معجزه قرآن از نظر جنین شناسی



رشد و تکامل جنين از منظر قرآن

 

مرحله علقه است که از روز ۱۵ تا روز ۲۴ رویانی است. در این مرحله رویان توسط بند ناف به دیواره رحم متصل می شود. خون در رگ ها مانند جزایر خونی تشکیل می شود و به رویان شکلی شکل لخته خون می دهد. باتوجه به اینکه علقه اولین مرحله‌ای است که نطفه، که استعداد انسان شدن را دارد، وارد مرحله شکل یافته‌ای می شود.

مرحله علقه است که از روز ۱۵ تا روز ۲۴ رویانی است. در این مرحله رویان توسط بند ناف به دیواره رحم متصل می شود. خون در رگ ها مانند جزایر خونی تشکیل می شود و به رویان شکلی شکل لخته خون می دهد. باتوجه به اینکه علقه اولین مرحله‌ای است که نطفه، که استعداد انسان شدن را دارد، وارد مرحله شکل یافته‌ای می شود.

 

تا اواسط قرن بيستم، نقش تخمک و اسپرم در تعيين جنسيت ژنتيكی جنين در انسان شناخته نشده بود اما بعد از كشف كروموزم های جنسی توسط دانشمندانی به نام های «ون وينوانتر» و «پانتر» و «تئوليدان» اين پديده شناخته شد. يونانی ها معتقد بودند كه تعيين جنسيت با اسپرم مرد است، اگر اسپرم از بيضه راست خارج شود، جنس نوزاد پسر می شود و اگر از بيضه چپ خارج شود نوزاد دختر می شود. و بعضی ديگر گمان می کردند كه اگر جنين در سمت راست شكم یا رحم رشد كند پسر می شود و اگر در سمت چپ رشد كند دختر می ‌شود. ارسطو هم كه معتقد بود فرزند پسر مربوط به هيجان روحی مرد هنگام آميزش است و اگر فاقد آن باشد، فرزند دختر می شود.

 

مراحل رشد جنین در رحم

 

رشد و تکامل جنين از منظر قرآن

يکی از موضوعات مهم و قابل توجه در آيات قرآن، موضوع پيدايش و آفرينش جنين است که به عنوان نقطه آغاز حيات انسانی مطرح شده است. در يک آمار کلی، قرآن در 41 سوره با 76 آيه با بيانی شيوا به اين موضوع اشاره کرده است، چرا که مرحله جنينی يکی از ظريف ترين مراحل زندگی انسان است که دارای اسرار و شگفتی های زیادی می باشد و همگان را در حيرت فرو برده است.

 

قرآن با عبارات بسيار رسا اشاره می کند که شگفتی های دنيای داخل رحم مادر و تشکیل جنين آنقدر گسترده است که گاهی از حد تفکر بشر خارج است به گونه ای که در دانش جنين شناسی هم با همه پيشرفت هايش هنوز بسياری از معماها و رازهای بسیاری در آفرینش و رشد جنین باقی مانده است.

 

عجايب حکمت که خداوند متعال در خلقت رحم و پرورش جنين به کار برده است، قرآن ضمن اشاره به اين موضوع، بشر را به مطالعه پيرامون آن دعوت مي کند تا ضمن آشنايي با مراحل گوناگون اين دوره به عظمت آفريدگار نيز پي ببرد.

 

نکته جالب آن است که قرآن، تمام مراحل آفرينش و رشد جنين را با اصطلاحاتی به ظاهر ساده بيان کرده است به گونه ای که برای انسان های آن زمان هم به راحتی قابل درک بود. ولی با وجود اين، داده های قرآن درباره جنين آن قدر دقيق هستند که گاهی به نظر می رسد فهم آن برای افرادی که در قرن هفتم ميلادی زندگی می کردند ناممکن به نظر می رسيد.

 

اگر به خوبی به اين آيات نگاه کنید می توان فهميد اطلاعاتی که قرآن داده است از سطح فهم مردم آن زمان بسيار بالاتر است. برای ارايه نظر جامع و کامل قرآن درباره موضوع آفرينش و رشد جنين بايد آيات قرآن را با چينش منطقی دسته بندی کنید.

 

تقسيم سلولی كه تمايز سلولی (يا انفلاق سلولی) عبارت بهتری برای آن است، به معنای تقسيم و تمايز سلول به دو قسمت مساوی است و اين يک عمل اصلی فيزيولوژی است كه به واسطه آن موجودات زنده تكثير می ‌شوند لذا خداوند تعالی از خودش با صفت «برب ‌الفلق» نام برده است يعنی سبب زندگی و تكثير آن و سوره ای را با نام «فلق» نامگذاری كرده است.

 

جنین پسر در کدام سمت رحم

 

مراحل رشد جنين از نظر قرآن

در این پژوهش مراحل رشد و تکامل جنین انسان، از دیدگاه قرآن و علم روز مورد بررسی قرار گرفته است و هدف از بیان این مسئله علمی، پی بردن به عظمت خلقت انسان است. این مجموعه از 8فصل فراهم آمده است. پس از آوردن بحثی پیرامون گرایش علمی در تفسیر آیات و دیدگاه ها نسبت به آیات علمی و اهمیت مطالعه و بررسی پدیده های طبیعی از دیدگاه قرآن، مراحل تطور نطفه انسان از لحظ تشکیل سلول تخم تا دمیدن روح با توجه به مشترکات آیات و علم روز مورد بررسی قرار گرفته است، که نتایج به دست آمده بطور خلاصه در هر مرحله عبارتند از:

 

1) در مرحله نطفه در زمینه ورود اسپرم به تخمک با در نظر گرفتن آیات 53-54 سوره فرقان و منابع پزشکی این نتیجه حاصل می شود: همانگونه که آب شور و شیرین به دلیل اختلاف در املاح معدنی و مواد شیمیایی به یکدیگر در نمی آمیزند به محض ورود اسپرم به تخمک تغییرات بیوشیمیایی و الکتریکی در منطقه غشای تخمک مانع لقاح بیش از یک اسپرم می شود.

 

حدود 200 تا 500 میلیون اسپرم که در مبهل زن ریخته شده است به طرف سوراخ مبهل می روند و بعضی از اسپرم ها در آن داخل شده و به سوی رحم حرکت می کنند تا اینکه به لوله های رحم که 10 تا 14 سانتیمتر طول دارند، می رسند و در عین حال از طرف دیگر تخمی از تخمدان زن رها می شود و به وسیله‌ی دهانه‌ی رحم که خاصیتی مکنده دارد بلعیده می شود. و همین که تخمک بلعیده شد، در بین آنها قرار می گیرد او را به طرف رحم می رانند و هنگام ملاقات اسپرم با تخمک ها وقتی است که این اسپرم ها به تخمک حمله ور می شوند و سرهای خود را بر تخمک می گذارند و بالاخره یکی از آنها تخمک را سوراخ کرده، و وارد آن می شود.

 

2) علق و مشتقات آن مفهوم اتصال و وابستگی به یک شی است، زیرا اشاره به حالت چسبیدگی و آویزان بودن نطفه به دیواره‌ی رحم دارد و نکته ی دیگر اهمیت حد فاصل زمان انعقاد نطفه تا تبدیل به علقه شدن است که حفاظت از نطفه در این مرحله برای رسیدن به مراحل بعدی و ادامه‌ی راه تکاملی خود، از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

 

به همین جهت است که خداوند جایگاه نطفه یعنی رحم را  مکانی امن و مستقر معرفی کرده است: «ثمّ جعلناه نطفة في قرار مکين» و مقصود از علق در آیه 2 سوره علق همان مرحله آغازین تکوین جنین با بیان کرم سان و زالووش بودنش است. از طرفی انسان هیچ موقع از مرحله خون بسته نگذشته است، بلکه خون در عروق بسته شکل می گیرد و در داخل جنین محفظه های خون به شکل شبکه هایی و یا به صورت جزیره هایی به هم پیچیده، جامد و ساکن به نظر می رسد.

 

پس از اینکه اسپرم مرد و تخمک زن ترکیب شده و نطفه تشکیل شد، بعد از گذشت چهل روز تحولاتی در نطفه پدید می آید و در نهایت به خون سرخ بسته شده ای تبدیل می شود و به دیواره ی رحم آویزان می شود، که در تعبیر قرآنی با آن علقه گفته شده است.

 

3) منظور از مضغه غیر مخلقه، جزئی از مضغه است که خلقت و تصویرش هنوز کامل نشده است، مانند سلول های تناسلی، مغز و تنفسی که تمایز آنها ماه ها بلکه سال ها طول می کشد و تفسیر آن به چنین ناقص الخلقه از جهات مختلف قابل خدشه است.

 

خداوند در سوره‌ی حج می­فرماید: «... فانّا خلقناکم من تراب ثم من نطفة ثم من علقة ثم من مضغة مخلقة و غير مخلّقة» در تفسیر مضغه گفته شده است که عبارت است از «قطعه ای از گوشت جویده شده به اندازه ی یک لقمه»

 

در این مرحله جنین، قابلیّت دریافت صورت انسانی را دارد و با ادامه ی مراحل بعدی به یک انسان کامل تبدیل می شود. در برخی موارد جنین، نمی تواند این مرحله را به خوبی بگذارند و در نهایت یا سقط صورت می گیرد و یا به صورت انسان ناقص الخلقه ای متولّد می شود. خداوند از این حقیقت با تعبیر «مخلّقه» و «غیرمخلّقه» یاد کرده است. 

 

مراحل تکامل جنین در هر ماه

 

4) منظور از تسویه، تمایز مضغه مخلقه است که در طول این دوره هر یک از سه لایه زایا در جنین، بافت ها و اندام های اختصاصی متعددی را تشکیل می دهند و بنابراین مرحله پیدایش عظم و لحم منطبق بر همان مرحله تشکیل می شود.

 

5) در این مرحله ی تکامل جنین، پیدایش استخوان است. در این مرحله که عظام نامیده می شود از اواخر هفته‌ی ششم بارداری شروع می شود، مضغه به عظام تبدیل می شود و با تشکیل استخوان­ها، جنین کم کم شکل انسانی به خود می گیرد.

 

6) لحم: این مرحله از مراحل آخری تحولات اساسی در اتمام فیزیکی و جسمی ساختمان بدن است که استخوان های برهنه، پوشیده از گوشت، عصب، رگ های بزرگ و کوچک می شود و برای حفاظت از گوشت بدن، پوستی زیبا به عنوان لباس براندام آن کشیده می شود.

 

خداوند می فرماید: «فکسونا العظام لحما». گفته شده است که در آیه ی «کسونا» به کار برده شده است که فقط برای پوشیدن لباس به کار می رود؛ امّا خداوند این را برای گوشتی که ما را می پوشاند، استفاده کرده است. شاید علت آن نقش حفاظتی بافت های گوشتی بدن است که همچون لایه‌ی محافظتی، استخوان ها را از صدمات و ضربات وارد شده به بدن که سبب شکسته شدن آنها می شود، حفظ می کند. همچنین همانند لباس، بدن را از گرما و سرما محافظت می کند.

 

7) در پایان هنگامی که ساختمان اعضا و جوارح تشکیل شود و نیروی نباتی اندام ها به حد کمال برسد شایسته می شود که روح حیات ابد که روح اراده و تعقل است به آن دمیده می شود و به آن تعلق می یابد و باعث تشکیل یک موجود زنده می شود. این مرحله در قرآن به انشای خلق آخر تعبیر شده است.

 

 

8) تولد: پس از آنکه مراحل تکاملی جنین به پایان رسید و دارای جسم و روح الهی شد، باید در رحم مادر به مدت نه ماه رشد و تکامل کافی را ادامه بدهد و بعد آن را ترک کرده و به دنیای بزرگتری قدم بگذارد. اما این مسیری است که با درد و رنج و فشار همراه است و اگر به سهولت انجام نگیرد، تولد نوزاد با مرگ او همراه است و چشم جنین هرگز به روی این دنیای مادی گشوده نمی شود. خداوند فرموده است: «ثمّ السبيل يسّره» یعنی آنگاه مسیر را آسان گردانید.

 

ابن عباس و قتاده نقل شده است که مقصود آیه این است که خداوند کریم زمان بیرون آمدن کودک از رحم مادر، مسیر و راه را برای او آسان کرده است.

 

مشاهده‌ی تغییرات به وجود آمده در ساختمان طبیعی رحم از جمله اتساع دهانه‌ی رحم، وضع طبیعی جنین هنگام تولد و وارونه شدن آن و هم انعطاف پذیری جمجمه‌ی کودک به هنگام وضع حمل، همگی تایید شده این کلام و حاکی از تدبیر الهی است و خود بعدی دیگری از ابعاد بیکران حکمت الهی را نشان می دهد.

 

گردآوری: بخش علمی بیتوته

 

کالا ها و خدمات منتخب

      ----------------        سیــاست و اقتصــاد با بیتوتــــه      ------------------

      ----------------        همچنین در بیتوته بخوانید       -----------------------