولاً اواسط آبان ماه گل های بنفش رنگی در مزرعه ظاهر می شود و به محض پیدایش اولین گل برداشت آغاز شده و تقریبا سه هفته ادامه دارد.

 

موقعی که گل ها ظاهر می شوند، مزرعه زعفران خوش منظره، معطر و به رنگ ارغوانی یا بنفش خوش رنگی در می آید و یکی از زیباترین چشم اندازهای طبیعت را زمانی می توان دید که مزرعه زعفران به گل نشسته است زیرا در آغاز سرما و خزان کلیه گیاهان که هیچ گلی در صحرا نیست گل می دهند.

 

برای چیدن گل ها پیش از آنکه خورشید صبحگاهی اشعه نارنجی خود را بر مزرعه پوشیده از گل بتاباند، برداشت شروع و تا ساعت 9 صبح ادامه می یابد. عملیات گل چینی حدودا 25 ـ 15 روز به طول می انجامد.

 

گردآوری: بخش علمی بيتوته

کالا ها و خدمات منتخب

      ----------------        سیــاست و اقتصــاد با بیتوتــــه      ------------------

      ----------------        همچنین در بیتوته بخوانید       -----------------------