اقدامات لازم برای پذیرش فرزند/ چه مراحلی باید طی شود؟

: مجموعه: نکات و قوانین حقوقی

شرایط پذیرش فرزند

شرایط و قوانین سرپرستی کودکان بی‌سرپرست و پذیرش فرزند را بشناسید

معمولاً فرزندخواندگی کودکان بی‌سرپرست توسط خانواده‌هایی که دارای فرزند نیستند و به هر دلیلی امکان بچه‌دارشدن را ندارند اتفاق می‌افتد. البته کسانی که دارای فرزند هستند نیز می‌توانند سرپرستی این کودکان را برعهده بگیرند. ما در این مطلب از بیتوته سعی خواهیم کرد مراحلی که برای تحقق این امر باید طی شود و همچنین قوانین و مقررات مربوط به این مبحث را به شما معرفی می‌کنیم.

فرزندخواندگی کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست و یا بدسرپرست امری حسنه و نیکوست. قبول‌کردن سرپرستی این کودکان توسط زوج‌هایی که نمی‌توانند صاحب فرزند شوند و یا کسانی که دارای فرزند هستند؛ اما دوست دارند فرزندخوانده ایی نیز داشته باشند صورت می‌گیرد.

ازآنجایی‌که امروزه به دلیل طلاق، فقر و یا فوت والدین تعداد این کودکان افزایش‌یافته است. حتی زنان و دختران مجرد بالای 30 سال که شرایط لازم را داشته باشند نیز می‌توانند تقاضای سرپرستی این کودکان را داشته باشند. برای پذیرش فرزندخواندگی، قوانین خاصی وجود دارد تا مسئولین مطمئن شوند که سرپرستی این کودکان را خانواده‌هایی معقول برعهده می‌گیرند و کودکان در محیطی خوب، بزرگ می‌شوند.

چه کودکانی می‌توانند فرزندخوانده شوند؟

• کودکانی که شرایط شناخت هیچ یک از والدین یا جد پدری آنها وجود ندارد.

• پدر، مادر، جد پدری و وصی منسوب از سوی ولی قهری کودک زنده نباشد.

• هیچ‌یک از پدر، مادر، جد پدری، وصی منصوب کودک از سوی ولی قهری صلاحیت سرپرستی وی را نداشته باشند.

• بچه‌هایی که سرپرستی آنان به موجب حکم مراجع صلاحیت‌دار به سازمان بهزیستی سپرده شده است.

• کودکانی که 2 سال از زمان سپردن آنها به بهزیستی گذشته باشد و والدین اصلی آنها برای سرپرستی آنها اقدام نکرده باشند.

قوانین بهزیستی در مورد شرایط پذیرش فرزند

شرایط قانونی پذیرش فرزندخواندگی

شرایط فرزندخواندگی متقاضیانی که قصد سرپرستی این کودکان را دارند توسط نهادهای مختلف بررسی و تحلیل می‌شود. شرایط قانونی پذیرش فرزند عبارت‌اند از:

• زن و شوهر باید تابعیت ایرانی داشته باشند و درصورتی‌که در خارج از ایران زندگی می‌کنند، باید به کنسولگری ایران در آن کشوری مراجعه کنند و درخواست اخذ سرپرستی خود را از این طریق به بهزیستی ارسال نمایند.

• کسانی که قصد سرپرستی دارند باید پدر و مادر به یکی از ادیانی که در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به رسمیت شناخته شده است اعتقاد داشته باشند.

• پدر و مادر هیچ‌کدام نباید به بیماری‌های واگیردار و یا صعب‌العلاج مبتلا باشند.

• پدر و مادر هیچ‌کدام نباید محکومت جزایی مؤثر داشته باشند.

• خانواده نباید به جرایمی مانند حد، قطع یا نقص‌عضو، حبس از یک سال به بالا در جرم‌های عمدی، جزای نقدی معادل مبلغ دو میلیون تومان و بالاتر، سابقه محکومیت لازم‌الاجرا بیش از دو بار (سرقت، کلاهبرداری، اختلاس، ارتشا یا خیانت در امانت) محکوم باشند.

• خانواده باید توانایی و صلاحیت لازم برای تربیت و نگهداری از کودکان و یا نوجوانان بی‌سرپرست و یا بدسرپرست را داشته باشد.

• خانواده باید تمکن مالی قابل قبول داشته باشند به مقدار دقیق، وضعیت مالی خانواده در سازمان بهزیستی اشاره شده است.

• خانواده‌هایی که دارای یک فرزند هستند و قصد دارند کودکی را به سرپرستی قبول کنند. اموال و دارایی‌های این افراد، مورد ارزیابی قرار می‌گیرند و با حکم قاضی مشخص می‌شود که کدام اموال به فرزندخوانده می‌رسد.

• انجام واجبات و ترک محرمات از دیگر مواردی است که در لیست شرایط فرزندخواندگی برای کسانی که فرزند دارند و یا سایر متقاضیان، آمده است.

• یکی از زوجین حداقل باید سی‌سال سن داشته باشد.

• صلاحیت اخلاقی خانواده نیز از جنبه‌های مختلف مورد بررسی سازمان بهزیستی قرار می‌گیرد.

• عدم اعتیاد به الکل، مواد مخدر و یا روان‌گردان مورد بررسی قرار می‌گیرد.

• مهجور نبودن

شرایط پذیرش فرزند برای خانواده هایی که خود فرزند دارند

اولویت‌بندی بهزیستی برای فرزندخواندگی

قوانین جدید بهزیستی که در سال 1392 تصویب شده است شرایط را برای فرزندخواندگی آسان کرده است. در قانون قبلی کودک تا سن 12 سال می‌توانست فرزندخوانده شود؛ اما در قانون جدید تا 16سالگی است. همچنین در قانون قبلی تنها افرادی که بچه نداشتند می‌توانستند فرزندخوانده بگیرند؛ اما در قانون جدید با داشتن یک فرزند هم می‌توانند فرزندخوانده داشته باشند.

همچنین در این قانون به زنان مجرد بالای 30 سال، فرزند دختر برای سرپرستی واگذار می‌کنند. اما درهرصورت در سازمان بهزیستی یک اولویت‌بندی جهت انتخاب سرپرست برای کودکان، وجود دارد. این اولویت‌بندی به شرح زیر است:

1. اولین اولویت مربوط به خانواده هایی است که پنج سال از ازدواج آنها گذشته و صاحب فرزندی نشده اند و مدارکی مبنی بر بچه‌دار نشدن‌شان از سوی پزشک قانونی به سازمان بهزیستی ارائه کنند.

2. دومین اولویت با دختران و زنانی است که بیش از ۳۰ سال سن دارند و هنوز مجرد هستند همچنین زنانی که ازدواج کرده‌اند و در حال حاضر تنها زندگی کنند جزو اولویت‌های بهزیستی برای سپردن کودک محسوب می‌شوند.

3. اولویت سوم مربوط به والدینی است که فرزند دارند؛ اما متقاضی فرزندخواندگی دیگری هستند از سوی دیگر، پدر و مادرهایی که سنشان کمتر از ۵۰ سال است نسبت به مابقی افراد در اولویت هستند.

شرایط پذیرش فرزند برای خانم های مجرد

وظایف سرپرست بعد از گرفتن حق سرپرستی

خانواده‌های متقاضی فرزندخواندگی در ابتدا باید تشکیل پرونده داده و مدارک خود را مبنی بر داشتن تمکن مالی، نداشتن اعتیاد، داشتن سلامتی روحی و جسمی و... به سازمان بهزیستی ارائه دهند. سپس مددکار سازمان از محل سکونت آنها تحقق کرده و در نهایت پرونده در کمیته ویژه در سازمان بهزیستی بررسی می‌گردد.

خانواده‌ها پس از گذراندن تمام مراحل قانونی، به مدت 6 ماه زیر نظر کارشناسان بهزیستی حضانت کودک را به طور موقت برعهده می‌گیرند و در این مدت مددکار اجتماعی با بازدید صلاحیت حضانت را ارزیابی می‌نماید. در صورتی‌که ارزیابی بهزیستی مثبت باشد، حکم فرزندخواندگی دائم به آنها اعطا می‌گردد و والدین می‌توانند برای کودک نامی انتخاب کنند و با مراجعه به ثبت و احوال نام خود را وارد شناسنامه کودک نمایند.

وظایف والدین جدید در قبال فرزندخوانده عبارتند از:

1. تأمین تمام نیازهای کودک و هزینه‌های او، بعد از اخذ سرپرستی بر عهده والدین می‌باشد البته این بدین معنا نیست که پرداخت مستمری که به موجب قانون به کودک یا نوجوان تعلق می‌گیرد قطع خواهد شد.

2. پدر و مادر موظف هستند محیطی امن و آرام را برای کودک فراهم نمایند و نیازهای عاطفی کودک را تأمین کنند.

3. خانواده‌هایی که کودک را به‌عنوان فرزند دوم خود پذیرفته‌اند نباید کوچک‌ترین تفاوتی بین فرزند واقعی و کودکی که سرپرستی‌اش را قبول کرده‌اند قائل شوند.

4. تا سن 18 سالگی مددکار اجتماعی در کنار این کودکان هستند و شرایط روحی و روانی، مادی و شرایط زندگی آنها را به طور مرتب پیگیری و بررسی می‌نمایند.