آشنایی با تاریخچه و موقعیت های شغلی رشته انفورماتیک پزشکی

مجموعه: معرفی رشته های تحصیلی

رشته انفورماتیک پزشکی Master of Human Ecology چیست؟

آشنایی با رشته انفورماتیک پزشکی و بازار کار آن 

طبیعتا چند رشته ای بودن این رشته سبب می شود که انفورماتیک پزشکی شامل رشته های مختلفی از قبیل علوم کامپیوتر و طراحی نرم افزار، شناخت شناسی Cognitive Science، مهندسی ارتباطات انسان و کامپیوتر، دانش اطلاعات و ... باشد. دانش کامپیوتر و اطلاعات که ترکیب این دو، دانش انفورماتیک را به وجود آورده اند دانش هایی هستند که در امروزه در تمام علوم مورد استفاده قرار می گیرند.

اما از آنجایی که دانش و علوم مربوط به پزشکی و سلامت، مهم ترین، گسترده ترین و پیچیده ترین اطلاعات و دانش دنیای امروزی محسوب می شوند لذا انفورماتیک پزشکی به عنوان یک دانش و رشته ی مستقل و آکادمیک شکل گرفت و توسعه یافت. 

افرادی که در این رشته فارغ التحصیل می شوند وظایف مختلفی بر عهده می گیرند. مثلا متخصصین این حوزه می توانند سیستم های مراکز بهداشت درمانی را ارزیابی کنند، تشخیص دهند که این مراکز، نیازمند چه سیستم های نرم افزاری و سخت افزاری هستند.

علاوه بر این، متخصصین این رشته، با دانش های تخصصی که در این زمینه به دست می آورند می توانند با استفاده از روش های مختلف مثل هوش مصنوعی، اقدام به طراحی سیستم‌ های تصمیم یار (Decision Support Systems)، سیستم های پزشکی از راه دور و سیستم های خبره نمایند.

آن ها می توانند این سیستم های طراحی شده را در اختیار گروه های پزشکی و بالینی قرار دهند. با وجود چنین تواناهایی، متخصصین این رشته، بهترین افراد برای مدیریت و رهبری تیم های طراحی سیستم های تخصصی، در گروه های پزشکی و پیراپزشکی هستند.

تاریخچه رشته انفورماتیک پزشکی 

تاریخچه رشته انفورماتیک پزشکی

در اوایل دهه ی 1950میلادی و همزمان با ورود فناوری کامپیوترها، اغلب کشورهای جهان از این تکنولوژی در علم پزشکی استفاده نمودند. اولین شخصی که سازمان حرفه ای انفورماتیک را تاسیس کرد گوستاو واگنر بود. او در آلمان، اقدام به تاسیس این سازمان نمود. اولین کشوری که این علم را معرفی نمود کشور فرانسه در سال 1960 میلادی بود و ﺁن را با نام Informatique Medicale به دنیا معرفی نمود.

با معرفی این علم، در همان دهه ی 60 اولین بخش های انفورماتیک پزشکی، در کشورهای فرانسه، آلمان، بلژیک و هلند شروع به کار کردند. در دهه ی 70 میلادی کشورهای لهستان و ایالات متحده اقدام به تاسیس بخش های تخصصی تحقیقات در انفورماتیک پزشکی نمودند.

از آن دوره تا به امروز، توسعه دادن تحقیقات، آموزش و همچنین زیر ساخت های اطلاعاتی با کیفیت های بالا از مهم ترین اهداف کشورهای اروپایی و ایالت متحده می باشد. در دهه ی 70 میلادی انجمن بین المللی انفورماتیک تبدیل به یک کمیته ی فنی در فدراسیون بین‌المللی پردازش اطلاعات شد که این کمیته از سال 1987 میلادی تا به امروز به عنوان مهم ترین و بزرگ ترین سازمان صاحب نظر در خصوص شاخه های مختلف انفورماتیک پزشکی، فعالیت دارد.

تاریخچه ی این رشته در ایران، به بعد از انقلاب فرهنگی و تاسیس دانشگاه ها علوم پزشکی در سال 1364 برمی گردد. بعد از راه اندازی این دانشگاه، این رشته به صورت آکادمیک در دانشگاه های مختلفی در داخل کشور در دو مقطع کارشناسی ارشد و دکتری به جذب دانشجو پرداخت.

دانشگاه های رشته انفورماتیک پزشکی

رشته های نزدیک به انفورماتیک پزشکی در کشور

در دانشگاه های داخلی برخی رشته ها هستند که ارتباط و شباهت هایی با این رشته دارند که عبارتند از:

• مدیریت اطلاعات بهداشتی درمانی Health Information Management: تمرکز اصلی این رشته نیز، بر روی داده های سیستم های بهداشت و درمان است. به همین دلیل این رشته نیز، یکی از شاخه های انفورماتیک پزشکی محسوب می شود. ولی در سراسر دنیا یک رشته ی مستقل می باشد. 

• مهندسی پزشکی Medical Engineering: تمرکز اصلی این رشته بر روی سیستم های سخت افزاری پزشکی است و در واقع یک، گرایش مهندسی به شمار می رود. 

• بیوانفورماتیک Bioinformatics: این رشته یک شاخه ی بیولوژی مولکولی است و مشترکات محدودی به رشته ی انفورماتیک پزشکی دارد.

آینده شغلی رشته انفورماتیک پزشکی 

موقعیت های شغلی انفورماتیک پزشکی

اگر علاقه مند تحصیل در این رشته هستید و می خواهید با بازار کار آن آشنا شوید باید بدانید که با توجه به گسترده و وسیع بودن، این رشته دارای موقعیت های شغلی مختلفی است که از جمله ی آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• زمینه های آموزشی مانند تدریس در آموزشگاه ها و دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی

• زمینه های برنامه ریزی مانند برنامه ریزی برای سازمان ها و مراکز درمانی حوزه های سلامت

• راه اندازی شرکت های دانش بنیان برای طراحی استانداردهای اطلاعات سلامت، طراحی سیستم های ثبت سلامت یا همان رجیستری برای اکتشاف دانش پزشکی، طراحی سیستم های کمک پزشکی، طراحی سیستم های پرونده ی الکترونیک سلامت و ...

• کار در سازمان ها و مراکز دولتی حوزه ی سلامت به عنوان طراحان سیستم سیستم های اطلاعات سلامت، مدیرهای فناوری اطلاعات سازمان های حوزه ی سلامت و ...

• کار در بخش های خصوصی مانند طراحی سیستم های تجاری مربوط به اطلاعات سلامت، طراحی سیستم های اطلاعات سلامت برای بیمارستان ها و پرونده های الکترونیک سلامت، طرحی سیستم های مدیریت اطلاعات سلامت برای کلینیک ها و مطلب ها، طراحی سیستم های کمک تشخیصی رومیزی و ...

معرفی رشته انفورماتیک پزشکی

آینده تحصیلی رشته انفورماتیک پزشکی

همان طور که اشاره نمودیم در داخل کشور، امکان ادامه ی این رشته در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری امکان پذیر است. لذا افرادی که در مقطع کارشناسی رشته های علوم پزشکی، ریاضی، مهندسی کامپیوتر، علوم کامپیوتر، مهندسی برق الکترونیک، مهندسی پزشکی، مهندسی فناوری اطلاعات، دکترای عمومی پزشکی و دندانپزشکی، فارغ التحصیل شده اند می توانند در مقطع کارشناسی ارشد، در این رشته ادامه ی تحصیل دهند.

اما اگر موفق شدید در مقطع کارشناسی ارشد این رشته فارغ التحصیل شوید و قصد ادامه ی تحصیل در مقطع دکتری را دارید گزینه های متنوعی پیش روی شما است که عبارتند از:

• دکتری زیست شناسی ( تمام گرایش ها)

• مهندسی پزشکی

• مدیریت اطلاعات سلامت

• کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی

• گفتار درمانی

• مددکاری اجتماعی 

گردآوری:بخش علمی بیتوته