چگونه با کودک عصبی برخورد کنیم؟

مجموعه: والدین موفق

رفتار با کودک پرخاشگر

در بزرگسالی این رفتارها بصورت رفتارهای خشن، اعتياد به مخدرها ، جرم و استعمال ماده های دخانی خود را نشان ميدهد . بطور کلی بیش تر جرم هایی که در بزرگ سالی رخ ميدهد منشأ در کودکی دارد. در این زمينه روانشناسان معتقد هستند که رفتارهای پرخاشگر و تند بچه ها در آينده سبب بروز جرم و رفتارهای بزهکارانه ميشود .

بهتر است بدانید عوامل مختلفی سبب بوجود آمدن رفتارهای عصبی و پرخاشگر در کودکان ميشود . همچنين این عوامل در بین دختران و پسران دارای الگوی متفاوتی است. اگر این رفتارها در کودکی درمان نشود در آينده سبب مشکلاتی مانند طلاق، ابتلا به بیماري های گوناگون، تحصیلات پائین و در نتيجه سطح درامد پائین خانواده ميشود .

علایم کودک پرخاشگر

علایم کودک پرخاشگر و عصبی

کودکان ناکام

ناکامی یکی از مسائلی است که به پرخاشگری می انجامد. هنگامی که کودک به مقصود خویش دست نیابد و ناکام شود، یکی از رفتارهایی که از وی سر ميزند پرخاشگری است.

با کودکتان حرف بزنید و تلاش کنید علل بداخلاقی اش را بفهمید. فهمیدن این که چه چیزی سبب بداخلاقی وی شده است در واقع کلید این معما است که چطور به وی کمک کنید که هم حس بهتری پیدا کند و هم رفتاری بهتر داشته باشد.

استرس

یکی از عواملی که سبب بوجود آمدن نشانه های بچه عصبی ميشود ، استرس و عفونت های ویروسی در حین حاملگی است. درصورتی که در زمان حاملگی مادر همیشه دچار اضطراب شود نتيجه آن، بچه ای با رفتار پرخاشگر ميشود . در نتيجه بهتر است در حین حاملگی بیش تر مواظب باشید تا در آينده دچار پشیمانی نشوید. آغاز این رفتار از ۲ سالگی است و تا ۴ سالگی ادامه می یابد. دختران نسبت به پسران بیش تر در معرض رفتارهای پرخاشگرانه هستند، در نتيجه به مراقبت از دخترها نسبت به پسران پیشنهاد شده است. درصورتی که فرزند شما دارای نشانه های عصبی و پرخاشگرانه هستند بهتر است از یک مشاوره در این زمينه راهنمايي بخواهید.

افسردگی

پرخاشگری و بداخلاقی در بچه ها اگر با نشانه های ديگر همراه باشد، میتواند نشانه ای از افسردگی باشد که در اینصورت لازم است شرایط زندگی کودک تمام و کمال مورد بررسی قرار گیرد.

براي درمان پرخاشگری در بچه ها نخستین گام این است که نوع پرخاشگری آن ها و علت آنرا براساس توضیحاتی که ارائه شد شناسایی کنیم؛ و پرخاشگری را بصورت موردی برطرف نماییم.

الگوپذیری کودکان از والدین

یکی از دلایل بسیار مهم پرخاشگری در بچه ها، یادگیری است؛ یعنی کودکانی که الگوهای رفتاری پرخاشگرانه داشته اند، شبیه الگوهای خود رفتار ميکنند . اگر بچه دارای پدر یا مادری با خلق وخویی عصبانی و پرخاشگر یا شاهد رفتارهای خشونت بار پدر و مادر خویش با دیگران باشد، مسلما وی هم پرخاشگر خواهد گردید. بدین ترتیب بچه ها از طريق مشاهده، رفتارهای والدین را می آموزند و الگوبرداری ميکنند .

کودک پرخاشگر

چند راه حل موثر براي کنترل عصبانیت کودکان

الگوی خوبی از مهارت های مدیریت خشم باشید

بهترین روشی که میتوانید به کودک مدیریت خشم بیاموزید، این است که به وی نشان بدهید درمواقع بروز خشم چطور برخوردی دارید. درصورتی که کودک شاهد عصبانیت شما باشد، احتمالا همین کار را هم خواهد کرد. ولی درصورتی که وی شاهد کنارآمدن شما با احساسات تان به روشی مهربانانه تر و ارام تر باشد، وی هم این شیوه را انتخاب خواهد کرد.

اگرچه، اهمیت دارد که کودک را درمعرض بسياري از مشکلات دوران بزرگ سالی که با آن مواجه اید، قرار ندهید، این که وی شاهد باشد که چطور خشم تان را مدیریت می کنید، بسیار مهم است. به مواقعی اشاره کنید که دچار حس ناکامی می شوید تا کودک متوجه شود که بزرگسالان هم گاهی دچار خشم میشوند .

اشکالی ندارد مسأله در این سطح را با بچه مطرح کنید که:« عصبی شدم که ماشین جلویی نایستاد تا بچه ها از خیابان عبور کنند، ولی من ماشین را نگه می دارم تا بچه ها به سلامت از خیابان عبور کنند». 

به زبان آوردن احساسات تان به کودک می آموزد که وی هم در مورد احساسات خویش صحبت کند.

زمانی که درحضور کودک کنترل خویش را از دست می دهید و عصبانیت را در رفتار نشان می دهید، مسوولیت آنرا بپذیرید. عذرخواهی کنید و بگویید که بجاي پرخاشگری باید چه می کردید. بگویید:« متأسفم که امروز جلوی تو داد کشیدم، وقتی عصبی بودم. بجاي این که صدایم را بالا ببرم باید می رفتم که قدم بزنم تا خشمم فروکش کند».

رفع خستگی کنید

به محض آنکه کودک بداخلاقتان به وضعیت طبيعي برگشت و به حس خوشایندی رسید سعی کنید کم حوصلگی، عصبانیت و بداخلاقی احتمالی خویش را هم تخلیه کنید. براي این کار میتوانید سراغ سرگرمی ها یا فعالیتهای مورد علاقه تان بروید تا شما هم به ارامش برسید.

از شیوه توجه برگردانی استفاده کنید

حواس كودک خویش را پرت كنید. موقعی كه كودكتان عصبانی است، حواس وی را با پیشنهاد یک چیز جدید پرت كنید یا محیط وی را عوض كنید. وی را بیرون ببرید یا به یک اتاق ديگر منتقل كنید.

برخورد جدّي داشته باشید

درصورتی که كودک در حال تكرار رفتاری است كه احتمال آسیب بخود را دارد و شما قبلا از وی خواسته اید كه این كار را نكند، با جدیت با وی برخورد كنید تا بفهمد در خصوص مسایل مربوط به سلامتی وی كاملا جدّي و انعطاف ناپذیر هستید.

عصبانیت، ذاتا بد نیست

آنچه عصبانیت را بد جلوه ميدهد ، کار ناشایست ناشی از خشم است. در موقع عصبانیت با وی ارام حرف بزنید و از فریاد زدن بپرهیزید و کنترل خویش را حفظ کنید. بطور مشخص اشتباه وی را گوشزد کنید. به عنوان مثال بگویید:دخترم چه رفتار بدی داشتی، به چه دلیل برادرت را کتک زدی…

مواظب باشید که به فرزندتان بیش از حد بی توجهی نکنید

مطمئن شوید كه كودكتان بخاطر عدم توجه شما دچار نق نق نشده است. براي یک كودک، توجه منفی مانند جواب والدین به یک كج خلقی، بهتر از توجه نكردن است. این عادت را در فرزندتان ایجاد كنید كه در در برابر رفتارهای مثبتش به وی توجه نشان دهید. در مقابل، زمانیکه کودک میتواند خشم خویش را کنترل کند، وی را تشویق کنید و در صورت لزوم به وی پاداش دهید.

درصورتی که وی بر رفتار ناشایست خویش اصرار کرد، براي وی جریمه هایی در نظر بگیرید. به عنوان مثال وی را از امتیازهایی محروم کنید. درصورتی که از هیچ کدام از این مراحل نتيجه نگرفتید، لازم است به مشاوران متخصص مراجعه کنید.

گردآوری: بخش روانشناسی بیتوته