آشنایی با ویکتور آر. آمبروس؛ برنده نوبل پزشکی و پدر میکروآران‌ای

مجموعه: زندگینامه شعرا و دانشمندان

ویکتور آر. آمبروس کیست

آشنایی با ویکتور آر. آمبروس؛ برنده نوبل پزشکی و پدر میکروآران‌ای

ویکتور آر. آمبروس (Victor R. Ambros) زیست‌شناس رشد آمریکایی و یکی از برجسته‌ترین پژوهشگران ژنتیک مولکولی در قرن بیست‌ویکم است. او به‌خاطر کشف نخستین میکروآران‌ای (miRNA) شناخته می‌شود؛ نوعی RNA غیرکدکننده که نقش مهمی در تنظیم بیان ژن دارد. این کشف بنیادین موجب شد آمبروس در سال ۲۰۲۴ جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی را به‌طور مشترک با گری روونکوون دریافت کند. پژوهش‌های او نقش کلیدی در درک ما از نحوه تنظیم ژن‌ها در سلول‌ها و توسعه‌ی ارگانیسم‌ها ایفا کرده‌اند.

بیوگرافی کامل ویکتور آر. آمبروس

بیوگرافی ویکتور آمبروس

تولد و سال‌های اولیه

ویکتور آمبروس در تاریخ ۱ دسامبر ۱۹۵۳ در ایالت نیوهمپشایر آمریکا به دنیا آمد. پدر او، لانگین آمبروس، پناهنده‌ای لهستانی در دوران جنگ جهانی دوم بود که در سال‌های ۱۹۳۷ تا ۱۹۳۹ در دبیرستان سیگیسموند آگوستوس در شهر ویلنیوس تحصیل کرده بود. ویکتور در یک خانواده پرجمعیت با هشت فرزند در مزرعه‌ای کوچک در شهر هارتلند، ایالت ورمانت، بزرگ شد و تحصیلات متوسطه خود را در دبیرستان Woodstock Union High School به پایان رساند.

تحصیلات عالی

آمبروس تحصیلات عالی خود را در مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT) آغاز کرد و در سال ۱۹۷۵ مدرک کارشناسی علوم زیستی خود را دریافت نمود. او سپس به تحصیل در مقطع دکتری ادامه داد و در سال ۱۹۷۹ موفق به دریافت دکترای زیست‌شناسی شد. استاد راهنمای او در دوره دکتری، دیوید بالتیمور بود که خود در سال ۱۹۷۵ برنده جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی شده بود. آمبروس پس از آن به‌عنوان نخستین پژوهشگر فوق‌دکتری در آزمایشگاه رابرت هوروویتز (برنده نوبل آینده) در MIT به کار خود ادامه داد.

کشف میکروآران‌ای توسط ویکتور آمبروس

مسیر حرفه‌ای ویکتور آمبروس

ویکتور آمبروس در سال ۱۹۸۴ به عضویت هیئت علمی دانشگاه هاروارد درآمد. با این حال، مدتی بعد از کشف ابتدایی میکروآران‌ای، این دانشگاه از اعطای مقام دانشیاری به او خودداری کرد. دیوید بالتیمور بعدها در این خصوص گفت:

"آن‌ها یک برنده بالقوه نوبل را از دست دادند، چون پتانسیل او را درک نکردند... ماهیت کشفیات بنیادین این است که اهمیتشان اغلب بعداً مشخص می‌شود."

در سال ۱۹۹۲، آمبروس به دانشگاه دارتموث پیوست و از سال ۲۰۰۸ به عضویت هیئت علمی دانشکده پزشکی دانشگاه ماساچوست درآمد. او هم‌اکنون عنوان استاد نقره‌ای علوم طبیعی (Silverman Professor of Natural Sciences) را در برنامه پزشکی مولکولی این دانشگاه دارد؛ جایگاهی که با حمایت یکی از دانشجویان سابق او، هاوارد اسکات سیلورمن، تأسیس شده است.

جوایز و افتخارات ویکتور آمبروس

پژوهش‌ها و کشف میکروآران‌ای

در سال ۱۹۹۳، آمبروس به همراه روزالیند لی و روندا فاینباوم در مجله Cell مقاله‌ای منتشر کرد که در آن از کشف RNAهای کوچک غیرکدکننده‌ی تک‌رشته‌ای در نماتود C. elegans خبر داد. پژوهش‌های پیشین نشان داده بودند که ژن lin-4 برای رشد طبیعی لاروهای این کرم ضروری است. اما بررسی‌های دقیق‌تر تیم آمبروس نشان داد که این ژن نه یک پروتئین، بلکه دو مولکول RNA کوچک (با طول‌های ۲۲ و ۶۱ نوکلئوتید) تولید می‌کند که آمبروس آن‌ها را lin-4S و lin-4L نامید.

lin-4S مکمل نسبی چندین ناحیه از ناحیه‌ی غیرکدکننده‌ی انتهایی (3'-UTR) mRNA مربوط به پروتئین LIN-14 بود. این مکمل بودن باعث مهار ترجمه پروتئین و تنظیم رشد می‌شد. این سازوکار جدید، پایه و اساس کشف میکروآران‌ای شد — رده‌ای از RNAهای کوچک که با چسبیدن به mRNA، میزان تولید پروتئین‌ها را کنترل می‌کنند.

در سال ۲۰۰۰، آزمایشگاه گری روونکوون RNA کوچک دیگری به نام let-7 را شناسایی کرد که در گونه‌های بسیاری از جمله انسان نیز وجود داشت. این کشف اهمیت کشفیات آمبروس را بیش از پیش تقویت کرد و ثابت کرد که میکروآران‌ای‌ها ساختارهای محافظت‌شده‌ای در طول تکامل هستند.

افتخارات و جوایزویکتور آمبروس

عضویت در آکادمی ملی علوم آمریکا (2007) 

عضویت در آکادمی هنرها و علوم آمریکا (2011) 

برنده جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی (2024) به‌همراه گری روونکوون، برای "کشف میکروآران‌ای و نقش آن در تنظیم ژن پس از رونویسی"

سوالات متداول درباره بیوگرافی ویکتور آمبروس

1. ویکتور آمبروس کی و کجا به دنیا آمد؟

ویکتور آمبروس در تاریخ ۱ دسامبر ۱۹۵۳ در ایالت نیوهمپشایر آمریکا به دنیا آمد. او در خانواده‌ای پرجمعیت و در مزرعه‌ای کوچک در ایالت ورمانت بزرگ شد.

2. مهم‌ترین کشف علمی ویکتور آمبروس چیست؟

مهم‌ترین کشف او شناسایی نخستین میکروآران‌ای (lin-4) در سال ۱۹۹۳ است؛ RNA کوچکی که نقش مهمی در تنظیم بیان ژن دارد و مسیر جدیدی در تحقیقات ژنتیک و پزشکی باز کرد.

3. ویکتور آمبروس تحصیلات عالی خود را در کدام دانشگاه انجام داد؟

آمبروس تحصیلات کارشناسی و دکترای خود را در مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT) به پایان رساند. استاد راهنمای دکتری او دیوید بالتیمور، برنده نوبل پزشکی، بود.

4. چه زمانی و برای چه دستاوردی جایزه نوبل را دریافت کرد؟

ویکتور آمبروس در سال ۲۰۲۴ به‌همراه گری روونکوون جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی را برای کشف میکروآران‌ای و نقش آن در تنظیم ژن پس از رونویسی دریافت کرد.

5. آیا ویکتور آمبروس عضو نهادهای علمی معتبر نیز هست؟

بله، او در سال ۲۰۰۷ به عضویت آکادمی ملی علوم آمریکا و در سال ۲۰۱۱ به عضویت آکادمی هنرها و علوم آمریکا درآمد.

نتیجه‌گیری

ویکتور آمبروس با کشفی انقلابی در دهه ۱۹۹۰، مسیر پژوهش‌های ژنتیک و پزشکی مولکولی را دگرگون ساخت. کشف او از میکروآران‌ای، درک ما را از سازوکارهای تنظیمی ژن‌ها به‌طور اساسی تغییر داد و راه را برای پیشرفت‌های چشمگیر در حوزه‌هایی مانند سرطان‌شناسی، زیست‌فناوری، و درمان‌های ژنتیکی هموار کرد. او نمونه‌ای از دانشمندانی است که با پشتکار، کنجکاوی علمی، و نگاهی متفاوت، تحولی ماندگار در دنیای علم رقم زده‌اند.

 گرد آوری:بخش علمی بیتوته