چرخه حیات حمل و نقل در آذربایجان

مجموعه: دانستنی های سفر

حمل و نقل در آذربایجان

چالش‌ها در راهکارهای حمل و نقل پایدار آذربایجان

حمل و نقل، یکی از عوامل اساسی توسعه و پیشرفت اقتصادی یک کشور، نقش بسیار حیاتی را در ساختار اقتصادی آن ایفا می‌کند. آذربایجان، کشوری در منطقه قفقاز با تاریخچه و فرهنگی غنی، با وجود جغرافیای موقعیت جغرافیایی مناسب، در حوزه حمل و نقل نیز نقش بسزایی دارد.

در این مقاله، قصد داریم به بررسی و تحلیل سیستم حمل و نقل در آذربایجان بپردازیم. از جاده‌ها و راه‌آهن‌ها گرفته تا بنادر دریایی و فرودگاه‌ها، زیرساخت‌های حمل و نقل در این کشور ارتباطات تجاری و اقتصادی را با دیگر کشورها بهبود می‌بخشد.

توسعه زیرساخت حمل و نقل در آذربایجان

حمل و نقل در آذربایجان

حمل و نقل در آذربایجان، شامل ترافیک هوایی، آبراه، و راه‌آهن می‌باشد. تمامی خدمات حمل و نقل در این کشور به جز خطوط لوله نفت و گاز توسط وزارت حمل و نقل جمهوری آذربایجان نظارت و تنظیم می‌شود .

در حال حاضر، شبکه راه‌آهن آذربایجان دارای مجموع 2,932 کیلومتر (1,822 مایل) مسیر ریلی می‌باشد. از این تعداد، 2,117 کیلومتر (1,315 مایل) به سرویس حمل و نقل مشترک اختصاص یافته و 810 کیلومتر (500 مایل) نیز خطوط صنعتی را تشکیل می‌دهند.

میانگین وسعت سنج در این شبکه، 1520 میلی‌متر (4 فوت 11 اینچ) به همراه گیج 27 ⁄ 32 اینچ است.

در سال 2013، طول کل شبکه راه‌آهن آذربایجان به میزان 2932 کیلومتر (1822 مایل) بوده و کشور را در مقایسه با سایر کشورها جهان در رتبه 59 قرار داده است.

ارتباط آذربایجان با کشورهای همسایه

راه آهن آذربایجان ارتباطات گسترده‌ای با کشورهای همسایه دارد. 

راههای حمل و نقل در آذربایجان

سیستم مترو درآذربایجان

باکو، پایتخت آذربایجان، با وسایل نقلیه عمومی متنوعی از جمله اتوبوس، تراموا، اتوبوس برقی و مترو خدمت می‌دهد. این وسایل نقلیه همگی ارزان و گسترده هستند، اما اختلافاتی در کیفیت، راحتی و امنیت آن‌ها وجود دارد.

باکو تنها شهر آذربایجان است که از خدمات مترو برخوردار است. متروی این شهر به عنوان یکی از موثرترین وسایل نقلیه شهری شناخته می‌شود. ایستگاه‌های مترو در باکو تمیز و ایمن هستند و قطارها به نظر پاکیزه و به فاصله زمانی کوتاه وارد ایستگاه می‌شوند. هزینه‌ی سفر با مترو در باکو ارزان است و بر اساس طول مسیر مشخص نمی‌شود. این مترو دارای دو خط اصلی است، یکی به مرکز شهر و دیگری به محور شمال غربی.

هر دو خط مترو در ایستگاه مرکزی باکو به یکدیگر می‌رسند؛ ایستگاه‌های دوگانه «جعفر جبارلی» و «مای ۲۸» که نام اصلی ورودی آن جعفر جبارلی است. نام یکی از ایستگاه‌های مرکزی «ایستگاه شوروی باکو» است. تنها ایستگاه بیرونی در باکو با نام «باکیملی» وجود دارد. در حال حاضر، متروی باکو دارای ۲۰ ایستگاه فعال است و ایستگاه جدیدتر به نام «هزی آسلاناف» در سال ۲۰۰۲ افتتاح شده است و در سمت جنوب ایستگاه «احمدلی» قرار دارد.

ایستگاه‌های متروی باکو با شکوه و جلال زیبایی خاصی دارند و به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری شهر محسوب می‌شوند. با این حال، نگهداری و بهسازی ایستگاه‌ها امری ضروری به نظر می‌رسد. تمامی ایستگاه‌ها به جز باکیملی، زیرزمین قرار دارند و برخی از نام‌ها پس از استقلال تغییر کرده‌اند.

اقتصاد حمل و نقل آذربایجان

تاکسی‌ در آذربایجان

در باکو نیز مانند دیگر کشورهای نواحی قفقاز، تاکسی‌های ون وجود دارد. این تاکسی‌ها عمدتا ون‌های روسی ۱۲ صندلی یا ون‌های غربی و اروپایی هستند. در باکو سوار شدن ۱۵ نفر به یک ون ۱۰ نفره، امری رایج است. این تاکسی‌ها در مسیر خود حرکت می‌کنند و اگر مسافری در راه ببینید توقف می‌کنند. این ون‌ها برنامه‌ی خاصی ندارند و تنها هنگامی که ظرفیتشان تکمیل شود، حرکت می‌کنند. برای گردشگرانی که تنها به باکو سفر می‌کنند، رفت‌وآمد با ون بهترین و ارزان‌ترین روش است. 

سیستم حمل و نقل در آذربایجان

اتوبوس، اتوبوس برقی و تراموا درآذربایجان

درآذربایجان، برای سفر با اتوبوس، اتوبوس برقی و تراموا، کرایه به صورت نقدی به راننده پرداخت می‌شود. هرچند که راهی برای دریافت دقیق برنامه حرکت و زمانبندی اتوبوس‌ها وجود ندارد، اما نمونه‌ای از این برنامه‌ها در ایستگاه‌های اتوبوس‌ها نصب شده است.

اتوبوس‌ها و اتوبوس‌های برقی آذربایجان از ساعت ۵ یا ۶ صبح شروع به کار می‌کنند و تا ساعت ۱۱ یا ۱۲ شب به فعالیت خود ادامه می‌دهند. ممکن است برخی از اتوبوس‌ها تا ساعت ۱۲ شب هم در حال خدمت باشند. همچنین، مینی‌بوس‌ها نیز درآذربایجان فعالیت دارند و هرچند که کرایه آن‌ها دو برابر اتوبوس‌هاست، اما خدمات آن‌ها به مراتب بهتر است.

راه‌آهن حومه باکو

خط آهن حومه باکو (Bakı şəhərətrafı dəmir yolu) یا خط دایره ای آبشرون (Abşeron dairəvi xətti) یک سرویس ریلی مسافربری در آذربایجان است که در سال 2019 به پایتخت آذربایجان، باکو، افتتاح شده است. این خط ریلی با طول ۹۱ کیلومتر (۵۷ مایل) از حومه شهر باکو عبور کرده و خدمات حمل و نقل مسافران را ارائه می‌دهد.

این پروژه حمل و نقل عمومی را بهبود می‌بخشد و به مردم این منطقه امکان می‌دهد به راحتی و موثرتر از خدمات قطارهای حومه شهر بهره‌مند شوند. 

جاده‌ها در آذربایجان

در کل، حدود 25,000 کیلومتر جاده در آذربایجان وجود دارد که به تردد بارهای داخلی خدمات می‌دهد و به بزرگراه‌های اصلی بین‌المللی دسترسی دارد. بزرگراه‌ها بطور کلی در شرایط مناسبی قرار دارند، اما به منظور تطبیق با رشد ترافیک رو به رشد ترانزیتی، نیاز به ارتقاء به استانداردهای بین‌المللی دارند. راه‌های اصلی و روستایی در وضعیت نامناسبی هستند و به فوریت نیاز به بازسازی و نگهداری دارند. تعداد ناوگان وسایل نقلیه در آذربایجان در سال 2004 حدود 517,000 دستگاه بود، که تقریباً 49 خودروی شخصی به ازای هر 1,000 نفر جمعیت را نشان می‌دهد. این آمار در مقایسه با استانداردهای اروپایی به شدت پایین است، اما با توجه به رشد سریع اقتصادی، به سرعت در حال افزایش است. در سال 2003، 54 درصد از کل حمل و نقل به حمل و نقل جاده‌ای اختصاص داشت، در حالی که در سال 1999، این نسبت حدوداً 48 درصد بود .

بزرگراه‌های بین‌المللی آذربایجان

به عنوان مسیرهای اصلی حمل و نقل بین‌المللی، کریدور مرزی باکو – آلات – گنجه – قزاقستان – گرجستان (بخش آذربایجان از کریدور TRACECA) با طول 503 کیلومتر و کریدور حمل و نقل شمال – جنوب که از روسیه به ایران امتداد دارد، ذکر شده است. مرز در طول 521 کیلومتر قرار دارد. بر اساس وضعیت درگیری حل نشده درباره تصرف قره‌باغ کوهستانی، ارتباط جاده‌ای با ارمنستان دچار مشکل شده است. سفر بین سرزمین اصلی و منطقه جدا شده نخجوان از طریق هوا یا جاده از طریق ایران انجام می‌شود. همچنین باید توجه داشت که نخجوان یک مرز استراتژیک با ترکیه به طول 9 کیلومتر دارد .

بنادر و حمل و نقل دریایی آذربایجان

حمل و نقل دریایی و آبی برای آذربایجان اهمیت حیاتی دارد، به ویژه در مناطقی که ارتباط جاده‌ای و ریلی مورد مناقشه قرار دارد. آذربایجان تنها با کشورهای ساحلی دریای خزر، از جمله ایران، قزاقستان، روسیه و ترکمنستان، ارتباط مستقیم دریایی دارد. با این حال، کانال ولگا-دون دسترسی دریایی به دریاهای آزاد را فراهم می‌کند. فعالیت اصلی حمل و نقل محموله عمدتاً نفت و فرآورده‌های نفتی است، و مناطق کشتیرانی آذربایجان شامل دریای خزر، سیاه، مدیترانه و مرمره هستند. شرکت اصلی کشتیرانی آذربایجان دارای 72 کشتی بدهکار است که 37 فروند آن تانکر (شامل 1 کشتی حامل آب) می‌باشد.

بندر تجارت دریایی بین المللی باکو بزرگترین بندر دریای خزر است، و ترمینال کشتی آن تحت یک بازسازی اساسی با حمایت 16.2 میلیون دلاری وام از EBRD قرار گرفته و در حال حاضر قادر به جابجایی 30 میلیون تن بار در سال است. دریای خزر به عنوان مسیر حیاتی حمل و نقل با سایر کشورها ارتباط برقرار می‌کند و تا پایان پروژه‌های مختلف خط لوله برای حمل نفت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

آذربایجان در سال 2014 اعلام کرد که به دلیل افزایش تقاضا از سوی کشورهای همسایه، به دنبال تسهیل حمل و نقل در دریای خزر است. در 4 ژوئن 2004، وزارت حمل و نقل جمهوری آذربایجان اداره دریانوردی را تأسیس کرد، که به عنوان مرجع نظارتی در حمل و نقل دریایی مسئولیت‌های گسترده‌ای از جمله مشارکت در تدوین سیاست‌های دولتی، تنظیم تقاضای حمل و نقل کالا و مسافر، و اجرای برنامه‌ها، مفاهیم و پروژه‌های دولتی برای توسعه حمل و نقل دریایی را برعهده دارد.

بنادر و بنادر آذربایجان شامل آلات، باکو، دوبندی و لنکران می‌باشد. در مجموع، 305 کشتی فعال در حوزه دریایی تجاری آذربایجان حضور دارند. این کشتی‌ها بر اساس نوع شامل محموله عمومی 40، نفتکش 48، و سایر انواع 217 هستند. در مقایسه با کشورهای دیگر جهان، آذربایجان در رتبه 53 از نظر تعداد کشتی‌های دریایی قرار دارد .

فرودگاه‌های آذربایجان 

آذربایجان دارای 37 فرودگاه است، که این تعداد را در مقایسه با جهان، در رتبه 107 قرار می‌دهد .

فرودگاه‌ها با باندهای آسفالت شده 

مجموع: 30 فرودگاه

بالای 3047 متر: 5 فرودگاه

2438 تا 3047 متر: 5 فرودگاه

1524 تا 2437 متر: 13 فرودگاه

تا 1523 متر: 4 فرودگاه

زیر 914 متر: 3 فرودگاه .

فرودگاه‌ها با باندهای آسفالت نشده 

مجموع: 7 فرودگاه

زیر 914 متر: 7 فرودگاه .

فرودگاه بین‌المللی حیدر علی اف در باکو، که در سال 1999 با ارتقاء و توسعه توسط شرکت ترکیه‌ای انکا بازگشایی شد، پروازهای مسافری منظم به کشورهای مختلف را انجام می‌دهد. خطوط هوایی ملی آذربایجان ایرلاینز (AZAL) در این فرودگاه فعالیت می‌کند. همچنین، 4 فرودگاه دیگر در شهرهای گنجه، نخجوان، لنکران و زقاتالا واقع شده‌اند. باندهای جدید این فرودگاه‌ها همچنین قابلیت خدمات به جت‌های جامبو را دارند. همچنین، در سال 2008، دو فرودگاه دیگر در آذربایجان، یعنی فرودگاه بین‌المللی لنکران در جنوب و فرودگاه زقاتالا در شمال غربی افتتاح شدند.

فرودگاه‌ها در آذربایجان نه تنها از نظر تعداد بلکه از نظر انواع باندهای آسفالت شده و نشده نیز متنوع هستند، که این امر نشان‌دهنده توسعه و پویایی حمل و نقل هوایی در این کشور می‌باشد.

سوالات متداول درباره حمل و نقل در آذربایجان

1. چگونه سیستم حمل و نقل جاده‌ای در آذربایجان سازماندهی شده است؟

سیستم حمل و نقل جاده‌ای در آذربایجان تحت نظارت و سازماندهی وزارت حمل و نقل جمهوری آذربایجان است که به تنظیم و مدیریت خدمات حمل و نقل در کشور می‌پردازد.

2. چه ویژگی‌هایی در سیستم راه‌آهن آذربایجان وجود دارد؟

سیستم راه‌آهن آذربایجان، با طولی بیش از ۲,۹۳۲ کیلومتر، ارتباطات حمل و نقل را تقویت کرده و نقل و انتقال کالاها را بین شهرها و مناطق مختلف را بهبود بخشیده است.

3. چگونه بنادر دریایی در آذربایجان برای تجارت بین‌المللی اهمیت دارند؟

بنادر دریایی مانند بندر باکو در آذربایجان، به ویژه با موقعیت استراتژیک خود در نزدیکی دریای خزر، ارتباطات حمل و نقل دریایی را تقویت کرده و برای تجارت بین‌المللی ظرفیت‌های بالقوه دارند.

4. چگونه فرودگاه‌ها در آذربایجان نقش مهمی در حمل و نقل ایفا می‌کنند؟

فرودگاه‌های بین‌المللی در آذربایجان، به ویژه فرودگاه بین‌المللی حیدرعلی‌اف، ارتباطات هوایی را تسهیل می‌دهند و نقل و انتقال مسافران و بارها را به دست می‌دهند.

5. چگونه زیرساخت‌های حمل و نقل در آذربایجان به عنوان مرکز لجستیک منطقه ارتقاء می‌یابند؟

با سرمایه‌گذاری‌های عمده در زیرساخت‌های حمل و نقل، آذربایجان به عنوان یک مرکز لجستیک برای تجارت شرق و غرب در منطقه مطرح شده است. زیرساخت‌های جاده‌ای، بندری، ریلی و هوایی باعث بهبود ارتباطات تجاری شده و توسعه صنعت حمل و نقل را ترویج می‌کنند.

نکته پایانی مقاله درباره ی حمل و نقل در آذربایجان

در این مقاله  توانستیم به بررسی گسترده و حیاتی حوزه حمل و نقل در آذربایجان بپردازیم. از شبکه گسترده خطوط لوله برای انتقال نفت و گاز تا فرودگاه‌ها و بنادر فعال، زیرساخت‌های حمل و نقل در این کشور توسعه یافته و مؤثر هستند. این نظام حمل و نقل، به آذربایجان امکاناتی را برای تبادل انرژی و تجارت با کشورهای همسایه و جهان فراهم کرده است. با توجه به سرمایه‌گذاری‌های عظیم در زیرساخت‌های حمل و نقل، آینده این حوزه در آذربایجان واعظ و روشن به نظر می‌رسد. برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاهده آخرین اخبار و تحولات در حوزه حمل و نقل، می‌توانید به وبسایت بیتوته مراجعه کنید.

  گرد آوری:بخش گردشگری بیتوته