نحوه کاشت و پرورش گل یاس رازقی، گلی خوشبو و زیبا

مجموعه: گیاهان،حیوانات و آکواریوم

نحوه کاشت و پرورش گل یاس رازقی، گلی خوشبو و زیبا

آشنایی با نحوه کاشت و تکثیر یاس رازقی در باغچه و گلدان

گل یاس رازقی یکی از محبوب ترین گل های زینتی جهان است که به دلیل عطر و زیبایی خود شناخته می شود. این گیاه بومی مناطق گرمسیری آسیا و استرالیا است و در ایران نیز به صورت گلدانی و در مناطق جنوبی کشور به صورت فضای باز پرورش داده می شود و به دلیل گل های سفید و معطر خود شناخته می شود. یاس رازقی می تواند به صورت درختچه ای یا بالارونده رشد کند و ارتفاع آن به 10 تا 15 متر می رسد.

گل یاس رازقی با نام انگلیسی Arabian jasmine و نام علمی Jasminum Sambac شناخته می شود. هرچند همانطور که خواندید به عنوان یاسمن عربی در زبان انگلیسی شناخته شده است ولی بومی کشور عربستان نیست و زیستگاه آن آب و هوای مرطوب استوایی جنوب و جنوب شرق آسیا است. این گل از خانواده ی Oleaceae بوده و وطن اصلی آن کشور هندوستان است. گل یاس رازقی سمبل کشور فیلیپین نیز می باشد.

با توجه به آنکه در طول تاریخ، مردم ایران علاقه بیشتری به گل های معطر داشته اند، توجه فراوانی به پرورش این گg نشان داده اند. اما به دلیل آب و هوای مطلوب برای رشد این گیاهان که شامل مناطق معتدل گرم و مرطوب است، پرورش آنها به صورت گلدانی در استان های گیلان، مازندران، فارس و خوزستان به طور گسترده تری رواج یافته است.

خصوصیات ظاهری گل یاس رازقی

این گل به صورت یک درختچه با قد کوتاه و دارای برگ های سبز و موج دار بدون دمبرگ است. گل های یاس رازقی بسیار معطر هستند و به طور معمول سه تا 12 عدد گل در هر خوشه وجود دارد. این گل ها می توانند با گلبرگ های زیاد، گلبرگ های متوسط و گلبرگ های با تعداد کم ظاهر شوند.

این گل های خوش عطر معمولاً در فصل بهار و اوایل پاییز رشد می کنند و عطر خود را به اطراف منتشر می کنند. گل یاس رازقی از کشور هندوستان به اروپا وارد شد و در گذشته به عنوان ماده خوراکی نیز شناخته می شد، به گونه ای که مردم آن را درون چای خود می ریختند و مصرف می کردند.

گونه های مختلف گیاه یاس رازقی :

این گیاه دارای بیش از 200 گونه مختلف در سراسر جهان است . موارد زیر گونه های محبوب گیاه یاس رازقی به حساب می‎ آیند:

یاس عربی

این گونه از گیاهان یاس رازقی، استحکام و مقاومت بیشتری در مقایسه با سایر گونه های خود دارند و در تمام طول سال شکوفا می ‎شوند . شکوفه های این گیاه بزرگ تر و معطر تر از سایر گونه های آن است.

یاس زمستانی

این گونه از گیاهان یاس رازقی، از مقاومت بالایی در فصل زمستان برخوردار بوده و دارای شکوفه هایی به رنگ زرد می‎ باشند اما با این وجود شکوفه های این گیاهان، عطر خاصی ندارد.

یاس گلبول

این گیاهان همیشه سبز دارای شکوفه های زرد و زیبا هستند.

یاس بوته ای

درختچه همیشه سبز، رشد قائم و حساس به سرما.

یاس هندی

گیاهان بالا رونده با شکوفه های سفید و رایحه ای بی نظیر.

گل یاس چینی

این گیاهان بسیار پر شکوفه هستند و برای نگهداری در محیط داخلی منزل بسیار مناسبند . این گیاهان دارای عطری مشابه گیاه چای سبز هستند و شکوفه های آن به رنگ سفید و صورتی می ‎باشند.

یاس رازقی

شرایط محیطی مناسب برای پرورش گل یاس رازقی :

گل یاس رازقی نیازمند آب و هوای گرم و مرطوب است. دمای مناسب برای رشد این گیاه در بازه 18 تا 30 درجه سانتیگراد قرار دارد. یاس رازقی حساس به نور مستقیم خورشید است و بهتر است در مکانی قرار گیرد که نور خورشید به صورت غیرمستقیم بر آن تاباند. همچنین، این گیاه به رطوبت هوا نیز نیاز دارد و مناسب است در محیطی قرار گیرد که رطوبت هوا در آن بالا باشد.

گل دهی یاس رازقی

زمان گلدهی گل یاس از اواسط خرداد تا اواخر شهریور است. در این بازه زمانی، گل های سفید و رزگونه یاس به شکوفایی می رسند و عطر بسیار خوشبو و شیرینی دارند. لذت بردن از عطر و زیبایی این گل ها حقیقتاً لذت بخش است. هنگامی که فصل خزان گل یاس فرا می رسد، برگ های گل یاس زرد می شوند و گیاه میوه های سیاه رنگی را تولید می کند که حاوی بذرهای گیاه هستند.

تکثیر یاس رازقی

مراقبت از گل یاس رازقی :

نور مورد نیاز برای نگهداری از گل یاس

گل یاس برای رشد و گلدهی به یک محیط نورگیر و خنک نیاز دارد. معمولاً این گیاه را در بالکن یا ایوانی مسقف قرار می دهند تا علاوه بر دریافت نور کافی، از تابش مستقیم آفتاب در زمان ظهر نیز محافظت شود. نور خورشید مستقیم و شدید، به ویژه نور ظهر، ممکن است به برگ های گل یاس آسیب برساند. در اینجا نکته ای که باید به آن توجه کنید، دوری گل یاس از سرما است. بنابراین، در انتخاب مکان برای نگهداری از گل یاس، به علاوه دریافت نور کافی و محافظت از تابش مستقیم آفتاب در زمان ظهر، باید مطمئن شوید که محیطی پناهگاهی راه اندازی شده است تا گل یاس در برابر بادهای سرد نیز محافظت شود.

دمای مورد نیاز برای پرورش و نگهداری از گل یاس رازقی :

یکی از حساسیت های این گیاه، هوای سرد است. یاس رازقی خزان ندارد و همیشه سبز است اما در صورت بیش از حد سرد بودن هوا ممکن است برگ ها از بین برود و گیاه دچار یخ زدگی شود. بنابراین بهتر است در هوای سرد بیرون، آن را به داخل بیاورید. توجه داشته باشید که گل یاس برای گلدهی به هوای خنک نیاز دارد و بهترین درجه حرارت برای آن 18 تا 22 درجه با تهویه مناسب است.

خاک مناسب برای نگهداری از گل یاس :

گل یاس در ارتباط با خاک خیلی سخت گیر نیست و به طور کلی می تواند در هر نوع خاکی رشد کند، با این وجود، باید مطمئن شوید که خاکی که برای آن انتخاب می کنید، سبک و دارای زهکشی مناسب باشد. به عنوان مثال، خاک سبک و اسیدی می تواند برای این گیاه بسیار مناسب باشد. همچنین، خاک های معمولی استفاده شده در گلدان ها نیز یکی از بهترین انتخاب ها برای یاس هستند. این نوع خاک ها غنی و سبک هستند و همچنین دارای زهکشی مناسبی هستند.

آبیاری بوته یاس رازقی :

در طول فصل رویش و گلدهی گل یاس، که از بهار تا تابستان است، آبیاری روزانه لازم است. اما از اواسط پاییز تا اواخر زمستان، میزان آبیاری باید کاهش یابد. برای آبیاری یاس، از آب با دمای معمولی استفاده کنید، زیرا آب سرد یا گرم ممکن است به ریشه های گیاه آسیب برساند. زمان آبیاری را در موقعیتی انتخاب کنید که هوا خنک است، به عنوان مثال در تابستان ها که هوا گرم است، صبح زود تا بعد از ظهر برای آبیاری یاس بسیار مناسب است.

گل یاس خاک مرطوب را بیشتر از خاک خشک ترجیح می دهد، بنابراین، بهتر است همیشه خاک گیاه را کمی مرطوب نگه دارید. اما توجه کنید که خاک را نباید غرقابی کنید، زیرا آبیاری بیش از حد می تواند به گیاه آسیب برساند. برای جلوگیری از این مشکل، بهتر است با استفاده از انگشت خود وضعیت خاک گیاه را بررسی کنید و هر زمان که سطح خاک خشک شد، مجدداً آبیاری کنید.

یاس رازقی در باغچه

کوددهی :

اگر می خواهید گیاه یاس شما سرزنده باشد و گل دهی خوبی داشته باشد باید برای آن مواد مغذی خوبی را تامین کنید. برای اینکار تقریبا از میانه های فروردین تا اواسط شهریور هفته ای یک بار گیاه خود را با کودی محلول و استاندارد تغذیه کنید. بعد از این مدت نیز یعنی در پاییز و زمستان کوددهی را متوقف کنید، زیرا در این زمان ها گیاه شما در حال استراحت است و نیازی به دریافت منابع غذایی اضافه تر ندارد.

نحوه هرس گل یاس رازقی:

هرس کردن گیاه یاس رازقی را باید بعد از پایان خواب زمستانی گیاه و آغاز فصل رشد گیاه شروع کرد و این کار بهتر است به صورت سالانه انجام شود.

در هرس این گیاه باید شاخه هایی که رشد بیش از حدی داشته اند را در انتهای هر گره کوتاه کنید و شاخ و برگ های خشک شده گیاه را با استفاده از قیچی باغبانی از گیاه جدا کنید. باید توجه داشته باشید که در صورت هرس نکردن به موقع، رشد جوانه های این گیاه کم شده و متوقف خواهد شد و هرس کردن آن ها نقش به سزایی در تقویت رشد و گل دهی این گیاه خواهد داشت. همچنین هرس باعث رشد بهتر و پرپشت تر گیاه می شود.

عکس گل رازقی زرد

روش های تکثیر گل یاس رازقی :

در این روزها با وجود آپارتمانی شدن خانه ها و نبودن حیاط ، اکثر افراد علاقه دارند که بتوانند بوته گل یاس را در آپارتمان خود نگهداری و پرورش دهند.

تکثیر گل یاس را می توان به سه روش  انجام داد: قلمه زدن ، خواباندن شاخه های پایینی و ازدیاد از طریق پاجوش.

1- خواباندن شاخه‏

در این روش، شاخه های یک تا دو ساله گیاه که سالم و قویتر هستند و در پایین ترین بخش بوته قرار دارند را انتخاب کنید. در اینجا باید توجه داشته باشید که شاخه انتخابی دارای حداقل دو یا سه جوانه باشد. گلدانی را با ماسه نرم پر کنید و قسمت میانی شاخه را در داخل گلدان بکارید. در این قسمت پیشنهاد می دهیم قبل از کاشت شاخه گل یاس در گلدان، در ابتدا با چاقویی تیز و استریل شده، بخشی از ساقه را که قرار است در داخل ماسه کاشته شود، خراش دهید تا ریشه زایی سریع تر انجام شود. بعد از کاشت شاخه گل یاس در گلدان، آن را به طور کامل آبیاری کنید و در طول این مدت، آب، نور و دمای مناسب را برای گیاه فراهم کنید. در حدود یک تا دو ماه بعد شاخه یاس ریشه زده و شما می توانید این را از گیاه مادری جدا کنید.

2- قلمه زدن

یکی از آسان ترین روش های تکثیر گل یاس، قلمه زدن می باشد و بهترین زمان آن در اواخر تابستان و قبل از باز شدن جوانه های آن است. به این موقع باید تعدادی از شاخه های ضخیم گیاه را انتخاب کنیم و هر شاخه را توسط قیچی باغبانی یا چاقوی تیز به چند قطعه با طول 10 تا 20 سانتیمتر برش دهیم. در اینجا باید توجه داشته باشیم که انتهای برش ها حتما به شکل اریب باشد. همچنین لازم است هر قلمه ی یاس دارای سه تا چهار بند (جوانه) و یک تا دو برگ باشد.

در صورتی که تعداد برگ ها بیشتر باشد، برگ های اضافی آن را جدا می کنیم تا گیاه ریشه زایی بهتری داشته باشد. برای تقویت این گیاه برای ریشه زایی بیشتر می توانیم انتهای قلمه ها را به هورمون ریشه زایی آغشته کنیم. در اینجا قلمه ها را داخل گلدانی که دارای ماسه نرم و مرطوب است می کاریم و یک سوم از قلمه یاس را داخل خاک فرو کنیم. در اینجا گلدان های قلمه زده را را در محیطی سایه با نور غیر مستقیم که دما و رطوبت مناسبی داشته باشد قرار می دهیم و همه روزه به آن ها آب می دهیم. دو ماه طول می کشد تا قلمه ها ریشه دار شوند، بعد از این مدت می توانیم آن ها را به گلدان اصلی منتقل کنیم.

3- تکثیر از طریق پاجوش

جدا کردن پاجوش ها و کاشت آن درفصل بهار یکی دیگر از روش های تکثیر گل یاس است زیرا گل یاس ریشه بندی قوی و گسترده ای دارد و به علت بالا بودن حجم ریشه ها، تعداد پاجوش های  این گیاه نیز زیاد است.

عکس بوته یاس

بیماری ها و آفات در طول نگهداری از گل یاس :

یاس رازقی نسبت به آفات و بیماری ها مقاوم است، اما ممکن است در معرض آفاتی قرار بگیرد. اگر مراقبت خوبی از گل یاس خود نکنید، ابتلای آن به بیماری یا آفت چیز عجیبی نخواهد بود. به عنوان مثال آبیاری گیاه با آبی که سطح کلسیم زیادی دارد باعث تاثیر روی برگ های گیاه می شود و یاس نمی تواند آهن مورد نیازش را جذب کند.

از سوی دیگر آبیاری زیاد نیز باعث می شود تا گیاه دچار پوسیدگی ریشه شود. همچنین آبیاری کم نیز باعث ضعیف شدن گیاه و گل ندادن آن خواهد شد. در نتیجه در طول نگهداری از گل یاس هم آبی فاقد مواد معدنی سنگین و ترجیحا آب جوشانده شده تا اسراحت کرده به آن داده و از آبیاری افراطی یا نقطه مقابل آن یعنی آبیاری کم نیز پرهیز کنید.

از این موارد گذشته نوبت به آفات که ممکن است که گل یاس شما حمله کنند می رسد؛ آفاتی مثل شپشک آردی یا شته ممکن است به این گیاه حمله کنند. مخصوصا اگر گیاه در محیطی به شدت گرم قرار داشته باشد، این حشرات بیشتر پیدا می شوند. در نتیجه گیاه را در محیطی با دمای مناسب گذاشته و سعی کنید مرتبا آن را بررسی کنید. بااین حال اگر گیاه شما مورد حمله آفات قرار گرفته برای خلاصی از دست آن می توانید از دستمالی تمیز استفاده کنید. اگر هم میزان ابتدا شدید است به سراغ آفت کش های صنعتی بروید.

حشرات آردی :

این حشرات، حشرات سفید رنگی هستند که اندازه آن ها چیزی حدود 3 تا 4 میلی متر است و در محور ساقه ها و برگ ها رشد می ‎کنند و برای از بین بردن این آفات از مواد روغنی استفاده می ‎شود.

شته :

در صورت نگه داری گیاه یاس رازقی در خارج از محیط منزل و یا آبیاری بیش از حد آن، امکان حمله شته ها به این گیاهان وجود خواهد داشت. اولین راه مقابله با این آفات، اسپری کردن آب جوش همراه با روغن پارافین است که در صورت عدم تاثیر گذاری این راهکار، سموم دفع آفات راهکار موثری خواهد بود.

نکاتی برای پرورش گل یاس رازقی :

یاس رازقی در برابر سرما حساس است و در دمای زیر 10 درجه سانتیگراد آسیب می بیند. بنابراین اگر در منطقه ای سردسیر زندگی می کنید، بهتر است این گیاه را در گلدان پرورش دهید و در فصل سرما آن را به مکانی گرم و خشک منتقل کنید.

یاس رازقی برای گلدهی به نور کافی نیاز دارد. بنابراین اگر می خواهید این گیاه را برای گلدهی پرورش دهید، آن را در مکانی قرار دهید که نور خورشید به صورت غیرمستقیم به آن بتابد.

یاس رازقی به رطوبت بالای هوا نیاز دارد. بنابراین اگر در منطقه ای خشک زندگی می کنید، می توانید برای افزایش رطوبت هوا، زیر گلدان گیاه را با سنگریزه پر کنید و آن را با آب پر کنید.

با رعایت نکات ذکر شده می توانید گل یاس رازقی را در خانه یا باغچه خود پرورش دهید و از عطر و زیبایی آن لذت ببرید.

جمع بندی :

یاس رازقی گیاهی زیبا و خوشبو است که می تواند به فضای خانه یا باغ شما جلوه خاصی ببخشد و از قدیم زیبایی خاصی به باغ ها و باغچه های ما داده است و در طب سنتی و صنعت عطرسازی کاربرد های فراوانی دارد و امروزه از آن در رایحه درمانی استفاده می شود. با رعایت نکات گفته شده در این مقاله، می توانید به راحتی از این گیاه مراقبت کنید و از داشتن آن لذت ببرید.

گردآوری: بخش علمی بیتوته