جهش قیمت رسمی خودرو در بورس؛ خودروسازان از دلالان سبقت گرفتند

مجموعه: بازار خودرو

تاریخ ایجاد در دوشنبه, 12 دی 1401 14:59

 صبح یکشنبه در اولین عرضه خودرو هایما S8 از سوی ایران‌خودرو در بورس کالا، تفاوت قیمت پایه با قیمت تمام شده معامله به ۷۴۲ میلیون تومان رسید. اتفاقی که سود 79 درصدی را برای ایران خودرو رقم می‌زند. 

به گزارش فراز، در حالی سودی عجیب با کشف قیمت در بورس کالا دارد به جیب خودروسازان می‌رود که امید قالیباف، سخنگوی وزارت صمت در آخرین اظهار نظرش مردم را به خرید از بورس کالا تشویق کرده و قیمت بازار را «قیمت سازی» دانسته و فاطمی امین وزیر صمت نیز افزایش قیمت خودرو را ناشی از قیمت دلار عنوان کرده است. 

طی ۱۰ سال گذشته قیمت‌گذاری خودرو توسط شورای رقابت صورت می‌گرفت اما همواره با انتقاد خودروسازان مواجه بود و ایران خودرو و سایپا دلیل زیان انباشه خود را قیمت‌گذاری دستوری اعلام می‌کردند. شورای رقابت هم معتقد بود صنعت خودرو انحصاری است و نباید از قیمت‌گذاری کنار بکشد.

پس از بحث‌ها و انتقادهای فراوان، بالاخره زور دولت سیزدهم به شورای رقابت رسید. این شورا با این فرمول که کشف قیمت خودرو در بورس انجام شود از قیمت‌گذاری خودرو تا حدودی کنار رفت.

گرچه در هیچ بازار آزاد و سلامتی، قیمت‌گذاری به صورت دستوری شکل نمی‌گیرد اما عرضه کم، تورم و تقاضای بالا خودرو را به کالایی سرمایه‌ای تبدیل کرد. از همین رو همواره بزرگترین چالش دولت‌ها مساله قیمت خودرو بوده و برای حل این مشکل به فرمول‌های مختلفی روی آورده‌اند. موضوع عرضه خودرو در بورس کالا زمانی جدی گرفته شد که اعتراض‌ها به نحوه قیمت‌گذاری و فروش خودرو به شیوه قرعه‌کشی که باز هم از ابداعات کم‌نظیر شورای رقابت بود، بالا گرفت.

در زمان وزارت رزم حسینی در دولت دوازدهم، به این موضوع جدی پرداخته شد و حتی در نسخه ابتدایی قانون ساماندهی خودرو که از سوی مجلس شورای اسلامی ابلاغ شده نیز، به فروش خودرو در بورس کالا اشاره شده بود و اساساً این طرح برای آن مطرح شد که دولت قادر به خروج از قیمت‌گذاری دستوری نبود بنابراین شیوه جایگزینی مطرح کرد تا کم‌کم بتواند قیمت‌گذاری خودرو را به بازار بسپرد، شیوه‌ای که مانند سایر راه‌ها، جدید بود و نسبت به فروش از طریق قرعه‌کشی، از ابهامات کمتری برخوردار بود.

فاطمی‌امین وزیر صمت دولت سیزدهم به کمک منوچهر منطقی، معاون حمل و نقل وزیر صمت اما توانستند این برنامه را اجرایی کنند. یکی از مهمترین وعده‌های فاطمی امین، حذف فروش خودرو، کاهش قیمت خودرو و عرضه چند برابری خودرو بود. از همین رو فروش خودرو در بورس و اجبار خودروسازان خصوصی برای عرضه خودرو در بورس نیز شروع شد.

سود خودروسازان در بورس کالا بیشتر از دلالان 

اولین عرضه خودرو در بورس کالا هم توسط گروه خودروسازی بهمن برای خودروهای دیگنیتی و فیدلیتی در ۱۸ خرداد سال جاری صورت گرفت که البته شخص منوچهر منطقی ساعتی پس از شروع معامله و دریافت ۳۰ درصد پیش پرداخت از خریداران، با ارسال نامه‌ای از انجام معامله جلوگیری کرد. اما به هر حال روند معاملات خودرو در بورس آغاز شد و ادامه پیدا کرد تا دست دلالان از بازار خودرو کوتاه‌تر شود اما روند کشف قیمت در بورس کالا به شکلی پیش رفته که امروز خریداران واقعی خودرو دلشان برای شورای رقابت و سود دلالی بازار تنگ شده است.

بیشترین افزایش قیمت خودرو طی سال‌های گذشته از سوی ستاد تنظیم بازار دولت سیزدهم و با نرخ ۱۸ درصد شکل گرفت و پیش از آن نهایت افزایش قیمت خودرو که از سوی شورای رقابت شکل می‌گرفت عددی بین ۱۰ تا ۱۲ درصد بود اما قیمت‌ها در بازار با افزایشی بین ۵۰ تا  ۷۰ درصد در بازار به فروش می‌رسید.

با این حال بنا بر سیاست وزارت صمت، قرار شد که خودرو در بورس عرضه شود و از سوی دیگر از ابتدای سال جاری افزایش قیمت رسمی از سوی خودروسازان صورت نگرفت. این اقدام وزارت صمت برای کوتاه شدن دست دلالان و رفتن سود به جیب خودروسازان بود. اما قیمت‌هایی که در بورس کالا کشف قیمت شده‌اند، هوش از سر هر کسی می‌پراند و نکته اینجاست که نه تنها وزیرصمتی که معتقد بود افزایش قیمت خودرو به دلیل افزایش قیمت دلار است،  واکنشی دارد بلکه مدیران خودروسازی‌ها نیز مدعی هستند محصولاتشان چند صد میلیون تومان ارزان‌تر از بازار به فروش می‌رسد.

مثلا روز گذشته  معامله هایما S8 ایران خودرو با قیمت پایه ۹۳۴ میلیون تومان آغاز شد و سرانجام با افزودن 13 درصد مالیات و عوارض و هزینه‌های جانبی رقم یک میلیارد و ۶۷۶ میلیون تومان کشف قیمت شد، یعنی افزایش ۷۹ درصدی که مستقیما به جیب خودروساز می‌رود. یا پژو ۲۰۷ دستی با قیمت پایه ۱۸۸ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان و قیمت کشف شده ۵۰۲ میلیون تومان معامله شد یعنی سود ۱۶۶ درصدی.

این اتفاقات در حالی برای مبازره با دلالی رانت رخ داده که ۷۰ درصد از ظرفیت خودروسازی‌ها به طرح جوانی جمعیت و خودروهای فرسوده تعلق گرفته که خود رانتی جدا دارد و گزارشی جدا می‌طلبد. درعین حال وقتی که وزارت صمت می گوید که قیمت خودرو در بازار قیمت سازی است و رییس پیشین بانک مرکزی مدعی شده بود که قیمت دلار در بازار را قبول ندارد اما وقتی نوبت به مقایسه قیمت تمام شده خودرو در بورس می رسد، قیمت بازار مرجع قرار داده شده و می گویند که خودروها چند ده یا چند صد میلیون ارازان تر از بازار تمام شده است. 

از سوی دیگر امید قالیباف، سخنگوی وزارت صمت در آخرین مصاحبه تلوزیونی‌اش گفته است که قیمت‌ها در بازار، قیمت‌سازی است و مردم از بورس کالا خودرو بخرند. باید پرسید که اگر افزایش قیمت در بازار قیمت‌سازی است، آنچه در بورس کالا به صورت قانونی در حال رخ دادن است، چه نام دارد؟ آیا شیوه جدید وزارت صمتی که وزیر آن مدعی ۱۵ درصد کاهش قیمت تمام شده خودرو بود برای افزایش رسمی قیمت خودرو، بورس کالاست؟ چرا که نه تنها قیمت پایه خودرو کمتر نشده بلکه علنا با عرضه آن در بورس کالا بیش از ۵۰ درصد افزایش داشته است.