روزئولا؛ تب و دانه های پوستی کودک
- مجموعه: بیماری های شایع کودکان
آشنایی با بیماری روزئولا
علل بیماری روزئولا
رزئولا یک عفونت ویروسی است که در اثر قرار گرفتن کودک در معرض ویروس ایجاد می شود. ویروس هرپس انسانی 6 (HHV-6) عامل اصلی اکثر موارد روزئولا است. در موارد معدودی، ویروس هرپس انسانی 7 (HHV-7) نیز می تواند باعث این بیماری شود.
آیا روزئولا مسری است؟
بله، روزئولا مسری است. این بیماری از طریق بزاق یا قطرات تنفسی (مانند سرفه یا عطسه) از فردی که تب دارد یا هنوز علائمی نشان نداده است، منتقل می شود. علائم بیماری معمولاً 5 تا 15 روز پس از تماس با ویروس ظاهر می شوند.
کودک شما در طول مدت تب و تا 24 ساعت پس از فروکش کردن تب مسری است و می تواند روزئولا را به دیگران منتقل کند. تب به معنای دمای بدن 38 درجه سانتی گراد (100.4 درجه فارنهایت) یا بالاتر است. بنابراین، حتی اگر کودک شما سرحال به نظر برسد، تا زمانی که حداقل 24 ساعت دمای طبیعی بدن را حفظ نکرده باشد، از فرستادن او به مهدکودک یا قرارهای بازی خودداری کنید. در صورتی که کودک فقط بثورات داشته باشد، دیگر نمی تواند روزئولا را منتقل کند.
اگر مطمئن نیستید که آیا کودک شما می تواند با دیگران در تماس باشد، با پزشک اطفال خود مشورت کنید. این موضوع به ویژه برای جلوگیری از تماس با کودکانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مهم است، زیرا روزئولا می تواند عوارض جدی تری برای آن ها ایجاد کند.
آیا ممکن است روزئولا بیش از یک بار رخ دهد؟
ابتلا به روزئولا بیش از یک بار ممکن است، اما نادر است. معمولاً کودکان پس از ابتلا به روزئولا ایمنی پیدا می کنند و احتمال ابتلای مجدد آن ها کم است. با این حال، کودکان یا بزرگسالان با سیستم ایمنی ضعیف ممکن است بیش از یک بار به روزئولا مبتلا شوند.
عوارض روزئولا چیست؟
اکثر کودکان هیچ عارضه ای از روزئولا تجربه نمی کنند. با این حال، شایع ترین عارضه در میان کودکانی که دچار مشکل می شوند، تشنج ناشی از تب است. تشنج های ناشی از تب در 10 تا 15 درصد کودکان 6 تا 18 ماهه مبتلا به روزئولا، معمولاً در روز اول تب، رخ می دهند.
این تشنج ها معمولاً کمتر از 15 دقیقه طول می کشند و هیچ آسیب ماندگاری به کودک وارد نمی کنند. سه نشانه اصلی تشنج ناشی از تب عبارت اند از:
• لرزش، سفت شدن یا تنش بدن کودک
• بیهوش شدن کودک یا چرخیدن چشم ها به سمت عقب
• از دست دادن کنترل عملکردهای پایه بدن و استفراغ ناگهانی، ترشح بزاق، ادرار یا مدفوع
اگر کودک شما برای اولین بار علائم تشنج ناشی از تب را نشان داد، فوراً با شماره اضطراری (مانند 115 در ایران) تماس بگیرید. از درمان تشنج اولیه در خانه خودداری کنید. کودک شما نیاز به مراقبت پزشکی فوری دارد تا اطمینان حاصل شود که تشنج از نوع جدی تری نیست.
اگر کودک شما قبلاً تشنج ناشی از تب داشته است، پزشک اطفال به شما دستورالعمل هایی برای مدیریت تشنج های بعدی ارائه خواهد داد. این دستورالعمل ها را دقیقاً رعایت کنید. در صورت تردید، با خدمات اضطراری تماس بگیرید.
از مصرف بیش از حد دوزهای توصیه شده استامینوفن یا ایبوپروفن برای جلوگیری از تشنج ناشی از تب خودداری کنید، زیرا مصرف بیش از حد این داروها می تواند به آسیب کبدی (استامینوفن) یا مشکلات کلیوی/معده (ایبوپروفن) منجر شود.عوارض جدی تر روزئولا به ندرت رخ می دهند، اما در کودکان با سیستم ایمنی ضعیف به دلیل سرطان، بیماری های خودایمنی یا سایر شرایط ممکن است دیده شوند. عوارض احتمالی شامل موارد زیر است:
• عفونت و التهاب ریه ها (پنومونی)
• التهاب لایه نازک اطراف مغز و نخاع (مننژیت آسپتیک)
• التهاب مغز (آنسفالیت)
• سایر بیماری های مؤثر بر مغز یا نخاع که بخشی از سیستم عصبی مرکزی هستند
پزشکان چگونه رزئولا را تشخیص می دهند؟
پزشکان روزئولا را با صحبت درباره علائم کودک و انجام معاینه فیزیکی تشخیص می دهند. به ندرت نیاز به آزمایش خون یا سایر آزمایش ها برای تأیید تشخیص وجود دارد. پزشک اطفال سایر علل احتمالی علائم کودک را رد می کند، از جمله:
– واکنش آلرژیک به دارو
– عفونت گوش
– سرخک
– سرخجه
– تب مخملک
پزشک اطفال به شما توضیح خواهد داد که چگونه تب کودک را مدیریت کنید و در چه شرایطی باید به دنبال مراقبت پزشکی باشید.
درمان روزئولا چیست؟
روزئولا معمولاً در خانه با کاهش تب کودک و حفظ راحتی او درمان می شود. نکات مهم درباره درمان روزئولا:
• هیچ درمان خاصی برای روزئولا وجود ندارد.
• آنتی بیوتیک ها کمکی نمی کنند، زیرا آن ها عفونت های باکتریایی را درمان می کنند، نه ویروسی (و روزئولا یک عفونت ویروسی است).
• نیازی به درمان بثورات نیست، زیرا خارش یا دردی ایجاد نمی کند.
• پزشک اطفال ممکن است استامینوفن یا ایبوپروفن کودکان را برای کاهش تب توصیه کند.
• به کودکان زیر 17 سال به دلیل خطر سندرم رِی آسپیرین ندهید.
• اگر کودک شما داروی سرکوب کننده سیستم ایمنی مصرف می کند، از پزشک اطفال درباره نیاز به درمان خاص سؤال کنید.
اگر سؤالی درباره مدیریت روزئولا دارید، با پزشک اطفال خود صحبت کنید. آن ها با خوشحالی به سؤالات شما پاسخ داده و بهترین راه های کمک به کودک را توضیح می دهند.
اگر کودکم روزئولا داشته باشد، چه انتظاری باید داشته باشم؟
برخی کودکان هنگام ابتلا به روزئولا سرحال هستند، می خواهند بازی کنند و مانند همیشه به نظر می رسند. برخی دیگر ممکن است بی قرار یا تحریک پذیر باشند، به ویژه زمانی که تب آن ها بالا است. اکثر نوزادان و کودکان در حدود یک هفته بهبود می یابند و هیچ عارضه ای ندارند.
با این حال، باید آگاه باشید که تشنج ناشی از تب یک عارضه احتمالی است. اگر کودک شما بیماری ای دارد که سیستم ایمنی او را تضعیف می کند، با پزشک اطفال درباره اقداماتی که باید در صورت بروز تب انجام دهید، مشورت کنید. پزشک اطفال راهنمایی هایی درباره علائم عوارض و زمان تماس برای کمک ارائه خواهد داد.
آیا می توان از روزئولا پیشگیری کرد؟
روزئولا برای اکثر کودکان اجتناب ناپذیر است. هیچ واکسنی برای آن وجود ندارد و اکثر کودکان پیش از ورود به مدرسه به آن مبتلا می شوند. با این حال، می توانید با آموزش عادت های خوب شستن دست به کودک، به حفظ سلامت او کمک کنید. شستن دست یکی از بهترین راه های پیشگیری از عفونت های ویروسی است. پزشک اطفال می تواند پیشنهادات بیشتری ارائه دهد.
چگونه از کودکم مراقبت کنم؟
دیدن بیماری کودک هرگز آسان نیست. سعی کنید زیاد نگران نباشید و بدانید که روزئولا شایع و معمولاً بی خطر است. با پزشک اطفال خود در ارتباط باشید تا سؤالات یا نگرانی هایتان را مطرح کنید. در اینجا چند اقدام برای کمک به راحتی کودک در خانه آورده شده است:
• هنگام تب، لباس های سبک به کودک بپوشانید و از پتوهای سنگین اجتناب کنید.
• برای کاهش تب، به کودک دارو بدهید. از پزشک اطفال درباره نوع دارو و دوز مناسب راهنمایی بخواهید.
• کودک را تشویق کنید تا مایعات کافی بنوشد تا هیدراته بماند.
چه زمانی باید با پزشک اطفال تماس بگیرم؟
در موارد زیر با پزشک اطفال تماس بگیرید:
• تب 39 درجه سانتی گراد (102 درجه فارنهایت) به مدت 24 ساعت (حتی بدون علائم دیگر)
• حال عمومی بد یا رفتار غیرعادی پس از فروکش کردن تب
• تشنج ناشی از تب (در صورتی که قبلاً تجربه شده باشد)
• بثورات خارش دار یا دردناک
• علائم کم آبی مانند خشکی زبان و لب ها یا نبود اشک هنگام گریه
روزئولا ممکن است در کودکان با نیازهای پزشکی خاص تأثیر متفاوتی داشته باشد. اگر کودک شما تب شدید دارد و دارای شرایط زیر است، فوراً با پزشک اطفال تماس بگیرید:
• سیستم ایمنی ضعیف
• بیماری قلبی
این کودکان ممکن است به تب و اثرات آن بر بدنشان واکنش متفاوتی نشان دهند. پزشک اطفال راهنمایی های لازم را ارائه خواهد داد.
چه زمانی باید برای کودکم مراقبت اورژانسی بخواهم؟
اگر کودک شما برای اولین بار علائم تشنج ناشی از تب را نشان داد، فوراً با شماره اضطراری (مانند 115 در ایران) تماس بگیرید.
همچنین در موارد زیر باید مراقبت اورژانسی بخواهید:
• تشنج ناشی از تب که پنج دقیقه یا بیشتر طول بکشد، صرف نظر از اینکه قبلاً تجربه شده باشد یا نه
• مشکل در تنفس یا سایر علائم پنومونی
• گریه ضعیف یا با صدای زیر که غیرعادی به نظر می رسد
• علائم عفونت مغز یا نخاع، مانند سفتی یا درد گردن، استفراغ مکرر و کمبود انرژی یا بی علاقگی به محیط اطراف
راه های پیشگیری از روزئولا
از آنجا که روزئولا یک بیماری ویروسی واگیردار است، پیشگیری کامل از آن دشوار است. با این حال، اقدامات زیر می توانند خطر ابتلا را کاهش دهند:
• شستشوی مکرر دست ها: والدین، مراقبان و کودکان باید دست های خود را مرتب بشویند.
• اجتناب از تماس با افراد بیمار: کودکان را از تماس نزدیک با افرادی که علائم بیماری تنفسی دارند دور نگه دارید.
• تمیز کردن اشیاء: اسباب بازی ها و سطوحی که کودکان با آن ها تماس دارند را مرتب تمیز کنید.
• تقویت سیستم ایمنی: تغذیه سالم، خواب کافی و مراقبت های عمومی به تقویت سیستم ایمنی کودک کمک می کند.
پرسش های متداول
آیا روزئولا به معنای ابتلا به هرپس است؟
دو ویروس عامل روزئولا (ویروس هرپس انسانی 6 و 7) بخشی از خانواده ویروس های هرپس هستند. با این حال، این ویروس ها باعث زخم های سرد یا زخم های تناسلی نمی شوند که توسط ویروس هرپس سیمپلکس ایجاد می گردند.
آیا ممکن است روزئولا داشته باشیم و متوجه آن نشویم؟
بله، ممکن است کودک شما (یا خودتان در کودکی) بدون اطلاع به ویروس عامل روزئولا مبتلا شده باشید. کودکان به دلایل مختلفی تب می کنند. اگر بثورات روزئولا ظاهر نشود، ممکن است تب را به بیماری دیگری نسبت دهید و هرگز ندانید که کودک به روزئولا مبتلا بوده است.
آیا دانه های قرمز روی پوست کودک بعد از تب، روزئولا است؟
دانه های قرمز یا صورتی روی پوست کودک پس از چند روز تب، یکی از ویژگی های کلاسیک روزئولا است. این بثورات معمولاً:
• پس از فروکش کردن تب ظاهر می شوند.
• ابتدا روی تنه و سپس روی گردن، بازوها و پاها پخش می شوند.
• بدون خارش یا ناراحتی هستند.
• 1 تا 2 روز طول می کشند و خودبه خود محو می شوند.
با این حال، بثورات پوستی می توانند علل دیگری نیز داشته باشند، مانند:
• سایر عفونت های ویروسی: مانند سرخک، سرخجه یا آبله مرغان.
• آلرژی ها: واکنش به غذا، دارو یا مواد شیمیایی.
• بیماری های پوستی: مانند اگزما یا درماتیت.
توصیه: اگر مطمئن نیستید که بثورات ناشی از روزئولا است یا خیر، به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق انجام شود.
دانه های قرمز روی پوست کودک همراه با خارش، آیا روزئولا است؟
بثورات روزئولا معمولاً بدون خارش هستند. اگر دانه های قرمز روی پوست کودک با خارش همراه باشند، احتمالاً علت دیگری دارند، مانند:
• آبله مرغان: بثورات همراه با خارش شدید و تاول های پر از مایع.
• اگزما: لکه های قرمز و خشک که خارش زیادی دارند.
• آلرژی: واکنش به مواد غذایی، داروها یا مواد شیمیایی که می تواند باعث بثورات خارش دار شود.
• سایر عفونت های ویروسی: مانند ویروس دست، پا و دهان.
توصیه: اگر بثورات با خارش شدید، تاول، یا علائم غیرمعمول همراه هستند، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
آیا دانه های قرمز بعد از تب در بزرگسالان روزئولا است؟
روزئولا در بزرگسالان بسیار نادر است، زیرا اکثر افراد در کودکی با ویروس HHV-6 یا HHV-7 مواجه شده اند و ایمنی نسبی دارند. با این حال، در موارد نادر، بزرگسالانی که در کودکی به این ویروس مبتلا نشده اند ممکن است به روزئولا مبتلا شوند. علائم در بزرگسالان مشابه کودکان است، اما ممکن است خفیف تر یا متفاوت باشد، مانند:
• تب خفیف یا متوسط
• بثورات پوستی مشابه کودکان
• خستگی یا درد عضلانی
با این حال، بثورات قرمز پس از تب در بزرگسالان معمولاً به دلایل دیگری رخ می دهند، مانند:
• عفونت های ویروسی دیگر: مانند سرخک، سرخجه یا مونونوکلئوز (تب غده ای).
• واکنش های دارویی: برخی داروها می توانند باعث بثورات پوستی شوند.
• بیماری های خودایمنی: مانند لوپوس که ممکن است بثورات پوستی ایجاد کند.
توصیه: در بزرگسالان، بثورات پس از تب باید توسط پزشک بررسی شود تا علت دقیق مشخص شود، زیرا روزئولا در این گروه سنی نادر است.
سخن پایانی :
روزئولا بیماری شایعی است که معمولاً در کودکان خردسال به صورت خفیف بروز می کند و با مراقبت های خانگی بهبود می یابد. با این حال، توجه به علائم و مشورت با پزشک اطفال برای مدیریت تب و پیشگیری از عوارض احتمالی، به ویژه در کودکان با سیستم ایمنی ضعیف، ضروری است. حفظ آرامش و رعایت نکات بهداشتی مانند شست وشوی دست ها می تواند به کاهش خطر انتقال بیماری کمک کند. برای هرگونه نگرانی، همیشه با پزشک خود در تماس باشید.
گردآوری: بخش سلامت بیتوته














