اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی و درمان آن
- مجموعه: دانستنیهای جنسی
18 تا 35% زنان از علائمی رنج می برند که شدت آن کم تر است ولی این علایم هم دردسر و مشکلات خاص خود را دارد.
علایم PMDD یا اختلال قبل از قائدگی
در بیش تر قائدگی ها وجود بعضی از علایم زیر( که دست کم یک مورد مربوط به تغييرات خلقی است) نوشته شده است:
بیماری افسردگی( بیماری افسردگی قبل از قائدگی)
استرس یا تنش
تغييرات غیرمنتظره در خلق( اختلال خلقی قبل از قائدگی)
کج خلقی
از دست دادن علاقه و انگيزه براي کارهای روز مره
مشکل در تمرکز
کاهش انرژی
عطش غذایی و تغییراتی در اشتها
بی خوابی یا خواب الودگی
علایم فیزیکی مثل تحریک پذیری سینه ها یا پف کردن
علائمی که با فعالیت های روزانه اعم از کار، مدرسه یا روابط تداخل دارد.
دیگر علائمی که به علت تشدید اختلال ها یا بیماري های ديگر به وجود نیامده باشد.
ارائه گزارشی که حاوی رتبه بندی علایم روزانه ای باشد که دست کم مربوط به دو چرخه قائدگی مداوم باشد.
دلایل اختلال بیماری قبل از قائدگی PMDD و PMS
علل دقیق PMDD و PMS هنوز مشخص نیست. بعضی معتقد هستند PMDD از پاسخ غير طبيعی مغز به نوسان هورمون های طبيعی زن در زمان چرخه قائدگی ناشی شود. این به نوبه خود منجر به کمبود سروتونین عصبی ميشود . بعضی از زنان، من جمله افرادی که یکی از دلایل زیر را دارد بیش تر از سایرین به PMDD مبتلا هستند.
سابقه شخصی یا خانوادگي
بیماری افسردگی بعد از زایمان،
اختلال های خلقی
بیماری افسردگی بیش تر از سایرین
تشخیص سندرم قبل از قائدگی
تشخیص بصورت بالینی و با ثبت فهرست علایم در زمان چند ماه، صورت می گیرد. براي تشخیص سندرم قبل از قائدگی علایم باید در اغلب ماه ها رخ بدهند. در مرحله لوتئال سیکل به وجود آیند و فورا بعد از آغاز خونریزی قائدگی برطرف شوند. باید دست کم یک هفته فاصله زمانیِ عاری از علایم وجود داشته باشد و درصورتی که هرگونه علامتی در طی سیکل قائدگی پابرجا بماند، تشخیصهای دیگری مثل استرس یا بیماری افسردگی محتمل خواهند بود.
ارزیابی و تشخیص سندرم قبل از قائدگی
– سابقه گردش های مرتب قائدگی
– وجود علایم مربوط به سندرم قبل از قائدگی در مرحله لوتئال قائدگی که عملکرد اقتصادی – اجتماعي فرد را مختل کند.
– بیمار باید در طی 2 ماه علایم را يادداشت کند.
– یک وقفه در علایم که واضح در طی مرحله فولیکولی رخ ميدهد جهت تشخیص سندرم قبل از قائدگی الزامی است. در صورتی که وقفه علایم در مرحله فولیکولی وجود نداشت بیمار جهت احتمال بیماري اضطرابی یا خلقی بررسی شود.
– عدم استفاده هورمون یا دارو
– CBC و TSH سرم در حد طبيعي باشد.
عوامل خطر
استفاده از کافئین بالا
استرس امکان دارد شرایط را سرعت ببخشد.
افزایش سن
سابقهٔ بیماری افسردگی
سابقهٔ خانوادگي
عوامل رژیم غذایی( سطح پایینی از ویتامین و مواد معدنی به ویژه منزیم، منگنز و ویتامین E) و همچنین ویتامین D
سابقهٔ خانوادگي اکثراً پيش بيني کنندهٔ خوبی براي احتمال سندروم قبل از قائدگی است، مطالعات نشان داده اند که نرخ( concordance) در بین دوقلوهای همسان، دو برابر بیش تر از دوقلوهای غیر همسان( با برادر) است. این بدان معنی است که درصورتی که یک دوقلو دارای PMS است، قل ديگر احتمال بیشتری از حد متوسط براي ابتلا به PMS دارد، و این نشان ميدهد که تا حدی علل آن می تواند ژنیتیکی باشد. درصورتی که چه وجود سندرم قبل از قائدگی در زنان مبتلا به اختلال های خلقی مثل بیماری افسردگی و اختلال دوقطبی، بالا است، با اینحال رابطهٔ آن ها هنوز ثابت نشده است. همچنين، ویتامین B، به خصوص ویتامین B6، می تواند به PMS کمک کند.
درمان اختلال بیماری قبل از قائدگی PMDD
دو نوع دارو امکان دارد به PMDD کمک کند
داروهایی که بر تخمک گذاری اثر می گذارند و داروهایی که بر سیستم عصبی مرکزي تأثير می گذارند( CMS).
مانند این داروها شامل استفاده از:
ضد افسردگی های SSRI مثل فلوکستین( Prozac، Sarafem)، سرترالین( Zoloft)، پاروکستین( Paxil) و سیتالوپرام( Celexa)
ضد حاملگی های خوراکي حاوی دسپورنون و اتینیل
درمان شناختی( CT) براي افردی که دارای PMS هستند هم کمک ميکند . CT همراه با دارو، به افرادی که PMDD دارند کمک کند.
درمان سندرم قبل از قائدگی از نگاهی ديگر
1. مهار تخمک گذاری
پيشگيري از تخمک گذاری با COCP، در بسياري از زنان مؤثر واقع ميشود . در صورتی که اندومتر تحت مراقبت باشد، می توان از دیگر اشکال استروژن مثل برچسب استروژنی هم استفاده کرد. LNG- IUS شیوه مفیدی براي مراقبت از اندومتر است، زیرا بصورت موضعی بر روی اندومتر عمل ميکند و در موارد کاربرد آن جذب سیستمیک پروژسترون اندک است.
2. مهارکننده های انتخابي برداشت دوباره سروتونین
شواهد خوبی وجود دارند که نشان میدهند این دسته از داروها به خصوص فلوکستین و سرترالین، باعث بهبود علایم فیزیکی، احساسی و رفتاریِ سندرم قبل از قائدگی و PMDD میشوند . عموما درمان طولانيمدت احتیاج دارد، زیرا علایم بطور رایج بعد از برطرف شدن عود ميکنند .
3. درمان های جانبی
روغن گل پامچال به درجاتی در کم کردن از آلرژی و درد سینه مؤثر است. شواهدی درمورد اثر مفید ویتامین B6( پیریدوکسین) وجود ندارند، ولی این ویتامین امکان دارد بعنوان پلاسبو مؤثر واقع شود. درمان پروژسترونی، جایی در درمان سندرم قبل از قائدگی یا PMDD ندارد.
عارضه های سندرم قبل از قائدگی و پیش اگاهی
– اکثریت زنانی که درمان شوند بهبودی قابل توجه پیدا ميکنند .
– درصد جواب به SSRI ها 60 تا 70 درصد است.
- در اغلب زنان بیماري سندرم قبل از قائدگی در موقع یائسگی فروکش ميکند .
– عوارض در صورت عدم درمان شامل بیماری افسردگی و افزایش وقوع خودکشی در زمان نیمه دوم گردش قائدگی است.
رژیم غذایی و ورزش
تغييرات رژیم غذایی عبارتند از:
کاهش استفاده شکر، نمک، کافئین و الکل
افزایش پروتئین و استفاده کربوهیدرات های پیچیده
ورزش و روش های مدیریت استرس به مشکلات قائدگی می تواند کمک کند.
گردآوری: بخش زناشویی بیتوته