چهره‌ای ماندگار در تاریخ هسته‌ای ایران؛ نگاهی به زندگی شهید رضایی‌نژاد

مجموعه: زندگینامه شعرا و دانشمندان

داریوش رضایی‌نژاد

دانشمندی برای وطن؛ بررسی آثار و دستاوردهای علمی داریوش رضایی‌نژاد

زندگینامه و دستاوردهای داریوش رضایی‌نژاد

داریوش رضایی‌نژاد، یکی از برجسته‌ترین دانشمندان هسته‌ای ایران، نمادی از تعهد، وطن‌پرستی و ایثار در راه پیشرفت علمی کشور است. او با تلاش‌های بی‌وقفه در حوزه مهندسی برق و فناوری هسته‌ای، نقش مهمی در پیشبرد برنامه‌های علمی ایران ایفا کرد و در نهایت جان خود را در این مسیر فدا نمود. این مقاله به بررسی زندگی، دستاوردها و شهادت این دانشمند برجسته می‌پردازد.

شهید داریوش رضایی‌نژاد

زندگی‌نامه داریوش رضایی‌نژاد 

داریوش رضایی‌نژاد در ۲۹ بهمن ۱۳۵۵ در شهرستان آبدانان، استان ایلام، در خانواده‌ای مذهبی و زحمت‌کش به دنیا آمد. از همان کودکی، هوش و استعداد او در سخن گفتن و یادگیری توجه اطرافیان را جلب کرد. به دلیل جثه ظریفش، یک سال دیرتر وارد مدرسه شد، اما این مانع از درخشش او نشد. او با پشتکار و نبوغ، مقاطع تحصیلی را با سرعت و موفقیت چشمگیری طی کرد. رضایی‌نژاد کلاس سوم ابتدایی و دوم راهنمایی را به‌صورت جهشی گذراند و در تیرماه ۱۳۷۳ دیپلم ریاضی خود را دریافت کرد.  

داریوش رضایی‌نژاد

در سال ۱۳۷۳، با وجود قبولی در رشته‌های مختلف دانشگاه‌های معتبر، به دلیل علاقه به خدمت در حوزه‌های علمی و تحقیقاتی، وارد رشته مهندسی برق گرایش قدرت در دانشگاه صنعتی مالک اشتر اصفهان شد. او در مدت هفت ترم با رتبه اول فارغ‌التحصیل شد و به‌عنوان دانشجوی برتر شناخته شد. پس از اتمام کارشناسی، در سال ۱۳۷۸ در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه ارومیه پذیرفته شد و همزمان به‌عنوان پژوهشگر در مراکز مهم تحقیقاتی کشور مشغول به کار شد.

زندگی‌نامه داریوش رضایی‌نژاد

رضایی‌نژاد در سال ۱۳۷۹ ازدواج کرد و صاحب دختری به نام آرمیتا شد. او در سال ۱۳۹۰ در آزمون دکتری دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی پذیرفته شد، اما فرصت به پایان رساندن این مقطع را نیافت.

دستاوردهای علمی

داریوش رضایی‌نژاد با تخصص در مهندسی برق و گرایش قدرت، در حوزه‌های فناوری هسته‌ای و علوم مرتبط فعالیت‌های برجسته‌ای داشت. او چندین مقاله علمی در کنفرانس‌های معتبر مهندسی برق ایران ارائه کرد که از جمله آن‌ها می‌توان به «طراحی و ساخت یک مقاومت الکترونیکی به عنوان بار با اندوکتانس کوچک برای یک مولد ضربه ولتاژ بالا» و «طراحی، ساخت و آزمایش یک سوئیچ انفجاری بسته شونده» اشاره کرد. این مقالات نشان‌دهنده تمرکز او بر فناوری‌های پیشرفته مرتبط با زیرساخت‌های هسته‌ای بود.

رضایی‌نژاد به‌عنوان پژوهشگر در دانشگاه صنعتی مالک اشتر و همچنین در دانشگاه‌های تهران، شهید بهشتی و خواجه نصیرالدین طوسی فعالیت داشت. او مسئولیت اجرای طرح‌های تحقیقاتی متعددی را بر عهده داشت و در پروژه‌های بین‌المللی مانند سزامی (Synchrotron-light for Experimental Science and Applications in the Middle East) همکاری کرد. همچنین، نمایندگی دانشگاه شهید بهشتی در همکاری با سازمان انرژی اتمی و عضویت در انجمن هسته‌ای ایران از دیگر فعالیت‌های او بود.

با وجود دریافت پیشنهادهای متعدد از دانشگاه‌ها و مراکز علمی اروپا، رضایی‌نژاد به دلیل تعهد به وطن، تصمیم گرفت در ایران بماند و دانش خود را در خدمت پیشرفت کشور قرار دهد. این تصمیم نشان‌دهنده روحیه وطن‌پرستی و عزم او برای کمک به استقلال علمی ایران بود.

شهادت داریوش رضایی‌نژاد 

در تاریخ ۱ مرداد ۱۳۹۰، داریوش رضایی‌نژاد در حالی که به همراه همسرش شهره پیرانی و دختر خردسالش آرمیتا از کلاس زبان بازمی‌گشت، در مقابل منزلش در خیابان بنی‌هاشم تهران مورد حمله تروریستی قرار گرفت. دو تروریست موتورسوار با شلیک گلوله به سینه و گردن او، این دانشمند ۳۵ ساله را به شهادت رساندند. این ترور که به سرویس جاسوسی اسرائیل (موساد) نسبت داده شد، در مقابل چشمان همسر و دختر چهار و نیم ساله‌اش، آرمیتا، رخ داد و صحنه‌ای دردناک را رقم زد.

شهره پیرانی، همسر شهید، در روایت این واقعه می‌گوید که پس از شلیک گلوله‌ها، رضایی‌نژاد تلاش کرد او و آرمیتا را آرام کند، حتی در لحظات آخر زندگی‌اش. این حادثه نه تنها خانواده او، بلکه جامعه علمی ایران را عمیقاً متأثر کرد.

ترور دانشمندان هسته‌ای ایران

تأثیر و میراث

شهادت داریوش رضایی‌نژاد ضربه‌ای به جامعه علمی ایران بود، اما به نمادی از پایداری و مقاومت علمی تبدیل شد. تلاش‌های او و دیگر شهدای هسته‌ای مانند مسعود علیمحمدی، مجید شهریاری و مصطفی احمدی روشن، پایه‌های اقتدار علمی ایران را مستحکم‌تر کرد. ایران امروز در زمینه‌هایی مانند فناوری هسته‌ای، پزشکی هسته‌ای و نانوتکنولوژی به خوداتکایی رسیده است که مرهون ایثار این دانشمندان است.

فیلم سینمایی «هناس» به کارگردانی حسین دارابی، که در سال ۱۴۰۰ ساخته شد، روایتی از زندگی داریوش رضایی‌نژاد از نگاه همسرش شهره پیرانی است. این فیلم تلاش کرد تا ابعاد عاطفی و انسانی زندگی این شهید را به تصویر بکشد. همچنین کتاب «لابه‌لای درختان بلوط» نوشته مهدیه عین‌اللهی، زندگی‌نامه‌ای داستانی از این دانشمند است که به عشق و وطن‌پرستی او می‌پردازد.

آرمیتا رضایی‌نژاد، دختر این شهید، در نامه‌ای سرگشاده به سفیران اروپایی نوشت: «مرگ با زندگی خط تقاطع ندارد، مرگ استمرار زندگی است. این اهداف و انتخاب‌های افراد است که آن‌ها را جاودانه می‌کند.» این سخنان نشان‌دهنده تأثیر عمیق زندگی و شهادت پدرش بر او و جامعه است.

سخن پایانی

داریوش رضایی‌نژاد نمونه‌ای برجسته از یک ایرانی متعهد بود که علم را نه برای شهرت یا منافع شخصی، بلکه برای خدمت به مردم و پیشرفت کشور به کار گرفت. شهادت او، اگرچه ضایعه‌ای بزرگ بود، اما انگیزه‌ای برای ادامه راه او توسط نسل‌های جدید دانشمندان ایرانی شد. نام و یاد او به‌عنوان نماد جهاد علمی و وطن‌پرستی در تاریخ ایران جاودانه خواهد ماند.

 گرد آوری:بخش علمی بیتوته