آشنایی با صلح حدیبیه

مجموعه: متفرقه دینی

آشنایی با صلح حدیبیه

درباره صلح حدیبیه

صلح حدیبیه رویدادی بود که در زمان پیامبر اسلام حضرت محمد (ص) روی داد. این یک معاهده محوری بین حضرت محمد (ص)، به نمایندگی از ایالت مدینه، و قبیله قریشی مکه در ژانویه 628 (مطابق با ذی القعده، 6 هجری ) بود. این به کاهش تنش بین دو شهر کمک کرد، صلح را برای یک دوره 10 ساله تأیید کرد و به پیروان حضرت محمد (ص) اجازه داد. سال بعد در یک سفر زیارتی مسالمت آمیز که بعدها به زیارت اول معروف شد بازگردند.

در سال ششم هجرت به مدینه، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم. خواب دید که همراه با یاران مبارکش با سلام و رفاه وارد مکه شده و عمره را به جا آورد. برخی از آنها سر خود را تراشیدند و برخی دیگر موهای خود را کوتاه کردند. وارد بیت الله شدند و کلید آن را گرفتند. به علاوه در (زمین) عرفات ماندند. (سیرة الحلبیه ج 3 ص 13)

خواب پیامبر وحی است. لذا در ذوالقعده 6 هجری پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم صلی الله علیه و آله و سلم. به قصد انجام عمره به همراه 1400 یاران مبارکش عازم مکه شد. مجبور شدند در حدیبیه بمانند. کافران از ورود آنان به مکه جلوگیری کردند. در آنجا این معاهده تنظیم شد که به عهدنامه حدیبیه معروف شد. در اینجا برخی از جزئیات آن است.

اقدام به زیارت کرد

حضرت محمد (ص) از ورود به مکه و طواف دور کعبه غافل شد. اصحابش در مدینه وقتی این موضوع را به آنها گفت خوشحال شدند. همه به مکه و کعبه احترام می گذاشتند و در آنجا طواف را آموختند. در سال 628، حضرت محمد (ص) و گروهی متشکل از 1400 مسلمان بدون اسلحه به سمت مکه حرکت کردند تا عمره را به جا آورند.

آنها لباس زائران پوشیده بودند و حیوانات قربانی می آوردند، به این امید که قریش به رسم عرب اجازه ورود زائران به شهر را پاس می داشت. مسلمانان به حالت احرام از مدینه خارج شده بودندیک حالت روحی و جسمی از پیش طراحی شده که آزادی عمل آنها را محدود می کرد و جنگیدن را ممنوع می کرد. این امر در کنار کمبود اسلحه نشان می داد که زیارت همیشه صلح آمیز بوده است.

حضرت محمد (ص) و پیروانش در خارج از مکه اردو زدند و حضرت محمد (ص) با فرستادگان مکه که می خواستند از ورود حجاج به مکه جلوگیری کنند ملاقات کرد. پس از مذاکرات، دو طرف تصمیم گرفتند که موضوع را از طریق دیپلماسی و نه جنگی حل کنند و معاهده ای تنظیم شد.

درباره ی صلح حدیبیه

شرایط عهدنامه حدیبیه

از طرف کافران به ترتیب بودیل بن ورقه خزاعی، عروة بن مسعود ثقفی، حولیس بن علقمه و میکراز برای مذاکره آمدند. سرانجام سهیل بن عمارو قریشی خطیب قریش آمد و این پیمان را امضا کرد که در آن شرایط ذیل توافق شد.

* هر دو طرف به مدت ده (10) سال آتش بس خواهند داشت.

* مسلمانان امسال بدون انجام عمره برگردند. سال بعد بیایند عمره کنند و سه روز در مکه بمانند.

* مسلمانان فقط باید مسلح به شمشیر باشند و آن شمشیرها در غلاف باشد.

* اگر از مکه به مدینه هجرت کند، بازگردانده می شود. ولی اگر از مدینه به مکه هجرت کند برگردانده نمی شود.

* قبایل عربستان این اختیار را خواهند داشت که هر طرفی را که بخواهند بگیرند. 

مخالفت عمر

پس از امضای عهدنامه، برخی از حجاج به تسلیم شدن حضرت محمد (ص) در بیشتر نقاط به قریش، استفاده از نام خدا و خواندن خود به عنوان رسول خدا اعتراض کردند. این امر باعث شد که عمر نکات معاهده را زیر سوال ببرد. پس از آن ظاهراً پشیمان می شد که با پیامبر به گونه‌ای صحبت می کرد که قبلاً هرگز انجام نداده بود. این در صحیح مسلم ثبت شده است.

پیامدهای گسترده صلح حدیبیه

ظاهراً شروط معاهده علیه مسلمانان بود، اما عواقب گسترده ای داشت. گفته شده است: اسلام ظاهراً تسلیم شده بود، ولی در واقع پیروزی برجسته ای بود که الله عَزَّوَجَلَّ. چنین توصیف کرده است:

اِنَّا فَتَحْنَا لَکَ فَتْحًا مُّبِیْنًاۙ (۱)

به راستی ما برای تو پیروزی آشکاری قرار دادیم (ای عزیزان) (سوره مبارکه فتح، آیه 1)

سپس در تفسیر آیه 25 سوره فتح آمده است: این آیه برای دلجویی از مسلمانان نازل شد، به این معنا که دلایل زیادی برای جلوگیری از ورود آنها به مکه وجود داشت: مردان و زنان زیادی در مکه هستند که در خفا مسلمان هستند. می توانستید در حالی که به کافران حمله می کردید ناآگاهانه آنها را زیر پا بگذارید. علاوه بر این، اکنون افرادی هستند که کافر هستند، اما به زودی خداوند متعال برکات خود را بر آنها خواهد بارید. آنها را با پذیرش اسلام گرامی خواهد داشت. کشتن آنها مورد تایید نیست. اینها دلایلی بود که کافران مکه را از کشتار و ویرانی مصون داشتند. (فتوای رضویه، ج 30، ص 381)

پیامد صلح حدیبیه

هیچ پیروزی بزرگتر از حدیبیه نیست

گفته شده است: در اسلام هیچ پیروزی بزرگتر از پیروزی حدیبیه نیست، اما درجات فکری مردم نمی توانند مسائل خداوند متعال و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم را درک کنند.. (سیرة الحلبیه ج 3 ص 41)

اهمیت صلح حدیبیه

این معاهده در اسلام بسیار مهم است، زیرا به رسمیت شناختن غیرمستقیم دولت اسلامی در مدینه بود. این معاهده همچنین به مسلمانانی که هنوز در مکه بودند اجازه می داد که اسلام را علناً انجام دهند. علاوه بر این، از آنجایی که دیگر کشمکش دائمی بین مسلمانان و مشرکان وجود نداشت، بسیاری از مردم اسلام را در منظری جدید دیدند که باعث شد افراد بیشتری اسلام را بپذیرند.

علاوه بر این، عهدنامه حدیبیه با استفاده از قراردادهایی با مسلمانان، زمینه را برای تسخیر سایر قبایل فراهم کرد. این معاهده همچنین به عنوان مثالی است که اسلام صرفاً با شمشیر پخش نشد، زیرا حضرت محمد (ص) لشکری ​​داشت که می توانست به مکه حمله کند، اما حضرت محمد (ص) تصمیم گرفت پیمان صلح ببندد. پس از پیمان شکنی مشرکان به مکه لشکر کشید و مشرکان را فتح کرد.

قسمی که حضرت محمد (ص) در حدیبیه «زیر درخت» بست، او را به فرمانروایی واقعی بر بخش هایی از غرب عربستان تبدیل کرد. در مصر اولیه اسلامی، داشتن پدری که «زیر درخت بیعت کرده بود» اعتبار اجتماعی قابل توجهی به همراه داشت. این بیعت به بیعت رضوان مشهور شد.

آیه ای از قرآن در مورد پیمان نازل شد که به این معنی است: «ما تو را پیروز آشکار قرار دادیم».

گردآوری: بخش مذهی بیتوته