آشنایی با مراقبت کانگورویی و فواید آن برای نوزادان نارس

مجموعه: دانستنيهاي نوزادان

مراقبت کانگرویی نوعی تماس پوستی بین نوزاد و والدین است

بررسی روش ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﻛﺎﻧﮕﻮروﻳی ﺑﺮ رﺷﺪ ﻧﻮزادان ﻛﻢ وزن  

مراقبت کانگورویی چیست؟ 

تماس پوستی بین مادر و نوزاد که اثرات بسزایی بر نوزادان نارس و کامل دارد را مراقبت کانگورویی میگویند. مراقبت کانگورویی باعث سلامت بیشتر نوزادان، بخصوص نوزادان نارس میشود. نوزادانی که نارس متولد میشوند موجب استرس در مادران شده و ممکن است به افسردگی مبتلا شوند.

در روش مراقبت کانگورویی،میتوان از بروز چنین مشکلی جلوگیری شود و یا باعث کاهش این بیماری شود.در این تحقیقات تأثیر  روش مراقبت کانگورویی و لالایی بر میزان افسردگی پس از زایمان در مادران دارای نوزادان نارس انجام شد.

روش کار: در این پژهش، 90مادر-نوزاد با نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به طور تصادفی سازی محدود به شیوه قانون تخصیص تصادفی به دو گروه مداخله و یک گروه کنترل تقسیم شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه افسردگی پس از زایمان  استفاده گردید.

معیارهای ورود شامل گذشت یک ماه از زایمان، کسب نمره بالاتر از 13 و عدم نیاز به درمان دارویی از نظر روان پزشک  بودند.  مادران باید  به مدت 30 روز مراقبت کانگورویی و لالایی را در  30 دقیقه به طور مداوم انجام میدادند.  بعد ازیک ماه  از مداخله پرسشنامه افسردگی پس از زایمان ادینبورگ توسط مادران تکمیل گردید و داده ها توسط نرم افزار SPSS نسخه 20  تجزیه و تحلیل شد.نوزادانی که نارس و یا کم وزن هستند،برای ایجاد وزن متعادل  باید از شیر مادر تغذیه کنند و همچنین برای مراقبت از آنها باید از روش تماس پوستی استفاده کنند.

مراقبت کانگورویی یا همان تماس پوستی بین مادر و نوزاد به حدی اهمیت دارد که طبق پژوهش های انجام شده نوزادانی که از شیر مادرتغذیه کرده اند و در تماس پوستی با مادر خود بوده اند نسبت به کسانی که در دستگاه انکوباتی بوده اند از توانایی بیشتری در جوانی برخوردار بوده و دارای مغز بزرگ تر و درآمدی بیشتر میباشند .

مراقبت کانگرویی در کودکی سبب ارتقای توانایی در بزرگسالی می شود 

تاریخچه مراقبت کانگورویی

کشور کلمبیا که از کشورهای فقیر آفریقا محسوب میشود و به دلیل امکانات محدودی که در این کشور میباشد برای اولین بار مراقبت کانگورویی انجام داده شد زیرا به علت کمبود دستگاه انکوباتور پزشکان مجبور به انجام روش مراقبتی که کانگورو ها پس از زایمان نوزادان خود را در آغوش میگیرند شدند.پزشکان نحوه انجام این کار را به مادران آموزش میدهند تا مراقب نوزادان بهتر و باکیفیت تر انجام شود.

آنان به مادران میگویند نوزاد را  به صورت برهنه در حالی که فقط پوشک به تن دارند روی قفسه سینه خود قرار دهند و آنهارا با شیرمادر تغذیه کنند.

فواید مراقبت کانگورویی

امروزه این روش در اکثر کشور های دنیا رواج پیدا کرده است و پزشکان به مادرانی که نوزاد نارس دارند توصیه میکنند که از مراقبت کانگورویی استفاده کنند و وضعیت نوزاد خود را بهبود ببخشند. همچنین به کارگیری روش های غیر تهاجمی جهت کاهش درد نوزادان نارس بستری ضروری است.

تماس پوستی بین مادر و نوزاد از 60 دقیقه تا 24 ساعت در روز به طول می انجامد و همین تماس پوستی را می­ توان بین پدر و نوزاد نیز برقرار نمود. هر چقدر مدت زمان این تماس پوستی بیشتر باشد و هر چقدر زودتر و از بدو تولد آغاز شود، بهتر است اما این نوع مراقبت هر زمان و به هر مدت که باشد با اثرات مثبتی همراه خواهد بود.

تحقیقات نشان داده، که مراقبت کانگورویی از سایر فناوری­ها از جمله انکوباتور برتری دارد. نوزادانی که از روش مراقبت کانگورویی محروم میمانند دچار اختلال عدم تمرکز و اختلال در خواب میشوند.

در مراقبت کانگرویی ضرورت دارد نوزاد به صورت برهنه در آغوش مادر قرار بگیرد

از ویژگی های مثبت این نوع از مراقبت این است که وابستگی کودک  به دستگاه انکوباتور کاهش پیدا کرده و امار مرگ و میر نوزادان کم شده است.

دیگر ویژگی های مثبت این روش این است که نوزادانی که مبتلا به زجر تنفسی بودند پس از آنکه تحت مراقبت کانگورویی قرار گرفتند توانستند بدون استفاده از دستگاه تنفسی نفس بکشند.

مراقبت کانگورویی باعث شده،بیشتر نورادانی که نارس متولد میشوند،سیستم ایمنی ضعیفی دارند که ممکن است مستعد مشکلات تغذیه ای شوند.این نوع از مراقبت باعث میشود سیستم ایمنی نوزاد بهبود پیدا کند.همچنین روند وزن گیری نوزادانی که با روش تماس پوستی با مادر خود قرار میگیرند سریع تر است و این موضوع امتیاز مثبتی است زیرا اگر روند وزن گیری مطلوب باشد،مدت زمان بستری نوزاد در بیمارستان کاهش پیدا میکند.

از دیگر ویژگی های مراقبت کانگورویی این است که دمای بدن نوزاد در آغوش مادران، بهتر از انکوباتور تنظیم و کنترل خواهد شد. دمای بدن مادر می­ تواند در صورت نیاز نوزاد تا دو درجه افزایش و تا یک درجه سانتیگراد کاهش یابد.

آیا استفاده از این روش در زندگی آینده کودکان نیز اثرگذار است؟

در جواب به این سوال میتوان گفت که نوزادانی که به روش مراقبت کانگورو تحت مراقبت قرار گرفته­ اند، تا 20 سالگی مغز بزرگتری دارند و نمره هوش آنها به مراتب بیشتر است.

در بزرگسالی هم عواملی مثل پرخاشگری،بیش فعالی و رفتار ضد اجتماعی کمتری دارند.

مراقبت کانگورویی چگونه انجام میشود؟

والدین برای انجام این کار باید در محیطی آرام  و به  دور از سر وصدا باشند نوزاد باید برهنه باشد؛ اما فقط باید پوشک داشته باشد و تماس پوستی را می­توان بین مادر و نوزاد و نیز بین پدر و نوزاد برقرار نمود.

 اگر مراقبت کانگورویی در زمان تغذیه بین نوزاد و مادر انجام می­شود، می توان بعد از شیردهی نوزاد را با همان شرایط در آغوش پدر قرار داد. 

در چه شرایطی برای شروع مراقبت کانگورویی باید دستور کتبی پزشک صادر شود؟

وزن کمتر از 1250 گرم باشد،دمای بدن نوزاد ناپایدار باشد،سطح اشباع اکسیژن شریانی نوزاد ناپایدار باشد و نوزاد زیر تهویه مکانیکی NCPAP یا IMV باشد.

در شرایط زیر نوزاد می تواند از انكوباتور به كات منتقل گردد:

به طور مداوم، تغذیه شود و وزن بگیرد،به دستگاه تنفسی نیازی نداشته باشد و دمای بدن خود را حفظ کرده باشد.

آیا همه نوزادان میتوانند مراقبت کانگورویی شوند؟

 گرچه نوزادان خیلی نارس نیازمند مراقبت ویژه هستند؛ اما گاهی لازم است ابتدا زیر یک گرم کننده تابشی و انكوباتور مراقبت شوند. مراقبت آغوشی را میتوان بعد از تثبیت وضعیت نوزاد انجام داد.

روش مراقبت کانگورویی یک روش نویین میباشد و به طور روتین در بخش اجرا نمی شود، چند روز قبل از شروع پژوهش، با استفاده از پوستر و آموزش شفاهی، مادران با این روش آشنا شده و همکاریشان جلب شد. پس از این که نوزادان طبق معیارهای لازم انتخاب شدند، به طور تصادفی در گروه آزمون یا کنترل قرار گرفتند.

در گروه آزمون، قبل از انجام این مراقبت باید میزان نور محیط ارزیابی گردد و اگر لامپ پر نور در نزدیکی نوزاد وجود دارد حذف شود، همچنین  سر و صدای بلند تا حد امکان کنترل و درجه حرارت محیط نیز مناسب و ثابت گردید. نوزاد،کاملا لخت شود اما پوشک داشته باشد. از مادر خواسته شود بدون نوازش، ماساژ پشت، صحبت یا نجوا فقط دست خود را دور نوزاد حلقه کند.

نشانه های فیزیولوژیکی و رفتاری بلافاصله بعد از شروع مراقبت کانگورویی حین انجام رویه تهاجمی دردناک،15 دقیقه قبل و 15 دقیقه بعد از برقراری مجدد مراقبت 30 دقیقه ای انجام شود.مراقبت  کانگرویی البته برای انجام رویه تهاجمی دردناك نوزاد از مراقبت کانگرویی خارج شود  و بلافاصله بعد از اتمام آن نوزاد دوباره در وضعیت کانگرویی قرار داده شود. لازم به ذکر است در تمامی طول اجرای مراقبت کانگرویی، حین و پس از اعمال رویه دردناك، پالس اکسیمتری به نوزاد متصل باشد. 

یکی از مزیت های مراقبت کانگرویی بهبود وضعیت جسمانی در نوزادان زود رس است

بحث و نتیجه گیری  مطالعه نشان داده که  از نشانه های فیزیولوژیکی میتوان به کاهش ضربان قلب، تعریق و افزایش اشباع اکسیژن شریانی اشاره کرد که در گروه آزمون نسبت به گروه کنترل که نشان دهنده تاثیر مراقبت کانگرویی بر کاهش احساس درد نوزادان نارس در گروه آزمون می باشد. مطالعه ی  محققان نشان میدهد که ضربان قلب نوزادان نارس پس از 30 دقیقه مراقبت کانگرویی نسبت به گروهی که مراقبت درون انکوباتور دریافت داشتند، کاهش یافته بود.

هم چنین نتایج مطالعه ساجدی و همکاران نشان داد که ضربان قلب نوزادان گروه آزمون تحت مراقبت کانگرویی، سه دقیقه پس از تزریق عضلانی ویتامین K کمتر و اشباع اکسیژن شریانی در طی تزریق و سه دقیقه پس از آن بیشتر از گروه کنترل بود.(مطالعات  محققان  نشان داد پاسخ های غیر ارادی نوزادان نارس به درد، از جمله تعداد ضربان قلب را در گروه تحت مراقبت کانگرویی نسبت به گروه تحت مراقبت درون انکوباتور قبل و در حین خونگیری از پاشنه پا میباشد.

با این حال نتایج به دست آمده  از تحقبقات در تمامی مطالعات یکسان نبوده است.با استناد به یافته های مطالعه حاضر و یافته های مشابه در مطالعات دیگر،شاید بتوان گفت که در مراقبت کانگورویی بیشترین تاثیر بر کاهش ضربان قلب و افزایش اشباع اکسیژن شریانی را  فیزیولوژیکی درد داشته باشد.شاید علت دقت بیشتر دستگاه پالس اکسیمتری نسبت به مشاهده فردی مشاهده گر باشد.

گردآوری: بخش کودکان بیتوته