چگونه باید از ماهی جنگجو یا فایتر نگهداری و مراقبت کنیم؟

مجموعه: گیاهان،حیوانات و آکواریوم

پرورش ماهی جنگجو

آموزش کامل نگهداری ماهی جنگجو یا فایتر

ماهی جنگجو یا ماهی فایتر که به نام ماهی جنگجوی سیامی (به انگلیسی : Siamese fighting fish) هم شناخته می شود. نام علمی ماهی جنگجو Betta splendens بوده و از خانواده Osphronemidae است. فایتر یکی از ماهی های زیبای آب شیرین و هم خانواده ماهی گورامی است ، ماهی جنگجو را با توجه به رنگشان نامگذاری میکنند مثلا فایتر قرمز ، فایتر آبی ، فایتر ساده ، فایتر طلایی ، فایتر چند رنگ غیره . 

دمای مناسب نگهداری ماهی جنگجو در اکواریوم بین 24 – 28 درجه سانتیگراد و PH مناسب آب 6.5 – 7.5 است. 

طول بدن ماهی جنگجو حداکثر به 5 – 7 سانتی متر می رسد. 

معرفی ماهی جنگجو

زیستگاه ماهی فایتر در شالیزارها و کشتزارهای تایلند است و زندگی در آب با عمق زیاد  مناسب ماهی نیست. این ماهی نیاز به فضای وسیع با عمق نه چندان زیاد دارند.

ماهی فایتر علاوه بر  آبشش با اندام های روی  سطح پوستش تنفس میکند و در صورت احساس خطر ، آشفتگی خود را با تکان دادن دم و باله ها نشان می دهد. نوع نر این ماهی تهاجمی است و به دیگر ماهی ها حمله می کند. 

همانطور که از اسم ماهی جنگجو مشخص است این ماهی صلح جو نیست ولی جزو ماهی های زیبا و زینتی آکواریومی است که با رنگ بندی و در طرح های مختلف دیده  می شود. 

برخی یکدست قرمز و برخی دیگر آبی اند ، برخی دم و باله های ساده و برخی دیگر باله هایی رشته ایی و ریش ریش دارند. 

مهم ترین نکته ای که درباره این ماهی باید بدانید این است که نمی توانید 2 یا چند فایتر را کنار هم در یک مخزن نگهداری کنید. حتی 2 فایتر با جنس های متفاوت هم زمانی که آماده تکثیر نیستند با هم نمی سازند و همیشه قویتر ضعیف تر را می کشد. 

با این که نگهداری 2 یا چند ماهی فایتر ماده کنار هم امکان پذیر است ولی اغلب کسی علاقه به نگهداری ماده فایتر نشان نمی دهد. 

نگهداری از ماهی جنگجو

روش نگهداری ماهی جنگجو

ساده ترین روش نگهداری جنگجوی سیامی یک تنگ بلورین متوسط تا بزرگ است. شما میتوانید این ماهی را در دمای اتاق بدون امکانات اضافی مثل پمپ اکسیژن ، سنگ هوا و غیره نگهداری کنید.

بهترین روش برای افزایش طول عمر ماهی  جنگجوی سیامی آکواریوم متوسط با کفی پوشیده از شن نرم و تعدادی گیاه طبیعی کوچک و اکسیژن بسیار ملایم است.

شما میتوانید فایتر سیامی را در کنای ماهی های صلح جو و گیاه خوار مانند گورامی ، انجل  ، شارک ، لوچ و غیره نگهداری کنید ولی هرگز نباید آن ها را در کنار ماهی های کوچک باله بلند مثل گوپی و زبرا نگهداری کنید چرا که فایتر سیامی دم و باله های ماهی های ضعیف تر از خودش را می کند. 

مزیت نگهداری فایتر سیاهی با یک گروه ماهی این است که فایتر فعالیت بیشتری از دیگر ماهی ها دارد و گاهی میتوانید شاهد حرکات منحصر به فرد و ژست گرفتن های فایتر باشید که در مخزن انفرادی کمتر دیده می شود. 

در مخزن انفرادی برای افزایش تحرک فایتر می توانید از یک آینه به مدت چند دقیقه استفاده کنید ولی مدت زیادی مزاحم ماهی نشوید و آینه را بردارید. 

معمولا ماهی های جنگجویی که در آکواریوم گروهی نگهداری می شوند در مدت 1 - 4 ماه می میرند و عمر کوتاهی دارند ولی نگهداری آنها در تنگ یا مخزن انفرادی باعث می شود فایتر تا 2 سال هم بدون هیچ مشکلی به زندگی ادامه دهد. 

آکواریوم ماهی جنگجو

ماهی جنگجو باید در آکواریوم های بزرگتر از 1 لیتر نگهداری شود. 

برخلاف ماهی نر که معمولا به صورت تکی نگهداری می شود میتوانید ماهی ماده را با سایر ماهی هایی که با آنها سازگاری دارد نگهداری نمایید. 

دمای مورد نیاز پرورش ماهی جنگجو 23 – 27 درجه سانتی گراد است و احتمالا لازم است برای آکواریوم  بخاری بگذارید بهتر است بخاری را نزدیک به فیلتر قرار بدهید تا آب گرم شده توسط فیلتر به گردش در آید.

آکواریوم را در محلی خلوت و دور از نور  مستقیم خورشید بگذارید.

کف آکواریوم را با لایه ماسه ای 2.5 – 5 سانتی متری بپوشانید. 

ار گیاهان تزئینی را قبل از قرار  دادن داخل آکواریوم به خوبی بشویید. 

کیفیت آب برای حفظ سلامت و طول عمر فایتر اهمیت زیادی دارد بنابراین باید از فیلتری استفاده کنید که هر 3 – 5 ساعت بتواند تمام آب آکواریوم را تصفیه کند.

هر روز فیلتر ، دمای آب و سایر تجهیزات را بررسی کنید. 

حداقل هفته ای 1 بار 50 درصد آب آکواریوم را تعویض کنید و در صورتی که آکواریومتان بزرگ است میتوانید هر 2 – 4 هفته ، 10 – 25 درصد آب را تعویض نمایید. 

نحوه انتقال ماهی جنگجو به آکواریوم

روش انتقال ماهی جنگجو به آکواریوم

بعد از خرید ماهی جنگجو ، کیسه حاوی ماهی را 15 دقیقه داخل آکواریوم قرار دهید تا به دمای آب عادت کند سپس مقداری آب آکواریوم را درون کیسه ماهی بریزید و در نهایت برق را خاموش کنید و ماهی را به آکواریوم منتقل کنید. 

با ورود ماهی به آکواریوم PH آب تغییر می کند بنابراین مقدار PH ، آمونیاک و نیترات آب را به طور مرتب چک کنید.

تغذیه مخصوص ماهی جنگجو

تغذیه ماهی جنگجو

غذای بیش از حد در آکواریوم نریزید ، این ماهی بیشتر از 1 – 2 دقیقه نمی تواند غذا بخورد و غذای بیش از حد صرفا باعث کثیف شدن آب آکواریوم می شود. 

قبل از ریختن غذاهای یخ زده ، باید آن ها را یخ زدایی کنید. 

میتوانید روزی 1 – 2 بار ماهی را تغذیه کنید. 

تغذیه مناسب فایتر سیامی باعث زیبایی و شادابی بیشتر ماهی میشود. میتوانید با استفاده از غذی خشک رایج ماهی های گیاه خوار یا غذای مخصوص فایتر این ماهی را تغذیه کنید.

ماهی سیامی همه نوع غذای زنده ، یخ زده و پولکی را می خورد. 

بهتر است  در رژیم غذایی هفتگی آن ها 1 – 2 بار غذای گوشتی قرار دهید که بهترین گزینه میتواند تکه ای ریز از دل گوساله باشد. 

از نوزادان مولی یا پوپی هم میتوانید برای این ماهی استفاده کنید که غذایی زنده و مقوی برای فایتر محسوب می شوند. 

گزینه دیگر استفاده از کرم های خونی برای ماهی است. 

به هر حال نکته مهم در تغذیه ماهی جنگجو این است که باید تنوع غذایی این ماهی را رعایت کنید تا ماهی شما شاداب و سرحال تر باشد. 

تکثیر ماهی جنگجو

تکثیر ماهی جنگجو

• شناسایی جنس نر و ماده : اولین قدم برای تکثیر ماهی جنگجو تشخصی  جنسیت ماهی است. معمولا افردی که فایتر را به صورت انفرادی نگهداری میکنند به دلیل زیبایی جنس نر ماهی را می خرند و در اغلب آکواریوم های مغازه ها جنس نر موجود است. 

فایتر نرم دارای باله ها و دم بلند تر و زیباتری نسبت به فایتر ماده است و با کمی تحریک مثل قرار دادن آینه ، میتوانید پف کردن گلو و ژست گیری ماهی را هم ببینید. 

ماهی ماده فایتر باله هایی کوتاه تر دارند و ظاهرشان بسیار معمولی است. 

• آماده کردن مخزن تکثیر : برای مخزن تکثیر از یک آکواریوم متوسط استفاده کنید که کف آن از شن پوشیدن شده باشد و گیاهان طبیعی هم داشته باشد و چند مخفی گاه یا سنگ درشت در مخزن قرار دهید. 

میتوانید از چند گیاه پهن مانند سیوی یا یکی دو پر کاهو روی آب استفاده کنید. 

دمای مخزن تکثیر باید بین 24 – 26 درجه باشد. 

اکسیژن را قطع کنید یا بسیار ملایم و زیر بخاری آکواریوم برای تبادل دما قرار گرفته باشد. 

روی آب را با شیشه یا چیزی دیگر از حباب های اکسیژن جدا کنید که هیچ تلاطمی روی آب دیده نشود و ساکن بماند. 

بهترین حالت این است که دمای اتاق را تنظیم کنید و بخاری و اکسیژ را از آکواریوم خارج کنید.

نحوه تکثیر ماهی جنگجوی سیامی 

نحوه تکثیر ماهی جنگجوی سیامی

ماهی نرم را به مخزن آماده شده ببرید. ماهی نرم با ساختن حیاب هایی زیر پر کاهو یا گیاه روی آب برای تکثیر اعلام آمادگی می کند.

به منظور آماده سازی و ترغیب ماهی ها میتوانید ماهی ماده را در تنگی دیگر کنار مخزن تکثیر نگهداری کنید تا نر و ماده یکدیگر را ببینند و برای تکثیر آماده شوند. 

این روش کمک میکند ماهی ها با هم آشنا شوند و ماده عمل تخم سازی در شکم را شروع کند و ماهی نر شروع به ساخت خانه های حبابی کند. طول لانه میتواند تا چند سانتی متر و صخامت آن 2.5 ساتی متر باشد. 

زمانی که ماهی نر حباب می سازد احتمالا شکم ماهی ماده هم به دلیل تولید تخم کمی ورم کرده است. در این زمان ماهی ماده را به مخزن تکثیر و کنار ماهی نر منتقل کنید. 

ماهی نر از ماهی ماده استقبال کرده و او را به زیر حباب ها هدایت میکند ، اگر ماهی ماده آماده نباشد از این کار امتناع میکند و نر عصبی شده با ماده دعوای خونینی به راه می اندازد ، در صورتی که مخفیگاهی در آکواریوم پیش بینی کرده باشید ماهی ماده می تواند پنهان شود در غیر اینصورت به سرعت ماده را جدا کنید و روز بعد دوباره او را به تانک تکثیر منتقل نمایید. 

اگر بعد از چند روز ، ماهی ماده همچنان امتناع کرد یعنی آماده نیست یا خیلی جوان است یا ماهی نر ، ماهی ماده را نپسندیده است و ماهی ماده باید تعویض شود. 

در صورتی که ماده آماده باشد و به زیر حباب ها برود ، ماهی نر از او استقبال میکند و ماهی ماده را در آغوش می گیرد و دور او می پیچد و ماده تخم ریزی میکند که قابل دیدن است. 

بعد از تخم ریزی ماهی ماده به کف آکواریوم می رود ، ماهی نر ، تخم ها را با دهان به دخل حباب ها می برد و در لا به لای حباب ها جاسازی می کند.

در این زمان بهتر است ماهی ماده را از تانک خارج کنید. 

بعد از 24  - 48 ساعت ،  تخم ها به لارو تبدیل می شوند  ، در این مرحله حدود 200 – 250 لاو تولید می شود . همان طور که تخم ها باز می شوند و به ته آکواریوم می افتند ، ماهی نر آن ها جمع کرده به لانه برمیگرداند تا این دم هایشان آویزان شود. 

تا زمانی که لارو ها شروع به شنا و پراکنده شدن نمایند ، فایتر نر از آنها مراقبت میکند ولی بعد از شنای نوزادان باید فایتر نر را از مخزن خارج کنید و خودتان از نوزادان ماهی مراقبت کنید. 

لاروها به مدت 5 – 7 روز اول باید با غذاهای خیلی کوچک مانند آنفوزوئرها و میکروسویم (نوعی فیتوپلانکتون) و سپس با غذاهای بزرگتر تغذیه شوند. 

عکس ماهی جنگجو

تغذیه لاروهای ماهی جنگجو

بعد از شنای آزاد و جذب شدن کیسه غذای زیر شکم لاروها ، به دلیل این که لاروها هنوز توان زیادی برای غذا خوردن ندارند باید از غذاهای ویژه برایشان استفاده کنید که بهترین آنها آب سبز است که باید از قبل تهیه کرده باشد. 

آب سبز به راحتی با چند برگ کاهو و آب و یک بطری نوشابه یا ظرف شیشه ای کوچک در برابر نور خورشید قرار گرفته ،  تهیه می شود. اگر آب حوض هایی که جلبک زده اند را دیده باشید متوجه آب سبز شده اید. 

میتوانید از مغازه های آکواریومی هم آب سبز را به صورت قرص تهیه کنید. کم کم بعد از رشد لاروها می توانید آنها را دسته بندی و سایز بندی کنید و با غذای مناسب تغذیه نمایید. 

علایم سلامتی ماهی جنگجو

نشانه های سلامت ماهی جنگجو

- فعالیت بالا

- رنگ های متنوع

- واکنش نشان دادن به محرک های خارجی

- نداشتن استرس

- کیفیت و دمای مناسب آب

انواع رنگ های ماهی جنگجو

نشانه های بیماری در ماهی جنگجو

- کم رنگ شدن باله ها 

- از دست دادن اشتها

- وجود لکه و قارچ روی بدن و دهان

- چشمان اشک آلود

- باله های براق غیر طبیعی

- بی قراری 

- کاهش وزن 

- کاهش فعالیت 

- تورم شکم

- بهبود کیفیت آب و استفاده از داروهای قارچی و باکتریایی با مشورت پزشک میتواند به بهبود علایم کمک کند.

نکات بهداشتی مراقبت از ماهی جنگجو

قبل و بعد از وارد کردن دستان خود به آکواریوم ، آن ها را بشویید . این نوع ماهی می تواند باعث انتقال بیماری زونا به انسان شود ، افراد سالخورده و افرادی که مشکلات سیستم ایمنی  دارند باید در این مورد مراقبت بیشتری به خرج دهند. 

از رها کردن ماهی در طبیعت خودداری کنید. 

قبل از افرودن هر چیزی به آکواریوم به خوبی آن را بشویید ، مراقب ورود صابون و مواد شوینده به آکواریوم باشید ، چرا که ماده ای سمی برای ماهی محسوب می شوند.

دستگاه تصفیه آب را قبل از قرار دادن ماهی در آکواریوم نصب کنید.

از ایجاد استرس در ماهی اجتناب کنید. 

هر روز دما و کیفیت آب را چک کنید. 

گردآوری : بخش علمی و آموزشی بیتوته