پرداخت کردن بدهی مرده بعد از مرگش به عهده ی چه کسی است ؟
- مجموعه: احکام دینی
بدهی مرده بعد از مرگش به عهده چه کسی می باشد؟
احکام پرداخت کردن بدهی مرده بعد از مرگش
بدهی مرده حق الناس است
وصیت میت جزء دین های آن است، اگر میت بدهکار است اول باید بدهکاری او را تسویه کنند بعد به تقسیم ارث بپردازند زیرا این حق الناس است که بر گردن میت است. در روایات آمده است که خیلی از مردم در عالم برزخ گرفتار حق الناس هستند.
آیات 11 و 12 سوره مبارکه نساء، آیاتی است که باید به آن ها عمل گردد؛ خداوند در آیه 12 سوره نسا می فرماید:
- یُوصِینَ بِهَا أَوْ دَیْنٍ؛ پس از انجام وصیتى که بدان سفارش نموده اند یا دِینى که باید استثنا گردد.
- تُوصُونَ بِهَا أَوْ دَیْنٍ؛ پس از انجام وصیتى که بدان سفارش نموده اید یا دِینى که باید استثنا گردد.
- یُوصَى بِهَآ أَوْ دَیْنٍ؛ پس از انجام وصیتى که بدان سفارش شده یا دِینى که باید استثنا گردد.
این موضوع را تکرار می کند. تکرار این عبارات در این آیات به این معناست که بدهکاری میت حق الناس است و وارث ها اول باید بدهکاری میت را بدهند.
ترکه چیست؟
به طور کلی آنچه را که متوفی از خود به جا گذاشته است، ترکه یا ماترک گفته می شود. ترکه دارای دو جنبه است:
- جنبه ی مثبت: اموالی است که از او به جا مانده و می تواند به وراث به ارث برسد. مانند خانه، زمین، اتومبیل، سپرده بانکی و…
- جنبه ی منفی: بدهی هایی است که متوفی دارد و پرداخت نکرده است. مطالبات اشخاص ثالث جنبه ی منفی ترکه را تشکیل می دهد.
اگر وام گیرنده فوت کند، تکلیف اقساط چه می شود؟
در صورت فوت وام گیرنده، اگر خانواده او قادر به پرداخت وام و اقساط آن نباشند، ممکن است بانک از وثیقه وام گیرنده برای طلب خود استفاده کند.
بانک برای وصول بدهی خود سراغ فیش حقوقی ضامن می رود. البته یادتان باشد در صورت فوت وام گیرنده، مسئولیت از ضامن از بین نمی رود. بعد از فوت وام گیرنده، وظیفه پرداخت اقساط از اموال شخصی یا حقوق فرد برعهده خانواده اش بوده و ضمانت ضامن به قوت خود باقی است. در صورتی که خانواده فرد فوت شده در عین توانایی از پرداخت اقساط متوفی سر باز زنند، ضامن می تواند بعد از پرداخت بدهی (وام) به بانک، شکایتی تنظیم کند و از دادگاه بخواهد طلب خود را از میراث به جای گذاشته متوفی برداشت کند.
پرداخت کردن بدهی مرده بعد از مرگش به عهده ی چه کسی است ؟
در صورت فوت «بدهکار» طلب «طلبکاران» چگونه پرداخت می شود؟
وقتی فردی از دنیا می رود، باید بدهی از ماترک وی (دارایی زمان فوت او که به خاطر فوت از مالکیت وی خارج می شود) پرداخت شود. به عبارتی دیگر ترکه متوفی در اثر فوت به ورثه قانونی او منتقل می شود و حقوق طلبکاران از این باقیمانده تعلق می گیرد.
در ماده 868 قانون مدنی در همين خصوص قرار داده شده است: «مالكيت ورثه نسبت به تركه متوفی ثابت نمی شود، مگر پس از ادای حقوق و دين هایی كه به تركه ميت تعلق گرفته.»
اگر طلبكاران رهن يا وثيقه ای از اموال متوفی دارند كه در قانون از آنها به عنوان «طلبكاران با حق رجحان» نام برده شده است. اگر فردی يا افرادی از متوفی طلب داشته و در ازای اين طلب از وی، وثيقه يا حق رهنی گرفته باشند، با فوت کردن بدهكار، می توانند بدهی خود را از محل وثيقه يا رهن وصول كنند و از اين جهت بر همه بستانكاران و طلبكاران دارای حق تقدم محسوب می شوند.
اگر میزان بدهی بیشتر از ترکه متوفی باشد؟
ورثه متوفی حق دارند تا یک ماه بعد از فوت متوفی، تركه را رد كنند، در اين صورت در برابر كمی يا زيادی اموال و جوابگويی آن در برابر بدهی ها مسئوليتی ندارند؛ اما اگر تركه را قبول كنند يا در مدت زمان قانونی يک ماه از تاريخ فوت، آن را رد نكنند، در اين صورت دارای مسئوليت هايی هستند كه قانون برای آنها مقرر كرده است.
به طور كلی بر اساس ماده 226 قانون امور حسبی، «ورثه ملزم نيستند غير از تركه چيزی به بستانكاران بدهند و اگر تركه برای ادای تمام ديون كافی نباشد، تركه مابين تمام بستانكاران به نسبت طلب آنها تقسيم می شود.» اما اگر ورثه تركه را قبول كرده باشند، اين مسئوليت را دارند تا بدهی های متوفی را بين بستانكاران تقسيم كنند.
نکته ای وجود دارد که اگر ورثه ترکه را قبول کنند، هر یک مسئول ادای تمام دین های به نسبت سهم خود خواهند بود، مگر اینکه ثابت کنند، دین های متوفی زاید بر ترکه بوده و در واقع بار اثبات اینکه ترکه جوابگوی بدهی ها نیست، به عهده ورثه قرار می گیرد و در صورتی که نتوانند این امر را ثابت کنند، باید تمام دین های او را به نسبت سهم خود از اموال خودشان پرداخت کنند.
پرداخت بدهی مرده بعد از مرگش
حق تقدم برای دین های که بر گردن متوفی بوده است.
در هنگام تقسیم، دیونی که دارای حق تقدم می باشند، زودتر پرداخت می شوند. بنابراین بستانکاران زیر هر یک به ترتیب ذیل حق تقدم بر دیگران دارند:
طبقه اول
- حقوق خدمه خانه برای مدت سال آخر قبل از فوت.
- حقوق خدمتگزاران محل کار متوفی برای مدت شش ماه قبل از فوت.
- دستمزد کارگران روزمزد یا هفتگی، برای مدت سه ماه قبل از فوت
طبقه دوم
- طلب اشخاصی که متوفی ولی یا قیم آنها بوده است، به شرط اینکه موت در دوره قیمومت یا ولایت و یا به مدت یک سال پس از آن واقع شده باشد.
طبقه سوم
- طلب پزشک یا دارو فروش
طبقه چهارم
- نفقه زن
- مهریه زن
طبقه پنجم
ـ دیگر بدهکاران
* پیامبر اکرم (ص) فرمود: به آن خدایی که جان من در دست اوست، اگر یک شخصی در راه خدا کشته گردد دوباره زنده شده و دوباره کشته شده و شهید راه خداوند گردد اما بدهکار باشد خداوند به عنوان حق الناس جلوی او را می گیرد.
* شیوه پیامبر اکرم (ص) این بود که بر کسی که حق الناس بر گردن او بود و بدهکار بود نماز نمی خواند.
گردآوری : بخش مذهبی بیتوته
