هنگام تشنج کودک چه کنیم؟
- مجموعه: بیماری های شایع کودکان
تشنج ناشی از تب معمولا در کودکان 1 تا 5 سال رخ میدهد
تشنج چیست؟
تشنج، تغییر ناگهانی فعالیت حرکتی در فرد است كه ناشی از اختلال در فعالیت الکتریکی مغز بوده و در کودکان نیز شایع است. یکی از شایعترین انواع تشنج در کودکان، تشنج ناشی از تب است که البته معمولا سرنوشت خوبی دارد، اما گاهی نیز به علت یک بیماری خطرناک مانند مننژیت (التهاب و عفونت پردههای مغزی) ایجاد میشود.
تشنج ناشی از تب معمولا در کودکان 1 تا 5 سال رخ میدهد، هر چند گاهی این نوع تشنج قبل از یک سالگی یا بعد از پنج سالگی هم دیده میشود. در برخی خانوادهها تشنج بسیار شایعتر بوده که به علت زمینه ژنتیکی است.
تشنج ناشی از تب معمولا با افزایش سریع درجه حرارت بدن رخ میدهد. البته گاهی نیز کودک در ابتدا دچار تشنج شده و پس از آن والدین متوجه وجود تب در کودک خود میشوند.
بعضی از والدین هیچ پیش اطلاعی درباره تشنج ندارند و حتی در صورت بروز علائم آن، متوجه نمیشوند. بنابراین به طور خلاصه به بعضی از علائم آن اشاره میشود.
چه علایمی نشان دهنده بروز تشنج در کودک است؟
باتوجه به نوع تشنج، ممکن است کودک دچار اختلال هوشیاری شود یا اطرافیان را نشناسد
به صدا زدن پاسخ ندهد یا بیهوش روی زمین بیفتد.
گاهی حرکات غیرارادی در اعضای بدن کودک ظاهر می شود که این حرکت ها ممکن است قسمتی از بدن یا تمام اعضا را درگیر کند.
ممکن است کودک به شدت دست و پا بزند، روی زمین بیفتد، سر و چشم هایش به یک طرف بچرخد یا اینکه فقط یک دست یا یک پای او دچار حرکات تکان دهنده شدید شود و این حالت چند ثانیه تا چند دقیقه طول بکشد.معمولا این حمله ها کمتر از ۵ دقیقه طول می کشد.
گاهی کودک در زمان حمله کنترل ادرار خود را از دست می دهد.
ممکن است کودک برای چند لحظه به نقطه ای خیره شود و در این مدت متوجه اطراف نباشد. البته بیشتر کودکان دچار تب و تشنج ساده می شوند. والدین اظهار می کنند که از خانه تا رسیدن به سرکوچه این تشنج تمام می شود.
هنگام تشنج کودک چه کنیم؟
هنگامی که کودک دچار تشنج میشود، به هیچ وجه استرس نداشته باشید.
آرامش خود را حفظ کرده و كنار کودک خود بمانید.
کودک را به یک طرف بخوابانید تا در صورتی که استفراغ کرد، مواد استفراغی باعث خفگی او نشود و لباسهای او را آزاد کنید.
در صورتی که قبلا پزشک برای کودکتان دارویی به منظور استفاده در هنگام تشنج (البته فقط به صورت مقعدی) تجویز كرده، آن را با آرامش به کار ببرید.
نیازی نیست دندانهای کودک را از هم باز کنید، فقط مطمئن شوید زبان کودک تحت فشار نباشد.
هنگامی که کودک دچار تشنج میشود، به هیچ وجه استرس نداشته باشید
بعضی از والدین هنگام تشنج کودک به خصوص در همراه بودن با تب سعی میکنند او را پاشویه کنند و یا زیر آب سرد بگیرند. به یاد داشته باشید هیچ کدام از این روشها موثر نیستند.
بعد از توقف تشنج اگر کودکتان تب داشته باشد، میتوانید از شیاف استامینوفن استفاده کنید.
از آنجا که تشنج ناشی از تب گاهی ناشی از علل مهم و خطرناک است و همچنین به دلیل اینکه بعضی از علل تشنجهای بدون تب مثل کمبود قند و کلسیم نیاز به درمان اختصاصی دارد، بلافاصله پس از بروز تشنج به اورژانس زنگ بزنید و یا کودک را سریعا به نزدیکترین بیمارستان برسانید.
اگر کودکی یک بار تشنج کند، والدین باید نگران حمله های تشنجی بعد و حتی تا آخر عمر در او باشند؟
معمولا تشنج عود نمی کند و قابل پیشگویی و پیشگیری هم نیست. در سنین پایین، مغز کودکان به افزایش درجه حرارت بدن حساس است، اما بیشتر آنها بعد از سن پنج سالگی، دچار تشنج نمی شوند.
تشنج ناشی از تب، معمولا با مشکلات بعدی همراه نیست و روی مهارت های یادگیری و هوش کودک تاثیرگذار نخواهد بود.
بچه هایی که تشنج می کنند معمولا به دارو نیاز ندارند اما در کودکانی که زیر یک سال، (۴ تا ۱۲ ماهه) اولین ابتلا را داشته اند، سابقه خانوادگی تب و تشنج و صرع در آنها وجود دارد یا بیش از ۲ بار و هر بار بیش از ۱۵ دقیقه این تشنج طول کشیده باشد، بیشتر باید مراقب باشند. از طرفی احتمال تشنج در پسرها بیشتر است.
چه شیوه های درمانی ای برای این مشکل وجود دارد؟
معمولا برای کودکانی که برای اولین بار دچار تشنج می شوند، درمانی انجام نمی شود. تصمیم گیری درمانی در موارد خاصی که ذکر شد و البته همراه با معاینه دقیق و شرح حال و انجام اقدام های تشخیصی از جمله آزمایش مایع مغزی نخاعی، سی تی اسکن و ام .آر .آی و براساس تصمیم گیری پزشک است و معمولا با داروهای خاصی انجام می شود. نکته مهم در درمان این بیماری، ادامه روند درمان و توجه به توصیه های پزشک و پیگیری منظم است.
تشنجها معمولا در تب 39 درجه سانتیگراد یا بالاتر اتفاق میافتد
چگونه از تکرار تشنج پیشگیری کنیم؟
پس از ترخیص از بیمارستان اگر دارویی برای کودکتان تجویز شده است، به منظور پیشگیری از تکرار تشنج آن را همیشه و به موقع به کودک تان بدهید. فراموش نکنید داروی کودک را در مهمانی یا مسافرت به همراه داشته باشید.
اگر کودکتان دچار تشنج همراه با تب بوده، در سایر موارد تب (به هر علتی) درمان اولیه شما باید کاهش تب با استفاده از تببرهایی مانند استامینوفن و یا در صورت نیاز بروفن باشد.
همچنین استفاده از پاشویه با آب ولرم (بدون الکل یا نمک) نیز مفید است.
فراموش نکنید در مواقع تب یا تشنج در مورد استفاده از داروهای خاص مانند دیازپام به صورت خوراکی یا مقعدی قبل از ترخیص، از پزشک کودکتان یک دستورالعمل بگیرید و مطمئن شوید روش استفاده از آن را به خوبی فرا گرفتهاید.
نکته ای در مورد مصرف داروهای تشنج
برخی والدین با توصیه های افراد غیرکارشناس، داروهای کودک را قبل از اتمام دوره های درمانی قطع می کنند در حالی که کودک باید تا زمانی که پزشک تجویز کرده، داروی ضدتشنج مصرف کند. هرگز نباید سرخود مقدار داروها را کاهش یا افزایش داد. طول درمان دارویی معمولا از شروع تا ۲ سال بعد از آخرین تشنج و براساس معاینه های پزشکی است. باید در دادن داروها مخصوصا شربت ها دقت کرد. شربت های ساختنی باید با میزان توصیه شده آب، رقیق و قبل از مصرف کاملا تکان داده شوند تا غلظت دارو یکنواخت شود. باید توجه داشت که شربت ها رسوب می کنند و اگر خوب هم زده نشوند، قسمت های پایین غلظت بیشتری دارند و مسمومیت دارویی ایجاد می کنند. همچنین باید توجه داشت که تغییر میزان برخی داروها با اندازه گیری سطح خونی آنهاست بنابراین معاینه های دوره ای کودک بسیار مهم است.
تشنج ناشی از تب
تشنجهای ناشی از تب شایعترین اختلال تشنجی دوران کودکی هستند که معمولا روند خوبی در آینده دارند، اما ممکن است نشانهای از بیماریهای عفونی (سپسیس و مننژیت) باشند.
بنابراین هر کودک مبتلا به تشنج را که به نزد پزشک میآورند، حتما باید علت تب مشخص شود.
سن شروع این تشنجها نه ماهگی تا پنج سالگی (بخصوص 14 تا 18 ماهگی) است و سه درصد کودکان دچار تشنج شیرخوار هستند.
زمینه ژنتیک در تشنج ناشی از تب بسیار پررنگ است. پس در گرفتن شرح حال باید به سابقه خانوادگی توجه ویژهای داشت.
تشنجها معمولا در تب 39 درجه سانتیگراد یا بالاتر اتفاق میافتد و میزان عود تشنج ناشی از تب 30 تا 50 درصد است.
کودکان دارای تب پایینتر از 39 درجه، دارای سابقه خانوادگی و کودکانی که در سن زیر 12 ماهگی دچار تشنج میشوند، در آینده بیشتر در معرض خطر عود تشنج ناشی از تب یا ابتلا به صرع هستند.
گردآوی:بخش کودکان بیتوته
منابع:
bartarinha.ir
jamejamonline.ir
flashkhor.com