زندگینامه حفصه بنت عمر بن خطاب، یکی از همسران پیامبر (ص)

مجموعه: زندگینامه بزرگان دینی

آشنایی با زندگینامه حفصه بنت عمر بن خطاب

زندگی نامه حفصه بنت عمر بن خطاب

چکیده ای از بیوگرافی حفصه بنت عمر بن خطاب :

نام: حفصه بنت عمر بن خطاب

تولد: حدود ۶۰۵ میلادی، مکه، حجاز (عربستان کنونی)

درگذشت: شعبان ۴۵ هجری (اکتبر/نوامبر ۶۶۵)، مدینه

مدفن: قبرستان بقیع، مدینه

نسب/قبیله: قریش

شناخته شده به عنوان: چهارمین همسر پیامبر محمد (ص)

همسران: خنیس بن حذافه (ازدواج: ۶۱۹/۶۲۰، درگذشت: اوت ۶۲۴)، حضرت محمد (ص) (ازدواج: ۶۲۴/۶۲۵، درگذشت: ۶۳۲)

والدین: عمر بن خطاب (پدر)، زینب بنت مضعون (مادر)

خویشاوندان: قبیله بنی عدی (از طریق تولد)، اهل بیت (از طریق ازدواج)

زندگی نامه حفصه بنت عمر :

حَفْصه دختر عُمَر بْن خَطّاب (حدود ۶۰۵–۶۶۵ میلادی) چهارمین همسر پیامبر اسلام، محمد (ص)، و دختر خلیفه دوم، عمر بن خطاب (حکومت: ۶۳۴–۶۴۴) بود. در متون اسلامی، نام او اغلب با لقب «ام المؤمنین» (مادر مؤمنان) همراه است.

زندگی حفصه بنت عمر :

حفصه دختر و بزرگ ترین فرزند عمر بن خطاب و زینب بنت مضعون بود. او در سال ۶۰۵ میلادی، زمانی که قریش در حال بازسازی کعبه بودند، پنج سال پیش از بعثت پیامبر، متولد شد.

ازدواج حفصه بنت عمر :

حفصه ابتدا با خنیس بن حذافه ازدواج کرد، اما در اوت ۶۲۴ میلادی بیوه شد. پس از پایان دوره عده، عمر، پدر حفصه، او را به عثمان بن عفان و سپس به ابوبکر پیشنهاد داد، اما هر دو این پیشنهاد را رد کردند. عمر که از این موضوع ناراحت شده بود، نزد پیامبر شکایت کرد و پیامبر پاسخ داد: «حفصه با کسی بهتر از عثمان ازدواج خواهد کرد و عثمان با کسی بهتر از حفصه.»

پیامبر در شعبان سال سوم هجری (اواخر ژانویه یا اوایل فوریه ۶۲۵) با حفصه ازدواج کرد. این ازدواج به پیامبر فرصت داد تا با یکی از یاران وفادارش، عمر، که اکنون پدرزن او شده بود، پیوند نزدیک تری برقرار کند.

سوره تحریم :

حفصه دختر عمر و عایشه مایه آزار پیامبر(ص) شدند. آیه اول و چهارم سوره تحریم به این موضوع اشاره کرده است. دو روایت درباره نزول آیات ابتدایی سوره تحریم وجود دارد. روایت معتبر، بر اساس احادیث صحیح بخاری و مسلم (صحیح مسلم ۱۴۷۴، نقل از عایشه)، بیان می کند که پیامبر برای خشنودی همسرانش از نوشیدن عسل خودداری کرد.

روایت دوم، که مرسل و ضعیف است (نقل از زید بن اسلم در تفسیر طبری)، ادعا می کند که پیامبر در غیاب حفصه با ماریه قبطیه خلوت کرده بود. حفصه پس از بازگشت و آگاهی از این موضوع، اعتراض کرد و پیامبر برای خشنودی او، ماریه را بر خود حرام کرد. قرطبی تأکید می کند که روایت اول معتبر و روایت دوم ضعیف است.

ابن عربی در «احکام القرآن» می نویسد: «روایت معتبر تنها درباره عسل است که پیامبر آن را با زینب نوشید و عایشه و حفصه از این موضوع ناراحت شدند. پیامبر قسم خورد دیگر عسل ننوشد و این موضوع را با همسرش در میان گذاشت، سپس آیه درباره همه آن ها نازل شد.»

حفصه بنت عمر بن خطاب که بود

کارهای برجسته حفصه دختر عمر :

عثمان، خلیفه سوم، هنگام استانداردسازی متن قرآن از نسخه ای که نزد حفصه بود استفاده کرد. همچنین گفته می شود که حفصه شصت حدیث از پیامبر نقل کرده است.

آزار پیامبر (ص) :

بر اساس منابع روایی، حفصه و عایشه مایه آزار پیامبر اکرم (ص) شدند. در صحیح مسلم از عمر بن خطاب نقل شده که به عایشه گفت: «چرا پیامبر را اذیت می کنی؟» و به حفصه هشدار داد که پیامبر او را دوست ندارد و اگر حمایت عمر نبود، او را طلاق می داد. برخی منابع از طلاق حفصه توسط پیامبر و سپس رجوع به او به توصیه جبرئیل سخن گفته اند، اما صحت این روایات مورد تردید است. آیات ابتدایی سوره تحریم به آزار پیامبر توسط این دو اشاره دارد و برخی مفسران مانند قرطبی و ابن قیم آیه ۱۰ این سوره را نیز هشداری به آن ها می دانند.در بیماری پیامبر، حفصه و عایشه با اطلاع از تصمیم پیامبر برای فرستادن امام علی(ع) به مسجد برای اقامه نماز، پدران خود را نزد او آوردند. همچنین روایتی از بی احترامی حفصه به پیامبر نقل شده که عمر در واکنش او را تنبیه کرد.

قرآن و حفصه :

حفصه صحف قرآنی را که در زمان ابوبکر جمع آوری شده بود، نگهداری می کرد و در زمان عثمان برای یکسان سازی مصحف ها در اختیار او گذاشت. برخی ادعا کرده اند که او از کاتب وحی خواست آیه ۲۳۸ سوره بقره را طبق نظر خودش بنویسد، اما روایت دیگری می گوید مصحف نزد او همان نسخه زید بن ثابت بود.

در زمان عثمان :

حفصه دستور قتل کنیز خود را به اتهام سحر صادر کرد که این امر باعث ناراحتی عثمان شد. همچنین او و عایشه از عثمان خواستند حقوقی که پدرانشان به آن ها می دادند را ادامه دهد، اما عثمان این درخواست را رد کرد و به شهادت آن ها علیه ارث فاطمه(س) اشاره نمود.

جنگ جمل :

حفصه ابتدا قصد همراهی با عایشه در جنگ جمل علیه امام علی (ع) را داشت، اما برادرش او را منصرف کرد. عایشه در نامه ای به حفصه از محاصره امام علی خبر داد و حفصه از شادی جشنی برپا کرد، اما پس از سرزنش ام کلثوم (دختر امام علی)، از این کار دست کشید.

قبر حفصه بنت عمر بن خطاب

دیدگاه های متفاوت :

دیدگاه اهل سنت

اهل سنت حفصه را زنی دانشمند و کنجکاو می دانند و به عنوان یکی از مادران مؤمنان به او احترام می گذارند.

دیدگاه شیعه

شیعیان به دلیل ماجرای عسل و آیات ابتدایی سوره تحریم، در این مورد خاص از حفصه و عایشه انتقاد می کنند، اما به طور کلی نفرین یا افراط در نکوهش آن ها را جایز نمی دانند.

درگذشت حفصه بنت عمر بن خطاب:

حفصه در شعبان سال ۴۵ هجری (اکتبر یا نوامبر ۶۶۵) درگذشت و در قبرستان بقیع، کنار دیگر همسران پیامبر (مادران مؤمنان) به خاک سپرده شد.

گردآوری: بخش مذهبی بیتوته