دعای صنمی قریش چیست و چه فضائلی دارد؟

مجموعه: داروخانه معنوی

دعای صنمی قریش چیست و چه فضائلی دارد؟

آشنایی با دعای صنمی قریش و فضائل آن

صنمی قریش کیست؟

دعای صَنَمَیْ قُرَیش به معنای دو بت قریش است، برخی بر این باورند که منظور از دو بت قریش، خلیفه اول و خلیفه دوم هستند.

دعای صنمی قریش کجای مفاتیح است؟

دعای صنمی قریش را کفعمی نقل کرده (کفعمی، جنة الأمان، ۱۳۴۹ش، ص۵۵۲) و مجلسی نیز در کتاب بحارالانوار به نقل از کفعمی آن را آورده است. (مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۲، ص۲۶۰.)

دعای صنمی قریش چیست ؟

دعای صنمی قریش دعایی منسوب به حضرت علی (ع) است که در برخی منابع شیعی، از جمله «مصباح» و «البلد الأمین» اثر شیخ تقی الدین ابراهیم کفعمی (متوفی 905 هـ.ق) و «بحارالأنوار» علامه مجلسی (جلد 82، ص 260) نقل شده است. این دعا با عنوان «صنمی قریش» (به معنای «دو بت قریش») شناخته می شود و به روایتی از عبدالله بن عباس، حضرت علی (ع) آن را در قنوت نمازهای خود، به ویژه نماز شب، می خواندند.

برخلاف دعاهای مناجاتی که معمولاً به راز و نیاز با خدا اختصاص دارند، محتوای این دعا بیشتر بر لعن دشمنان اهل بیت (ع) و بیان ظلم هایی که پس از رحلت پیامبر اکرم (ص) بر ایشان و خاندانشان وارد شده، متمرکز است.

این دعا به دلیل محتوای خاص و لعن های صریح علیه افرادی که در برخی تفاسیر به خلفای اول و دوم و نزدیکانشان نسبت داده شده، در میان علمای شیعه و سنی محل بحث و اختلاف بوده است. برخی آن را دعایی معتبر و عظیم الشأن می دانند، در حالی که برخی دیگر به دلیل ضعف سند یا محتوای حساس آن، اعتبار آن را زیر سؤال برده اند.

متن دعای صنمی قریش به همراه ترجمه

متن کامل دعای صنمی قریشی به همراه ترجمه :

اللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ العَن صَنَمَي قُرَيشٍ

خدا درود بفرست بر حضرت محمد و ال پاک او، خدایا لعنت کن دو بـت قریش و دو مشرک آنرا،

وَ جِبتَيها وَ طاغُوتَيها وَ إِفكَيها وَ إِبنَتَيهِما اللَّذينَ خالَفا أمرَك

و دو سرکرده ضلالت را، وآن دو دروغ پرداز را، و دو دختر آنان را، کسانیکه فرمانت را زیر پا نهادند،

وَ أنكَرا وَحيَك وَ جَحَدا إِنعامَك وَ عَصَيا َرسُولَك

 و وحی تو را نپذیرفتند، و نعمت تو را انکار کردند، و نافرمانی پیامبرت را کردند،

وَ قَلَّبا دينَك وَ حَرَّفا كِتابَك وَ أحبا أعداءَك وَ جَحَدا آلاءَك

و دینت را واژگون نمودند، و قـرآنت را تحریف کردند، و احکام تو را بی ثمر گذاردند

وَ عَطَّلا أحكامَك وَ أبطَلا فَرائِضَك وَ ألحَدا فِي آياتِك

و تباه کردند احکام واجب تو را، و از در دشمنی با آیاتت برآمدند، 

وَ عادَيا أولياءَك وَ والَيا أعداءَك وَ خَرَّبا بِلادَك وَ أفسَدا عِبادَك. 

و دشمنی کردند با دوستانت و دوستی کردند با دشمنانت، و شهرهای تو را ویران ساختند، و بندگانت را به فساد کشاندند، 

اللّهُمَّ العَنهُما وَ أتباعَهُما وَ أولياءَهُما وَ أشياعَهُما وَ مُحِبّيهِما

خدایا لعنت کن آن دوو پیروانشان و یارانشان و گرویدگان به آندو و دوستانشان را،

فَقَد أخرَبا بَيتَ النُّبُوَّة وَ رَدَما بابَه وَ نَقَضا سَقفَهُ وَ ألحَقا سَماءَهُ بِأرضِهِ وَ عاليَهُ بِسافِلِه وِ ظاهِرَهُ بِباطِنِه وَ استَأصَلا أهلَه وَ أبادا أنصارَه

زیرا آن دو ویران ساختند خانه نبوت (وحی) را، و در آن را کاملاً بستند، و شکستد سقف آن را، و آنرا زیر و رو کردند،

وَ قَتَلا أطفالَه وَ أخلَيا مِنبَرَه مِن وَصيِّه وَ وارِثِ عِلمِه

و کودکانشان را کشتند، و منبر نبوت را از وصی نبی و وارث پـیـامبر، تـهی کردند، 

وَ جَحَدا إمامَتَهُ وَ أشرَكا بِرَبِّهِما فَعَظِّم ذَنبَهُما وَ خَلِّدهُما في سَقَرٍ

و انکار کردند امامت وصی پیامبر را، و مشرک به خدا شدند، پس خدایا گناه آن دو را بزرگ شمارو برای همیشه در جهنم سقر جایشان بده،

وَ ما أدراكَ ما سَقَر لا تُبقي وَ لا تَذَر.

جهنمی که بندگان نمی توانند شدت عذابش را درک کنند، جهنمی که نه چیزی را باقی می گذارد و نه رها می سازد. 

اللّهُمَّ العَنهُم بِعَدَدِ كُلِّ مُنكَرٍأتَوهُ وَ حَقّ ٍاَخفَوهُ وَ مِنبَرٍ عَلوهُ

خدایا آن دو و پیروانشان را به عـدد هـر کار نـاروایی که انجام دادند لـعنـت کن، و به عدد هر حقی که مخفی داشتند، و هر منبری که به ظلـم بر آن بالا رفتند،

وَ مُؤمِنٍ أرجَوهُ وَ مُنافِقٍ وَلَّوهُ وَ وَليّ ٍآذُوهِ وَطَريدٍ آوَوهُ

 و هر منافقی. که به کار گماردند،و هر مؤمنی که تبعیدش کردند، و هر دوست خدا که آزردند، و هر تبعید شده ای که پناهش دادند، و هر راستگویی که راندند، 

وَ صادِقٍ طَرَدوهُ وَ كافِرٍ نَصَرُوهُ وَ إِمامٍ َقهَرُوهُ وَ فَرضٍ غَيَّرُوهُ

و هر کافری. که یاری کردند، و هر امام بر حقی که مقهورش کردند و هر واجبی که آن را تغییر دادند،

وَ أثَرٍ أنكَرُوهُ وَ شَرٍّ آثَرُوهُ وَ دَمٍ أراقُوهُ وَ خَيرٍ بَدَّلُوهُ وَ ُكفرٍ نَصَبُوهُ

و هر دلیلی که انکارش کردند، و هر امر زشتی که اختیارکردند، و خون هایی که به ناحق ریختند و هر خبری که آن را عوض کردند، و هر حکمی که خلاف ان را انجام دادند و هر کفری که به پا داشتند، و هر دروغی که راست جلوه دادند

وَ إرثٍ غَصَبُوهُ وَ فَيءٍ اقتَطَعُوهُ وَ سُحتٍ اَكَلُوهُ وَ خُمسٍ استَحَلُّوهُ

و هر ارثی که به زور گرفتند، و هر غنیمتی که به ناحقّ ملک خود ساختند و هر مال حـرامـی که خوردند،

وَ باطِلٍ أسَّسُوهُ وَ جَورٍ بَسَطُوهُ وَ نِفاقٍ أسرَوُهُ

و هر خمسی که برای غیر اهلش حلال شمردند، و هر باطلی که اساس آن را نهادند،

وَ غَدرٍ أضمَرُوهُ وَ ظلمٍ نَشَرُوهُ وَ وَعدٍ أخلَفُوهُ وَ أمانٍ خانُوهُ

و هر ستمی که گسترش دادند، و وعده هایی که بدان وفا نکردند، 

وَ عَهدٍ نَقَضُوهُ وَ حَلالٍ حَرَّمُوهُ وَ حَرامٍ أحَلُّوهُ وَ بَطنٍ فَتَقُوهُ

و پیمان هایی که شکستند، و حلال هایی که تحریم نمودند، و حرام هایی که حلال کردند، و هر نفاقی که پنهان داشتند، و هر نیرنگی که انجامش را به دل گرفتند، و پهلوهایی که شکافتند، 

وَ جَنينٍ أسقَطُوهُ وَ ضِلعٍ دَقُّوهُ وَ صَكٍّ مَزَّقُوهُ وَ شَملٍ بَدَّدُوهُ

و جنینی که سبب سقط آن شدند استخوانی که شکستند، و هر سندی که آن را دریدند،

وَ عَزيزٍ أذَلُّوهُ وَ ذَليلٍ أعَزُّوهُ وَ حَقٍّ مَنَعُوهُ وَ كِذبٍ دَلَّسُوهُ وَ حُكمٍ قَلَّبَوهُ. 

 و هر اجتماعی که پراکندند، و هر خواری که عزت بخشیدند،و هر عزیزی که خوارش کردند، و هر حقی که از صاحبانش باز داشتند، 

اللّهُمَّ العَنهُم بِكُلِّ آيَةٍ حَرَّفُوها وَ فَريضَةٍ تَرَكُوها وَ سُنَةٍ غَيَّرُوها

خدایا لعنت کن آنان را به عدد هر آیه ای که آن را تغییر داده و تحریف کرده اند، و هر واجبی که آن را ترک کردند 

وَ رُسُومٍ مَنَعُوها وَ أحكامٍ عَطَّلُوها وَ بَيعَةٍ نَكَسُوها وَ دَعوى أبطَلُوها

و هر روش پسندیده ای که تغییرش دادند، و هر حکمی که آن را وارونه کردند

وَ بَيِّنَةٍ أنكَرُوها وَ حيلَةٍ أحدَثُوها وَ خيانَةٍ أورَدُوها وَ عَقَبَةٍ اِرتَقُوها

،و جلوی انجام ان را گرفتند. و ارحامی که انها را ازبین بردند.

وَ دِبابٍ دَحرَجُوها وَ أزيافٍ لَزَمُوها وَ شَهاداتٍ كَتَمُوها وَ وَصيَّةٍ ضَيَّعُوها. 

و هر شهادتی که مخفی داشتند و وصیتی را که ضایع گردند و ایمانی که از بین بردند و ادعای باطلی را که داشتند و بیعتی را که انکار کردندو هر نیرنگی را که انجام دادند، و هر خیـانـتی که وارد دین کردند، و هر گردنه ای که بالای آن رفتند (برای کشتن پیامبر "صلی الله علیه و اله") و هر تقلبی که مقید به او بودند، و هر امانتی که به ان خیانت کردند 

اللّهُمَّ العَنهُما في مَكنُونِ السِّر وَ ظاهِرِ العَلانيَةِ

خدایا لعنت کن آن دو (عمر و ابوبکر لعنته الله علیهما) را در پنهان نهان و آشکار ظاهر لعنتی زیاد،

لَعناً كَثيراً أبَداً دائِمَاً دائِباً َسرمَداً لا انقِطاعَ لِأمَدِه

پیوسته، مدام، بی ابتدا و بی انتها، لعنتی که زمانش پایانی ندارد و عددش را انتهایی نیست،

وَ لا نَفادَ لِعَدَدِه لَعناً يَغدُو أوَّلُهُ وَ لا يَرُوحَ آخِرُهُ لَهُم

لعنتی که آغازش را صبحی باشد ولی انجامش را شبی نباشد،

وَ لِأعوانِهِم وَ أنصارِهِم وَ مُحِبّيهِم وَ مُواليهِم وَ المُسَلِّمينَ لَهُم

لعنت تو باد بر آنان و یارانشان و مدد کارانشان و دوستانشان و پیروان آنها

وَ المائِلينَ إلَيهِم وَ الناهِضينَ بِاحتِجاجِهِم

و آنان که به انها ایمان اوردند و کسانی که خود را در اختیار آنان گذاشته اند و به آنان مـایلند،

وَ المُقتَدينَ بِكَلامِهِم وَ المُصَدِّقينَ بِأحكامِهِم. 

و کسانی که ادعاهای بی اساس آنان را عَلَم کردند. و پیروی کردند از سخنان آنان، و قضاوت های و احکام بـاطل آنان را تصدیق نمودند. 

پس چهار مرتبه بگوييد:

اللّهُمَّ عَذِّبهُم عَذاباً يَستَغيثُ مِنهُ أهلُ النّار آمينَ رَبَّ العالَمين

خداوندا عذاب فرما آنان را، عذابی که استغاثه و فریاد اهل آتش از آن عذاب بلندست.  امین رب العالمین

(مصباح کفعمی/553)

این دعا به ظلم ها و بدعت هایی که به جامعه اسلامی پس از رحلت پیامبر (ص) وارد شده، اشاره دارد. برخی معتقدند «صنمی قریش» به خلفای اول و دوم (ابوبکر و عمر) اشاره دارد، اما برخی شارحان، مانند ابوالسعادات اصفهانی، آن را به فحشا و منکر تفسیر کرده اند تا از تفسیر خاص پرهیز کنند.

خواص و فضائل دعای صنمی قریش

خواص دعای صنمی قریش برای حاجت :

یکی از خواص دعای صنمی قریش برای حاجت روایی و رسیدن به خواسته های شرعی است. به این منظور ختم دعای صنمی قریش را به این ترتیب انجام دهید:

• شنبه یک مرتبه

• یکشنبه ۳ مرتبه

• دوشنبه ۵ مرتبه

• سه شنبه ۷ مرتبه

• چهارشنبه ۷ مرتبه

• پنجشنبه ۸ مرتبه

• جمعه ۹ مرتبه

که در مجموع ۴۰ مرتبه این دعا خوانده می شود.

فضائل و فواید دعای صنمی قریش

دعای صنمی قریش در برخی منابع شیعی با فضائل و فواید متعددی همراه است، اگرچه برخی از این فضائل به دلیل ضعف سند یا اختلاف در اعتبار دعا مورد مناقشه قرار گرفته اند. در ادامه، فضائل و فواید ادعا شده برای این دعا آورده شده است:

1. فضائل معنوی:

• بیزاری از دشمنان اهل بیت (تبری): این دعا بر اصل «تبری» (بیزاری از دشمنان اهل بیت) تأکید دارد که در کنار «تولی» (دوستی با اهل بیت) از اصول اعتقادی شیعه است. امام صادق (ع) فرموده اند: «دروغ می گوید کسی که گمان می برد از دوستداران ماست ولی از دشمنان ما بیزاری نمی جوید.» این دعا به تقویت این اصل کمک می کند.

• تقویت ایمان و معرفت: محتوای دعا با بیان ظلم هایی که بر اهل بیت وارد شده، معرفت شیعیان را نسبت به تاریخ صدر اسلام و مظلومیت اهل بیت افزایش می دهد.

• ثواب عظیم: بر اساس روایتی منسوب به حضرت علی (ع)، هرکس این دعا را بخواند، مانند کسی است که در جنگ های بدر، احد و حنین در رکاب پیامبر (ص) یک میلیون تیر به سوی دشمن افکنده باشد.

• ارتباط با اهل بیت: خواندن این دعا به دلیل انتساب به حضرت علی (ع) و تأکید بر مظلومیت اهل بیت، باعث ایجاد ارتباط معنوی با ایشان می شود.

2. فواید مادی و عملی:

• برآورده شدن حاجات: برخی علما، مانند کفعمی، این دعا را برای برآورده شدن خواسته ها و حاجات مجرب دانسته اند.

• رفع گرفتاری: گفته شده که خواندن این دعا در قنوت نماز، به ویژه نماز شب، برای رفع گرفتاری ها و مشکلات مؤثر است.

• ختم برای ازدواج: برخی منابع غیرمعتبر توصیه کرده اند که ختم 40 روزه این دعا (روزی یک بار) برای تسهیل ازدواج مؤثر است، اما این ادعا از نظر منابع معتبر تأیید نشده است.

• شفای مریض: در برخی منابع عامه، این دعا برای شفای بیماران توصیه شده، اما سند معتبری برای این فایده وجود ندارد. اما برای بهره مندی از خواص دعای صنمی قریش برای شفای مریض توصیه می شود که به مدت سه روز و هر روز ده مرتبه این دعا را بخوانید.

3. آثار اجتماعی و اخلاقی:

• بیان مظلومیت اهل بیت: این دعا با شرح ظلم های واردشده بر اهل بیت، به شیعیان کمک می کند تا تاریخ صدر اسلام را بهتر درک کنند و از انحرافات دوری جویند.

• تقویت وحدت شیعیان: خواندن این دعا در برخی محافل شیعی، به تقویت حس همبستگی و هویت دینی کمک می کند، اگرچه باید با احتیاط از تفرقه افکنی پرهیز شود.

اعتبار دعای صنمی قریش :

اعتبار دعای صنمی قریش از نظر سندی و محتوایی محل بحث و اختلاف میان علمای شیعه است. در ادامه، دیدگاه های موافق و مخالف بررسی می شود:

دیدگاه موافقان:

• منابع تاریخی: این دعا در کتب معتبری مانند «مصباح» کفعمی، «بحارالأنوار» علامه مجلسی، و «الکلمات الطریقه» فیض کاشانی نقل شده است. کفعمی آن را از عبدالله بن عباس نقل کرده و علامه مجلسی آن را دعایی «مشهور بین شیعه» دانسته است.

• تأیید علما: علمایی مانند شیخ انصاری، ابوالسعادات اصفهانی، و شیخ حسن بن سلیمان حلی این دعا را معتبر دانسته و حتی شرح هایی بر آن نوشته اند.

• موافقت با اصول شیعه: محتوای دعا با اصل «تبری» و روایات متعددی که بر لعن دشمنان اهل بیت تأکید دارند (مانند روایات بحارالأنوار، ج 30، ص 145) همخوانی دارد.

• شهرت روایی: برخی علما معتقدند حتی اگر سند دعا ضعیف باشد، شهرت آن میان شیعیان و انطباق محتوایش با دیگر روایات، آن را معتبر می کند.

دیدگاه مخالفان:

• ضعف سند: اولین منبع این دعا، کتاب «مصباح» کفعمی (قرن نهم) است که با فاصله حدود 800 سال از زمان حضرت علی (ع) نقل شده و سلسله سند کاملی ندارد. علامه مجلسی نیز آن را به صورت مرسل (بدون سند کامل) نقل کرده است.

• عدم ذکر در کتب متقدم: این دعا در کتب روایی معتبر اولیه شیعه، مانند آثار شیخ طوسی یا کلینی، دیده نمی شود. آیت الله مکارم شیرازی و آیت الله صافی گلپایگانی آن را فاقد اعتبار دانسته اند.

• محتوای حساس: محتوای صریح دعا، که به لعن افرادی خاص اشاره دارد، با سیره ائمه (ع) که از لعن صریح پرهیز می کردند (مانند زیارت عاشورا که لعن ها کلی است)، ناسازگار دانسته شده است.

• خطر تفرقه: برخی معتقدند ترویج این دعا می تواند به اختلاف بین شیعه و سنی دامن بزند، به ویژه که برخی تفاسیر آن را به خلفای راشدین نسبت می دهند، که نزد اهل سنت مقدس هستند.

جمع بندی اعتبار:

با توجه به اختلافات، می توان گفت دعای صنمی قریش از نظر برخی علما معتبر است، اما به دلیل ضعف سند و عدم نقل در منابع متقدم، نمی توان آن را به طور قطعی به معصوم نسبت داد. در مسائل دعا، اگر محتوا با اصول اسلامی و شیعی سازگار باشد، خواندن آن مانعی ندارد، اما باید از تفرقه افکنی پرهیز کرد.

زمان و آداب خواندن دعای صنمی قریش :

برای بهره مندی از فضائل این دعا، آداب و زمان های خاصی توصیه شده است:

زمان های توصیه شده:

• قنوت نماز، به ویژه نماز شب: حضرت علی (ع) این دعا را در قنوت نماز وتر می خواندند.

• شب نیمه شعبان: کفعمی آن را در مستحبات این شب ذکر کرده است.

• روز نهم ربیع الاول: برخی شیعیان این دعا را در این روز می خوانند.

آداب قرائت:

• طهارت: خواندن با وضو و در حالت طهارت توصیه شده است.

• نیت خالص: دعا باید برای رضای خدا و با نیت بیزاری از دشمنان اهل بیت خوانده شود.

• صلوات: فرستادن صلوات قبل و بعد از دعا مستحب است.

• محافل مناسب: خواندن در جمع های شیعی و با رعایت وحدت اسلامی توصیه می شود.

نکات مهم در استفاده از دعای صنمی قریش :

• اجتناب از تفرقه: با توجه به حساسیت محتوای دعا، باید از خواندن آن در محافلی که ممکن است به اختلاف بین شیعه و سنی منجر شود، پرهیز کرد.

• تمرکز بر دعاهای معتبرتر: علمایی مانند آیت الله صافی گلپایگانی توصیه کرده اند به جای دعای صنمی قریش، دعاهایی مانند صحیفه سجادیه، دعای کمیل یا زیارت عاشورا خوانده شود که سند معتبرتری دارند.

• اعتقاد به اثر دعا: اثر دعا به اخلاص و ایمان فرد بستگی دارد و نباید به عنوان جایگزین تلاش در زندگی تلقی شود.

• مشورت با علما: برای اطمینان از اعتبار و نحوه خواندن، مشورت با علمای دینی توصیه می شود.

در آخر :

دعای صنمی قریش دعایی منسوب به حضرت علی (ع) است که با تمرکز بر لعن دشمنان اهل بیت و بیان مظلومیت ایشان، در برخی منابع شیعی نقل شده است. این دعا با فضائلی مانند تقویت ایمان، بیزاری از دشمنان اهل بیت، و برآورده شدن حاجات همراه است، اما اعتبار آن به دلیل ضعف سند و عدم نقل در منابع متقدم مورد اختلاف است.

برخی علما آن را معتبر و عظیم الشأن می دانند، در حالی که برخی دیگر به دلیل مسائل سندی و خطر تفرقه افکنی، آن را توصیه نمی کنند. برای بهره مندی از برکات معنوی، خواندن این دعا با نیت خالص و در محافل مناسب مانعی ندارد، اما بهتر است به دعاهای معتبرتر مانند زیارت عاشورا و صحیفه سجادیه نیز توجه شود.

گردآوری: بخش مذهبی بیتوته