آیا می دانید اولین بار چه کسی برای امام حسین (ع) نذری داد؟

مجموعه: متفرقه دینی

آیا می دانید اولین بار چه کسی برای امام حسین (ع) نذری داد؟

چه کسی برای اولین بار برای امام حسین (ع) نذری داد؟

اولین بار چه کسی برای امام حسین (ع) غذای نذری داد؟

نذورات ممکن است در شکل های مختلف، زمان های متفاوت و به مناسبت های گوناگون از سوی افراد انجام شود اما یکی از نذرهایی که از گذشته تا امروز جایگاه ویژه ای نزد ما ایرانی ها داشته است، نذری دادن برای عزاداران سیدالشهدا (ع) محسوب می شود.

رسم دادن نذر به عزاداران امام حسین (ع) یکی از سنت های قدیمی و محبوب در بین مردم ایران است که همچنان تاکنون حفظ شده است. در این روزها از عزادارانی که در تکیه ها و مساجد حضور پیدا می کنند، با توجه به شرایط مالی خود، پذیرایی می شود.

گفته می شود که پس از واقعه کربلا، نذر دادن در مدینه مرسوم بود و روزه گرفتن در عاشورا حرام اعلام شد. این اقدام به دلیل این بود که دشمنان اهل بیت به واسطه شادی و خوشحالی که از کشته شدن فرزندان رسول الله (ص) در کربلا به دست آورده بودند، در روز عاشورا روزه می گرفتند.  اما اولین بار چه کسی برای امام حسین (ع) غذای نذری داد؟

اهمیت نذری دادن در ایام سوگواری محرم و صفر از گذشته تا امروز حفظ شده و مردم با توجه به شرایط مالی خود در این ایام از عزادارانی که در تکیه ها و مساجد حضور پیدا کرده اند، پذیرایی می کنند.

سنت نذری امام حسین (ع) از کجا شکل گرفته است ؟

روایت است که پس از شهادت امام حسین علیه السلام، زنان بنی هاشم برای سیدالشهدا (ع) به عزاداری پرداختند و امام سجاد برای آنها غذا تهیه می کردند.

عُمَر بْنِ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ قَال:‏لَمَّا قُتِلَ الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ (ع) لَبِسْنَ نِسَاءَ بَنِی هَاشِمٍ السَّوَادَ وَ الْمُسُوحَ وَ کُنَّ لَا یَشْتَکِینَ مِنْ حَرٍّ وَ لَا بَرْدٍ وَ کَانَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ ع یَعْمَلُ لَهُنَّ الطَّعَامَ لِلْمَأْتَمِ.

عمر بن علی بن حسین می گوید: هنگامی که حسین بن علی علیهما السلام کشته شد، زنان بنی هاشم لباس سیاه عزا پوشیدند و [هنگام عزاداری] اعتنایی به سرما و گرما نداشتند و علی بن حسین(ع) برای آنها غذا آماده می کرد تا عزاداری کنند.(محاسن برقی، ج2، ص420؛ وسائل الشیعه، ج 3، ص 238)

در دوران معاصر در ایران، پلوی ساده با گوشت و ادویه اولین غذای رایج بود. این نوع غذا به دلیل کمبود برنج در آن زمان، فقط برای گروه خاصی از مردم و به اصطلاح اعیان ها قابل دسترسی بود که توانایی خرید این محصولات را داشتند. برای ادای نذر، این افراد صبح زود برنج را برای پخت در دست می گرفتند و گوشت را نیز با ادویه در حال پخت و پز قرار می دادند. سپس غذا را در بین مردم پخش می کردند. تقسیم غذا به این صورت بود که برخی افراد ظروف خود را پیشاپیش می فرستادند و بعد از آماده شدن غذا، صاحبخانه آن ها را پر می کرد و به صاحبانشان می فرستاد. اما بخش بیشتری از غذا در میان فقرا و نیازمندان توزیع می شد و معمولاً در جلوی در منزل صاحب نذر جمع می شدند.

تاریخچه نذری برای امام حسین (ع)

در روز تاسوعا، نذر نان و ماست نیز یکی از نذورات مهم بود که در ایران رواج داشت. این نوع نذر شامل یک من نان و یک من ماست بود که هر سال به میزان نذری سال گذشته یک واحد اضافه می شد. علاوه بر این، نذر شله زرد نیز از جمله نذورات پرطرفدار و جذاب در دوران قاجار محسوب می شد. برای تهیه این نوع نذر، برنج، شکر، روغن، زعفران و خلال بادام مورد نیاز بود که با هم ترکیب و طبخ می شد. این نذر همچنان در ایران رایج است.

در دوره قاجار، نذر دادن مختص طبقه خاصی از جامعه نبود و هر فرد با توجه به شرایط مالی خود در ایام عزاداری امام حسین (ع) غذای نذری می پخت. یکی از نذورات مشهور آن زمان، آش نذری ناصرالدین شاه بود که در دربار و با نظارت شخص شاه پخته می شد. به گفته بعضی، احتمالاً این آش، نذر مادر شاه برای سلطنت پسرش بوده است.

در آش نذری ناصرالدین شاه همه چیز پیدا می شد. گوسفند دوازده رأس، بره نه رأس، مرغ شصت قطعه، روغن بیست من، بادمجان، مغز بادام، اسفناج، کرفس، پیاز، کاهو، عسل، سیب، آبغوره، آب لیمو، ترب، تره، جعفری، شنبلیله، ترخون، نعناع، گلابی، هندوانه، گردو و ... از ترکیبات این آش بودند.

نباید نقش زنان در بسط و گسترش نذورات در این ایام را نادیده گرفت. زنان علاوه بر پخت غذای نذری در تکایا، مراسم مستقل خود را نیز داشتند. در دوره های قاجار و پهلوی، زنان معمولاً مراسم کوچکی را در خانه هایشان در این ایام برگزار می کردند و برای برآورده شدن حاجتشان نذر می دادند. به عبارت دیگر، هر خانه ای هر چند کوچک یا بزرگ، غذایی را برای عزاداران امام حسین (ع) می پخت. انتخاب نوع غذا به عهده صاحب نذر بود. در این مراسم که خانم ها مدیریت را به طور کامل بر عهده داشتند، از گوشت ذخیره شده که به آن قورمه می گفتند، استفاده می شد که بیشتر مناسب قیمه بود. یکی از دلایلی که امروزه غذای نذری در این ایام قالب قیمه دارد، به این موضوع برمی گردد که در آن زمان گوشت به ندرت وجود داشت و قیمه با استفاده از گوشت ذخیره شده و سایر مواد غذایی موجود، از جمله نذرهای محبوب بود.

گردآوری : بخش مذهبی بیتوته