زندگی و شهادت مجید شهریاری: نماد تعهد و ایثار

مجموعه: زندگینامه شعرا و دانشمندان

مجید شهریاری

مجید شهریاری: معمار پیشرفت هسته‌ای ایران

دانشمند هسته‌ای

زندگینامه مجید شهریاری  

کودکی و تحصیلات اولیه

مجید شهریاری در ۱۶ آذر ۱۳۴۵ در شهر زنجان به دنیا آمد. او فرزند ارشد خانواده بود و یک خواهر و یک برادر کوچک‌تر از خود داشت. دوران کودکی آرامی را سپری کرد و از همان ابتدا به دلیل هوش و استعداد بالای خود در تحصیلات برجسته بود. شهریاری تحصیلات ابتدایی و دبیرستان را در زنجان گذراند و در سال ۱۳۶۳ با کسب رتبه دوم در کنکور سراسری، در رشته مهندسی الکترونیک دانشگاه صنعتی امیرکبیر پذیرفته شد.

تحصیلات دانشگاهی

شهریاری پس از اتمام دوره کارشناسی در دانشگاه صنعتی امیرکبیر (۱۳۶۳-۱۳۶۸)، با کسب رتبه اول در آزمون کارشناسی ارشد، تحصیلات خود را در رشته مهندسی هسته‌ای در دانشگاه صنعتی شریف ادامه داد (۱۳۶۹-۱۳۷۱). سپس با استفاده از آیین‌نامه دانشجویان ممتاز، بدون آزمون وارد دوره دکتری علوم و تکنولوژی هسته‌ای در دانشگاه صنعتی امیرکبیر شد و در سال ۱۳۷۷ این دوره را با موفقیت به پایان رساند. تمام تحصیلات او در ایران انجام شد و به گفته همسرش، بهجت قاسمی، او به این موضوع افتخار می‌کرد که حتی یک روز برای تحصیل به خارج از کشور نرفت.

فعالیت‌های شهید شهریاری

فعالیت‌های علمی و حرفه‌ای

دکتر مجید شهریاری پس از اتمام تحصیلات، به عنوان عضو هیئت علمی دانشکده فیزیک دانشگاه صنعتی امیرکبیر مشغول به کار شد و سپس در دانشگاه شهید بهشتی به تدریس و تحقیق پرداخت. او دروس مهمی مانند فیزیک عمومی، فیزیک راکتور و دینامیک راکتورهای هسته‌ای را تدریس می‌کرد و چهار کتاب در حوزه تخصصی خود تألیف کرد. شهریاری همچنین در سازمان انرژی اتمی ایران فعالیت داشت و نقش کلیدی در پیشرفت‌های علمی کشور در زمینه هسته‌ای ایفا کرد.

از جمله دستاوردهای برجسته او می‌توان به طراحی تئوریک نسل جدید رآکتورهای هسته‌ای اشاره کرد که بازتاب گسترده‌ای در مراکز علمی جهان داشت. او همچنین در بومی‌سازی صفحات سوخت هسته‌ای با غنای ۲۰ درصد نقش مهمی داشت، که در زمان تحریم‌های بین‌المللی برای تولید رادیوداروها حیاتی بود. این دستاورد به رفع نیازهای بیماران سرطانی در ایران کمک کرد. شهریاری همچنین یکی از کارشناسان ارشد در مقابله با کرم رایانه‌ای استاکس‌نت بود و در پروژه بین‌المللی سزامی (مرکز بین‌المللی نور سینکروترون برای علوم تجربی در خاورمیانه) به عنوان مشاور ایران فعالیت داشت.

او عضویت در انجمن هسته‌ای ایران، مدیریت گروه کاربرد پرتوها، و مشارکت در کمیته‌های علمی و کارگاه‌های آموزشی را در کارنامه خود داشت. همچنین در سال ۱۳۹۰، تأسیسات هسته‌ای تهران به افتخار خدمات او به نام «شهید شهریاری» تغییر نام یافت.

زندگی شخصی

مجید شهریاری در دوره کارشناسی با بهجت قاسمی، هم‌دانشگاهی خود در دانشگاه صنعتی امیرکبیر، ازدواج کرد. بهجت قاسمی، که خود دارای مدرک کارشناسی ارشد مهندسی هسته‌ای از دانشگاه شریف و عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی است، از ویژگی‌های بارز همسرش به آرامش، تعهد به ارزش‌های دینی، و جدیت در انجام وظایف یاد می‌کند. ثمره این ازدواج دو فرزند به نام‌های محسن و زهرا بود.

ترور دانشمندان هسته‌ای

عملیات تروریستی ترور دانشمندان هسته‌ای

ترور و شهادت

در صبح روز ۸ آذر ۱۳۸۹، مجید شهریاری در مسیر دانشگاه در تهران هدف عملیات تروریستی قرار گرفت. در این حمله، که به گفته منابع ایرانی با طراحی موساد و همکاری گروهک منافقین انجام شد، یک موتورسوار بمبی را به در خودروی او متصل کرد. همسرش، که در خودرو حضور داشت، تلاش کرد او را نجات دهد، اما به دلیل گیر کردن کمربند ایمنی، شهریاری نتوانست به‌موقع از خودرو خارج شود و بر اثر انفجار بمب به شهادت رسید. بهجت قاسمی نیز در این حادثه به شدت مجروح شد و جانباز گردید. پیکر شهریاری با حضور انبوه مردم در امامزاده صالح تهران به خاک سپرده شد.

شهید شهریاری

تأثیر و میراث

شهید شهریاری به دلیل نقش کلیدی در غنی‌سازی ۲۰ درصدی اورانیوم و دیگر پیشرفت‌های هسته‌ای، به عنوان یکی از نمادهای اقتدار علمی ایران شناخته می‌شود. رهبر انقلاب،  شهادت او را مایه آبروی جامعه علمی کشور دانستند و تأکید کردند که وجود چنین شخصیت‌هایی نشان‌دهنده انگیزه‌های والای علمی در ایران است.

دکتر فریدون عباسی، از دانشمندان هسته‌ای، شهریاری را «باسوادترین مرد هسته‌ای ایران» توصیف کرد که تسلط بالایی بر علوم داشت و توانایی گردآوری متخصصان برای پیشبرد پروژه‌های علمی را دارا بود. همچنین، کتاب «شهریار سرزمین من» نوشته معصومه زینعلی و مجموعه «شهید علم» به زندگی و دستاوردهای او پرداخته‌اند.

شهریاری به دلیل تعهد به ارزش‌های دینی و اخلاقی، علاوه بر دستاوردهای علمی، به عنوان الگویی برای نسل جوان شناخته می‌شود. به گفته همسرش، او زندگی خود را چنان زیست که جز شهادت سرانجام دیگری برایش متصور نبود.

سخن پایانی

مجید شهریاری نمونه‌ای برجسته از دانشمندی متعهد بود که با تکیه بر استعداد، سخت‌کوشی، و ایمان به استقلال علمی کشور، گام‌های بلندی در پیشرفت فناوری هسته‌ای ایران برداشت. شهادت او نه‌تنها خللی در مسیر پیشرفت علمی ایران ایجاد نکرد، بلکه انگیزه‌ای مضاعف برای ادامه راه او به وجود آورد. یاد و خاطره این دانشمند بزرگ همواره در قلب مردم ایران زنده خواهد ماند.

  گرد آوری:بخش علمی بیتوته