اموزش استخاره با تسبیح و قرآن به روش های مختلف

مجموعه: متفرقه دینی

روش های استخاره با تسبیح و قرآن

چگونه استخاره بگیریم ؟

استخاره یکی از روش‌های متداول برای طلب خیر و مشورت با خداوند در هنگام تردید و دودلی در انجام کاری است. این عمل به دو صورت کلی با تسبیح و قرآن انجام می‌شود. در این مقاله به طور جامع به نحوه انجام هر دو نوع استخاره می‌پردازیم.

روش های استخاره با تسبیح :

برای استخاره‌کردن روش‌های بسیاری ذکر شده‌است که محبوب‌ترین آن‌ها استخاره با قرآن و تسبیح به شمار می‌آید. از آنجا که استخاره با قرآن نیازمند فهم دقیقی از مفهوم آیات و همچنین آشنایی جدی با علوم قرآنی و علم تفسیر است، انجام آن برای کسانی که آشنایی کمتری با زبان قرآن دارند تاحدی ناممکن به نظر می‌رسد. بر اساس روایات، استخاره با تسبیح پس از استخاره با قرآن معتبر دانسته شده و به جهت سهولت، مکررا توصیه شده است. برای این نوع استخاره سه روش متفاوت ذکر شده که در ادامه به آن می‌پردازیم:

برای انتخاب روش‌های استخاره، روش‌های مختلفی وجود دارد، اما محبوب‌ترین روش آن‌ها استخاره با قرآن و تسبیح است. استخاره با قرآن نیازمند درک دقیق از مفهوم آیات و آشنایی جدی با علوم قرآنی و تفسیر آن است، بنابراین انجام این روش برای افرادی که آشنایی کمتری با زبان قرآن دارند، تا حدی دشوار به نظر می‌رسد. براساس روایات، استخاره با تسبیح پس از استخاره با قرآن به عنوان یک روش قابل اعتماد شناخته شده است و به دلیل آسانی، به صورت تکراری توصیه شده است. در ادامه با روش های مختلف این نوع استخاره اشاره خواهیم کرد:

روش اول :

این روش استخاره با تسبیح از امام صادق (ع) نقل شده و دستورالعمل آن به شرح زیر است:

ابتدا یک مرتبه سوره "حمد"، سپس سه مرتبه سوره "توحید" و پانزده مرتبه صلوات فرستاده شود.

سپس این دعا خوانده شود:

اَللّهُمَّ إِنّى أسْئَلُکَ بِحَقِّ الْحُسَینِ وَجَدِّهِ وَأَبیه، وَ أُمِّهِ وَ أَخیهِ، وَ الاْئِمَّةِ مِنْ

خدایا از تو مى خواهم، به حقّ حسین و جدّش و پدر و مادر و برادر و امامان از

ذُرِّیَّتِهِ، أَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، وَ أنْ تَجْعَلَ لِىَ الْخِیَرَةَ فی

نسلش این که بر محمّد و آل محمّد درود فرستى و خیرم را در این تسبیح

هذِهِ السَّبْحَةِ، وَ أَنْ تُرِیَنی ما هُوَ الاَْصْلَحُ لی فی الدِّینِ وَالدُّنْیا، اَللّهُمَّ إنْ

قرار دهى و آنچه را که صلاح دین و دنیایم است به من نشان دهى. خدایا اگر

کانَ الاْصْلَحُ فی دینى وَدُنْیایَ، وَ عاجِلِ اَمْری وَ آجِلِهِ، فِعْلَ ما اَنَا عازِمٌ

مصلحت دین و دنیا و امروز و فردایم در انجام کارى است که قصد آن را دارم.

عَلَیْهِ، فَأْمُرْنی، وَإلاّ فَانْهَنی، إنَّکَ عَلى کُلِّ شَىْء قَدیرٌ.

پس مرا بدان فرمان ده! وگرنه مرا از آن نهى کن؛ چرا که تو بر انجام هر کارى توانایى.

پس از آن قسمتی از تسبیح را جدا کرده، شمرده شده و در ادامه:

با عدد اول گفته شود: "سُبحانَ الله"

با عدد دوم گفته شود: "الحَمدُلله"

با عدد سوم گفته شود: "لا إلهَ الّا الله"

با عدد چهارم گفته شود: "سُبحانَ الله"

با عدد پنجم گفته شود: "الحَمدُلله"

با عدد ششم گفته شود: "لا إلهَ الّا الله"

تا زمانی که دانه‌ها تمام شود، یکی یکی مطابق با الگوی بالا پیش بروید.

نتیجه استخاره :

• اگر دانه آخر تسبیح "سُبحانَ الله" بود، فرد مخیّر بین انجام فعل و ترک آن است.

• اگر دانه آخر تسبیح "الحَمدُلله" بود، نشانه امر به انجام فعل است.

• و اگر دانه آخر تسبیح "لا إلهَ الّا الله" بود، بیانگر نهی فعل و ترک آن است.

این روش استخاره با تسبیح به دلیل وجود ذکرهایی مشابه با تسبیحات حضرت زهرا (س)، در بین عموم مردم به استخاره با تسبیح حضرت فاطمه مشهور است. همانطور که گفته شد این روش از امام صادق (ع) نقل شده است.

روش دوم :

این روش استخاره با تسبیح را «علامه مجلسی» به نقل از «شیخ بهایی» معرفی کرده است. شیخ بهایی درباره این استخاره می‌گوید که این روش را از بزرگان و اساتید خود، به نقل از امام زمان (عج) شنیده است که به این ترتیب است.

• ابتدا تسبیح را با دست راست گرفته و سه بار صلوات فرستاده شود.

• سپس با دست چپ قسمتی از دانه‌های تسبیح را جدا کرده و دوتا دوتا جدا کنید تا به پایان برسد.

• اگر در پایان یک دانه تسبیح بماند به معنای إفعَل (انجام بده) و اگر دو دانه تسبیح بماند به معنای لاتَفعَل (انجام نده) است.

روش سوم :

استخاره با تسبیح به نقل از علامه حلی: 

در کتاب "منهاج الصلاح"، علامه حلی نوعی استخاره را از سوی امام زمان (عج) به تفصیل شرح و توضیح داده است. این روش استخاره در کتب مهم شیعه مانند "نجم الثاقب"، "مستدرک الوسائل" و "وسائل الشیعه" نیز ذکر شده است. در این کتب آمده است که از امام زمان (عج) درباره چگونگی استخاره و آداب آن پرسیده شده است و آن حضرت در مورد استخاره با تسبیح توصیه‌هایی فرموده‌اند. فردی که قصد استخاره با تسبیح دارد، ابتدا 10 مرتبه سوره‌ی حمد را بخواند و درصورتی که بخواهد کمتر کند سه بار بخواند و درصورتی که باز هم خواست کمتر کند حداقل یک بار بخواند، سپس 10 مرتبه سوره قدر را بخواند و سپس این دعا را که در ذیل می‌آید، سه بار بخواند:

«اللهم انی استخیرک لعلمک بعواقب الامور و استشیرک لحسن ظنی بک فی المامول و المحذور، اللهم ان کن الامر الفلانی قد نیطت بالبرکة اعجازه و بوادیه و حفت بالکرامة ایامه و لیالیه فخرلی فیه خیرة ترد شموسه ذلولا تقعض ایامه سروراً، اللهم إما أمر فأء تمر و إما نهی فانتهی، اللهم انی استخیرک برحمتک خیرة فی عافیة.»

یعنی «پروردگارا! اگر این کار که من می‌خواهم انجام دهم، از کار‌هایی است که جوانب گوناگون آن به برکت اتصال دارد و روز و شبش پر از کرامت و خوشبختی است، پس طوری برای من تکلیف معین کن که آفتاب سعادت، فرمان بر و نرم خو سوی من آید. پروردگارا! در تکلیفی که برایم با استخاره مشخص می‌کنی، درصورتی که امر باشد، اطاعت خواهم نمود و چنانچه نهی باشد از آن کار دوری خواهم جست. پروردگارا! من در این استخاره با امید به رحمت تو، از تو خیر و برکت گوار می‌خواهم.»

پس از خواندن این دعا قسمتی از دانه‌های تسبیح را در مشت خود قرار بدهد و نیت می‌کند و آن مقدار که در مشت قرار گرفت را می‌شمارد، درصورتی که تعداد آن ها زوج بود اشاره به امر کردن به انجام کار است و اگر فرد بود، اشاره بر ترک آن کار و عدم انجام آن است. البته این کار به عکس هم می‌شود به این معنی که چنانچه تعداد زوج را نیت بر نهی بگیرد و تعداد فرد را نیت به امر در انجام کار، نیز اشکالی ندارد.

روش چهارم :

گفته شده است این روش را امام زمان (عج) به آیت الله مرعشی آموخته‌اند که به این صورت است:

ابتدا باید سه مرتبه صلوات فرستاده و سه مرتبه «اِستَخیر الله بِرحمته خَیره فی عافیه» گفته شود.

سپس قسمتی از تسبیح را بگیرید و بشمارید. اگر دو تا بماند بد است و اگر یکی بماند خوب است.

در صورت خوب آمدن استخاره، نباید به سرعت حکم به درستی آن کرد؛ بلکه باید استخاره مجددی بر ترک عمل گرفت و در صورت یکی ماندن استخاره‌ی ترک، حکم به میانه بودن آن استخاره کرد. با این حال اگر در استخاره‌ی دوم، دو دانه تسبیح باقی ماند، ترک عمل جایز نبوده و انجام فعل قطعا خوب است.

نکاتی در خصوص استخاره با تسبیح :

• قبل از شروع استخاره وضو بگیرید و نیت کنید.

• در هنگام استخاره باید توجه و تمرکز کامل داشته باشید.

• از تسبیحی که برای استخاره استفاده می‌کنید، برای کار دیگری استفاده نکنید.

• اگر در مورد نتیجه استخاره تردید دارید، می‌توانید دوباره استخاره بگیرید.

استخاره با تسبیح چگونه است

روش های استخاره با قرآن :

استخاره با قرآن با روش های مختلفی نقل شده است.

روش اول :

به گفته حضرت اکرم (ص)، زمانی که قصد استخاره با قرآن را دارید، ابتدا باید سه مرتبه سوره "قل هو الله احد" و سه مرتبه صلوات بر محمد و خاندان او بفرستید. سپس بگویید: "قُلْ اللَّهُمَّ إِنِّی تَفَأَّلْتُ بِکِتَابِکَ وَ تَوَکَّلْتُ عَلَیْکَ فَأَرِنِی مِنْ کِتَابِکَ مَا هُوَ الْمَکْتُومُ مِنْ سِرِّکَ الْمَکْنُونِ فِی غَیْبِک". سپس به قرآن مراجعه کنید و مطلب خود را در سطر اول صفحه دست راست می بینی. البته، برای استخاره با قرآن، شما باید مفهوم و معنای قرآن را درک کرده و آشنایی کامل با آن را داشته باشید و آیات را بفهمید تا بتوانید از قرآن استفاده کنید.

روش دوم :

از سید محسن امین این چنین آورده شده است که پس از نیت، قرآن مجید را می‌گشایند وبه اولین آیه‌ای که در اولین سطر صفحه دست راست می‌آید می‌نگرند. اگر مضمون آیه حاکی از رحمت یا امر به خیر یا نظایر آن بود، باید کار مورد نظر را انجام داد واگر آیه حاکی از غضب یا نهی از شری یا امر به عقوبتی و نظایر آن بود خوب نیست. (وسائل الشیعة ج8، ص78.)

روش سوم :

بر اساس روایتی که از امام صادق (ع) نقل شده است یکی از روش‌های استخاره با قرآن این است که هرگاه شخصی میان انجام یا ترک کاری مردد بود، وقتی برای نماز آماده شد، قرآن را بگشاید و به‌ نخستین‌ چیزی که‌ در آن‌ دید، عمل‌ کند. (طوسی‌، تهذیب‌ الاحکام، 1407ق، ج3، ص310)

روش چهارم :

در برخی از روایات آمده است که پس از گشودن قرآن، باید هفت یا هشت ورق شمرده ‌شود و استخاره از ورق هفتم یا هشتم گرفته ‌شود. (ابن طاووس، فتح الابواب، 1409ق، ص278و 279)

نکاتی در خصوص استخاره با قرآن:

• حتما قبل از انجام استخاره وضو بگیرید و نیت کنید.

• در هنگام استخاره باید توجه و تمرکز کامل داشته باشید.

• در هنگام استخاره با قرآن باید توجه کامل خود را به خداوند متعال معطوف کرده و از هرگونه فکر و خیال دیگری دوری کنید.

• از قرآنی که برای استخاره استفاده می‌کنید، برای کار دیگری استفاده نکنید.

• اگر در مورد تفسیر آیه تردید دارید، می‌توانید از یک مفسر قرآن کمک بگیرید.

آداب استخاره با قرآن

زمان مناسب برای انجام استخاره :

درباره زمان استخاره ، مرحوم شیخ عباس قمی در حاشیه کتاب "مفاتیح الجنان" ذکر کرده است که بر اساس رایج، برخی ساعات از روزهای هفته برای استخاره با قرآن مناسب هستند، اگرچه در این زمینه حدیثی از اهل بیت (ع) دریافت نشده است. این ساعات عبارتند از:

• روز شنبه، از صبح تا وقت ناهار و پس از ظهر تا عصر.

• روز یکشنبه، از صبح تا ظهر و از عصر تا مغرب.

• روز دوشنبه، از صبح تا طلوع آفتاب و پس از ناهار تا ظهر، و از عصر تا وقت عشا.

• روز سه‌شنبه، از وقت ناهار تا ظهر، و پس از عصر تا وقت نماز عشا.

• روز چهارشنبه، از صبح تا ظهر و پس از عصر تا وقت عشا.

• روز پنج‌شنبه، از صبح تا طلوع آفتاب و پس از ظهر تا نماز عشا.

• روز جمعه، از صبح تا طلوع آفتاب و بعد از ظهر تا عصر.

نکات کلی در خصوص استخاره :

• سوال خود را به طور واضح و دقیق مطرح کنید تا تفسیر نتیجه استخاره آسان‌تر باشد.

• استخاره جایگزین تفکر، تعقل و مشورت نیست.

• قبل از استخاره، سعی کنید با جمع‌آوری اطلاعات و مشورت با افراد باتجربه، بهترین تصمیم را اتخاذ کنید.

• استخاره را به فالگیری تبدیل نکنید و به آن به عنوان راهی برای پیش‌بینی آینده نگاه نکنید.

• به یاد داشته باشید که استخاره فقط یک راهنمایی است و در نهایت تصمیم نهایی با خود شما است.

تذکر :

• استخاره یک عمل عبادی است و نباید به آن به عنوان فالگیری نگاه کرد.

• استخاره قطعی و یقینی نیست و تنها راهنمایی برای تصمیم‌گیری است.

• در نهایت، تصمیم نهایی با شماست و باید با توجه به شرایط و مشورت با افراد باتجربه بهترین تصمیم را برای خود بگیرید.

سخن پایانی :

استخاره، طلب خیر از خداوند در انجام کاری است. این عمل در اسلام جایگاهی ویژه دارد و روایات متعددی از ائمه اطهار (ع) در خصوص آن نقل شده است. دو روش متداول برای استخاره وجود دارد: استخاره با قرآن و استخاره با تسبیح. استخاره جایگزین تفکر، تعقل و مشورت با افراد باتجربه نیست.

گردآوری: بخش مذهبی بیتوته